YouTuber Việt với trào lưu quê hóa mạng xã hội: Ai đang kể thật, ai đang diễn?

Trong vài năm gần đây, trào lưu “bỏ phố về quê” không chỉ là một lối sống mà còn trở thành cảm hứng sáng tạo nội dung thôn dã, chậm rãi và nên thơ. Ẩn sau làn sóng ấy, cái tên Lý Tử Thất dù không được nhắc trực tiếp vẫn hiện diện như một hình mẫu. Từ Tứ Xuyên, cô đã tạo ra một thế giới nông thôn như phim điện ảnh không lời. Tại Việt Nam, nhiều người trẻ thay vì học tinh thần ấy, lại chỉ dừng ở việc sao chép về hình thức bên ngoài.

Từ nhịp sống quê nhà đến khung hình đẹp như điện ảnh

Lý Tử Thất, sinh năm 1990, cô lớn lên tại một ngôi làng thuộc tỉnh Tứ Xuyên, Trung Quốc, cô được mệnh danh là “tiên nữ đồng quê” nổi tiếng với các video làm việc đồng áng nhưng lại vô cùng thanh thoát. Trên các nền tảng như YouTube, Weibo, cô có gần 70 triệu người hâm mộ.

Hình ảnh của Lý Tử Thất xuất hiện trước công chúng được mệnh danh là “thần tiên tỷ tỷ” xứ Trung. Ảnh Internet.

Cái làm nên thành công của Lý Tử Thất không chỉ là khung cảnh nông thôn đẹp như tranh, mà là cách cô kể một câu chuyện bằng hình ảnh và âm thanh. Không thoại, không thuyết minh nhưng người xem vẫn cảm được cả một đời sống đang trôi chầm chậm trước mắt.

Cô không đơn thuần nấu ăn giữa vườn. Cô gieo trồng, thu hoạch, chế biến, dọn dẹp, cả chuỗi hành trình đều liên kết và có logic nội tại. Đó là nghệ thuật của kể chuyện chậm, nhưng sâu.

Bên cạnh đó là âm thanh đời thực như tiếng gió, tiếng nước, tiếng củi lách tách, tiếng bước chân trên nền đất, tất cả trở thành nhạc phim xoa dịu tâm hồn, tạo nên cảm giác thật đến mức khiến người xem tưởng như mình đang ở trong khung cảnh đó.

Những thước phim chỉn chu từ kịch bản, hình ảnh, âm thanh cho đến màu sắc thu hút triệu view tại nền tảng YouTube. Ảnh chụp màn hình.

Ngoài ra, góc máy, ánh sáng và màu sắc được chăm chút kỹ lưỡng bởi ê kíp chuyên nghiệp cũng góp phần tạo nên chất điện ảnh đặc trưng trong các video của Lý Tử Thất. Từng khung hình đều có bố cục hài hòa, ánh sáng tự nhiên, và đặc biệt là cách xử lý màu trong veo, mộc mạc nhưng vẫn có chiều sâu.

Từ cảnh vật đến hành động được đặt đúng chỗ, tạo nên cảm giác vừa tự nhiên, vừa có tính thi vị. Nông thôn qua ống kính của cô không phải nơi lam lũ đơn thuần, mà là một nơi chốn có thể chữa lành.

Học hình thức, bỏ quên linh hồn trong phiên bản Việt

Không khó để tìm thấy những video tại Việt Nam được dựng tương tự kịch bản của Lý Tử Thất như nấu ăn giữa vườn, mặc áo bà ba, dùng bếp củi, quay góc rộng thậm chí có kênh còn bê nguyên từng bố cục và góc máy.

Một ví dụ điển hình là kênh Bếp Trên Đỉnh Đồi, từng bị cộng đồng mạng Trung Quốc tố cáo đầu năm 2020 với việc đạo nhái ý tưởng của Lý Tử Thất từ cách quay, bối cảnh, trang phục, cho tới nhân vật phụ xuất hiện trong video. Từ góc máy lia chậm, màu sắc ấm áp, đến các chi tiết trang trí như chum nước, thúng mẹt đều giống đến bất ngờ.

Hình ảnh so sánh giữa kênh Bếp trên đỉnh đồi và “thần tiên tỷ tỷ” xứ Trung. Ảnh Internet.

Chủ nhân kênh Bếp trên đỉnh đồi là Tâm An. Cô làm các vlog về cuộc sống thôn quê ở miền núi phía Bắc, những món ăn xuất hiện trong clip đều là món chay.

Trong các vlog tại Bếp trên đỉnh đồi, có clip hướng dẫn làm hồng treo gió bị nhận xét "giống đến hơn 90%" video của Lý Tử Thất. Hiện clip này đã bị gỡ (ẩn). Điều này các khiến dân mạng càng khẳng định việc đạo nhái ý tưởng của Tâm An.

Nhưng giống không có nghĩa là thành công. Sự khác biệt dễ nhận ra ở thiếu vắng chiều sâu văn hóa và cảm xúc. Rất nhiều video bị đánh giá là làm cho đẹp, nhưng không rõ tại sao lại làm món đó, không ai ăn, không có câu chuyện gắn kết. Cảm giác sản phẩm để quay thay vì quay lại một phần đời sống.

