Trao Giải thưởng Sử học Phạm Thận Duật lần thứ XXIII

Nhân dịp này, Giải thưởng Sử học Phạm Thận Duật lần thứ XXIII cũng được trao cho những luận án tiến sĩ khoa học lịch sử xuất sắc nhất. Giải thưởng mang tên một nhà sử học, một chí sĩ yêu nước, một nhà văn hóa và một tầm vóc khoa học của Việt Nam trong thế kỷ thứ XIX Phạm Thận Duật (1825-1885) là người thôn Yên Mô Thượng, xã Yên Mạc, huyện Yên Mô, tỉnh Ninh Bình.

Năm 1850, sau khi thi đỗ cử nhân, ông ra làm quan với chức Giáo thụ phủ Đoan Hùng rồi làm Tri châu Tuần Giáo. Dưới triều đại vua Tự Đức, Phạm Thận Duật đã lần lượt kinh qua nhiệm vụ trong các lĩnh vực đa dạng, từ chính trị, kinh tế, thủy lợi đến ngoại giao hay quốc phòng.

Nhà sử học Dương Trung Quốc phát biểu tại buổi lễ.

Năm 1885, Pháp đánh chiếm kinh thành Huế. Là một nhân vật chủ chiến, ông cùng Tôn Thất Thuyết phò vua Hàm Nghi ra sơn phòng Quảng Trị. Nhận lệnh của vua Hàm Nghi, ông thảo chiếu Cần Vương kêu gọi các sĩ phu và nhân dân đứng lên chống Pháp. Lĩnh chức Khâm sai đại thần ra Bắc để chiêu tập nghĩa sĩ Cần Vương, ông bị Pháp bắt đưa đi tù ở Côn Đảo. Ngày 29-11-1885, trên đường từ Côn Đảo đến đảo Tahiti, ông đã hy sinh trên đường đi đày.

Các đại biểu dự buổi lễ.

Theo nhà nghiên cứu Dương Trung Quốc, Phó chủ tịch kiêm Tổng thư ký Hội Khoa học Lịch sử Việt Nam: Trong 35 năm làm quan, vừa đảm trách công việc triều đình giao phó, ông Phạm Thận Duật cũng vừa sáng tác và hoàn thành nhiều tác phẩm thuộc các thể loại thơ văn, nhật ký, tấu tập và địa chí có nhiều giá trị như: Hưng Hóa ký lược, Quan Thành văn tập, Vãng sứ Thiên Tân nhật ký, Quan Thành tấu tập, Hà đê tấu tập, Hà đê bộ văn tập, Hà đê tấu tư tập, Điều trần đề chính trị nghị tập.

Là nhà sử học tài năng, ông từng giữ chức Phó tổng tài Quốc sử quán Triều Nguyễn, được đích thân Vua Tự Đức giao trọng trách tổng duyệt bộ quốc sử "Khâm định Việt Sử thông giám cương mục", bộ sử chính thức của triều đại nhà Nguyễn và phụ trách chỉnh sửa phần "Dực Tông Anh hoàng đế thực lục chính biên" trong bộ "Đại Nam thực lục đệ tứ kỷ".

Các đại biểu dâng hương tưởng nhớ 138 năm ngày mất của danh nhân Phạm Thận Duật.

Từ năm 2000, với sự tài trợ của Quỹ Giải thưởng Phạm Thận Duật, giải thưởng Sử học mang tên danh nhân đã trở thành giải thưởng đầu tiên của Việt Nam được trao trong lĩnh vực sử học, cũng là giải thưởng chính thức và duy nhất của Hội Khoa học lịch sử Việt Nam, có phạm vi trên toàn quốc.

Giải nhất Giải thưởng Sử học Phạm Thận Duật năm nay được trao cho Tiến sĩ Trần Xuân Thanh (Trung tâm Biển và Hải đảo, Trường Đại học Khoa học xã hội và Nhân văn, Đại học Quốc gia Hà Nội) với luận án “Hoạt động khai thác mỏ của người nước ngoài ở miền Bắc Việt Nam từ cuối thế kỷ XVII đến đầu thế kỷ XX”. Ngoài ra, Ban tổ chức trao tặng 2 giải nhì, 3 giải ba cho các tiến sĩ.

Trong khuôn khổ của buổi lễ tưởng niệm danh nhân, Hội Khoa học Lịch sử Việt Nam và Quỹ Giải thưởng Phạm Thận Duật cũng đã tổ chức Lễ ra mắt cuốn sách "Phạm Thận Duật trong dòng chảy lịch sử Việt Nam" do Giáo sư, Tiến sĩ khoa học, Nhà giáo Nhân dân Vũ Minh Giang chủ biên. Đây là công trình đầu tiên tập hợp nghiên cứu của các nhà sử học trong và ngoài nước về nhân vật lịch sử Phạm Thận Duật.

Tin, ảnh: SƠN BÌNH

*Mời bạn đọc vào chuyên mục Xã hội xem các tin, bài liên quan.