Bên cạnh đó, trào lưu làm vlog về cuộc sống thôn quê ngày càng nở rộ. Nhiều cái tên với phong cách thôn nữ đồng quê tương tự mọc lên như nấm sau mưa. Có thể kể đến như Út về vườn, Thôn nữ Official, Khói Lam Chiều,... Trong đó, Thôn nữ Official được mệnh danh là Lý Tử Thất phiên bản Việt đã thu hút hơn 12 nghìn người đăng ký trên YouTube. Tương tự, kênh Út về vườn cũng có hơn 28 nghìn người theo dõi. Đặc biệt như kênh Khói Lam Chiều tạo được sự chú ý đáng kể với những video bình dị về cuộc sống tại miền Tây dân dã, gần gũi thu hút tới 532 nghìn người đăng ký.

Mỗi kênh có cách thể hiện riêng, nhưng phần lớn đều xoay quanh mô típ quen thuộc như phản ánh cuộc sống giản dị, gần gũi với thiên nhiên, mang đậm chất quê. Dù có sự đa dạng trong phong cách thể hiện, những chủ đề này đều có điểm chung là mong muốn tái hiện vẻ đẹp yên bình của cuộc sống đồng quê, tương tự như “làn sóng trào lưu” Lý Tử Thất đã tạo nên trước đó. Nhưng thật khó để so sánh với sự thành công của Lý Tử Thất, vì “tiên nữ đồng quê” có cách kể những câu chuyện giàu bản sắc, lan tỏa cảm xúc chân thật bằng thứ ngôn ngữ điện ảnh chỉn chu và văn hóa gốc rễ.

Người Việt kể chuyện nông thôn theo cách của mình

Sự thành công của Lý Tử Thất vì cô biết kể một câu chuyện có cảm xúc, bằng ngôn ngữ điện ảnh chỉn chu và văn hóa gốc rễ.

Ở Việt Nam, chất liệu nông thôn không thiếu. Và khi có một cách kể riêng, đậm đà bản sắc, ta không cần giống ai, vẫn có thể tạo dấu ấn và chạm tới trái tim người xem.

Như câu chuyện của kênh Lão Nông Vlog đã từng gây sốt các nền tảng mạng xã hội với những món ăn dân dã miền quê mà chân thực với cuộc sống đời thường. Từ những khoảnh khắc bình dị của cuộc sống gia đình hàng ngày được ông Nguyễn Văn Phong và anh Nguyễn Văn Lưu (con trai ông) chia sẻ lên mạng xã hội. Những video không có kịch bản phức tạp, không cần máy quay chuyên nghiệp hay những hiệu ứng đặc biệt, chỉ đơn giản là các món ăn truyền thống do tự tay ông Phong chế biến từ những nguyên liệu sẵn có tại quê hương.

Hình ảnh lão nông dân chất phác cùng món ăn quê dân dã trên các nền tảng mạng xã hội. Ảnh Internet.

Từ món cơm nắm cá khô, tép rang khế, canh cua rau đay đến những đĩa măng tươi xào tỏi, tất cả đều khiến người xem không khỏi trầm trồ, say mê. Vào cuối năm 2024, kênh Lão Nông Vlog vinh dự nhận được giải thưởng VCA với giải Nhà sáng tạo nội dung số triển vọng.

Hay kênh Ẩm thực mẹ làm với nội dung Mẹ gói bánh chưng, làm bữa cơm tất niên đón Tết cổ truyền được giới thiệu trên Fanpage Youtube sau khoảng 1 năm xuất bản tới công chúng. Đây không chỉ là niềm tự hào của kênh mà còn cho thấy sức hút của ẩm thực Việt. Đến nay, video thu hút 2,8 triệu lượt xem và nhận nhiều lời khen từ khán giả quốc tế.

Năm 2021, video Mẹ gói bánh chưng, làm bữa cơm tất niên đón Tết cổ truyền của kênh được Fanpage YouTube giới thiệu. Ảnh Internet.

Hình ảnh nông thôn mộc mạc qua từng thước phim kênh Ẩm thực mẹ làm. Ảnh Internet.

Trước đó, thời điểm năm 2019, kênh Ẩm thực mẹ làm nổi lên cùng những video nội dung mộc mạc, gợi nhớ cuộc sống thôn quê có vườn rau, đồng lúa, mái nhà cũ kỹ và mâm cơm mẹ nấu. Cơm của mẹ đơn giản chỉ có đu đủ nộm, rau lang xào tỏi, cơm lam chấm muối lạc,... mà khiến bao người xem phải trầm trồ khen ngợi.

Không chỉ là những bữa cơm quê hay giai điệu đồng quê bình yên, mạng xã hội ngày nay còn đầy ắp nội dung lan tỏa năng lượng tích cực. Nhiều nhân vật gây ấn tượng bằng chính hành trình thiện lành của họ như Mây Podcast với những lời thủ thỉ chữa lành tâm hồn; Ăn gì khó, có Quan lo mang đến bữa ăn ấm áp cho biết bao mảnh đời khó khăn; An Đen kể chuyện bình dị và truyền cảm hứng bằng chính sự an yên của mình,....

Đó là những ví dụ điển hình, minh chứng sống động về câu chuyện kể bằng giá trị văn hóa truyền thống, bằng phong cách riêng, mà không nhất thiết phải theo cái bóng Lý Tử Thất đã quá thành danh. Họ chỉ kể câu chuyện thật bằng trải nghiệm thật. Mỗi khung hình đều có cảm xúc, mỗi món ăn đều có lý do để xuất hiện, và đó chính là linh hồn, thứ mà mọi bản sao sẽ rất khó mà có được.

Hạ Thương