Tránh việc các tổ chức tín dụng dựa vào quyền thu giữ tài sản bảo đảm để nới lỏng điều kiện cho vay

Ngày 24.4, Ủy ban Thường vụ Quốc hội cho ý kiến về dự án Luật sửa đổi, bổ sung một số điều của Luật Các tổ chức tín dụng.

Qua tờ trình, Thống đốc Ngân hàng Nhà nước Nguyễn Thị Hồng cho biết việc luật hóa các quy định tại Nghị quyết số 42/2017/QH14 nhằm tạo lập khuôn khổ pháp lý đồng bộ về xử lý nợ xấu.

Bên cạnh đó, việc sửa đổi, bổ sung thẩm quyền quyết định việc cho vay đặc biệt của Ngân hàng Nhà nước theo hướng chuyển thẩm quyền quyết định từ Thủ tướng Chính phủ (đối với trường hợp khoản cho vay đặc biệt có lãi suất 0%/năm, khoản cho vay đặc biệt không có tài sản bảo đảm) sang Ngân hàng Nhà nước nhằm triệt để phân cấp, phân quyền cho cơ quan này trong việc quyết định cho vay đặc biệt.

Quy định này cũng giúp giảm bớt khâu trung gian trong quá trình triển khai thực hiện; từ đó, góp phần rút ngắn thời gian xử lý bảo đảm việc tổ chức thực hiện kịp thời, an ninh, an toàn hệ thống các tổ chức tín dụng.

Thống đốc Ngân hàng Nhà nước Nguyễn Thị Hồng

Theo bà Hồng, việc tiếp tục luật hóa các quy định tại Nghị quyết số 42/2017/QH14 đã phát huy tốt hiệu quả trong quá trình Nghị quyết số 42/2017/QH14 có hiệu lực. 3 chính sách được luật hóa phải được xác định rõ ràng nội dung và đánh giá tác động cụ thể; đồng thời đảm bảo tính đồng bộ, thống nhất giữa các quy định của pháp luật.

Trình bày báo cáo thẩm tra, Phó chủ nhiệm thường trực Ủy ban Kinh tế - Tài chính Lê Quang Mạnh nêu rõ đa số ý kiến tán thành sự cần thiết ban hành luật, tuy nhiên, cần làm rõ một số nội dung.

Cụ thể là cơ sở chính trị, pháp lý và thực tiễn của việc luật hóa các quy định tại Nghị quyết số 42; trong đó về cơ sở chính trị, đề nghị báo cáo xin ý kiến của cấp có thẩm quyền do việc xử lý tài sản bảo đảm liên quan trực tiếp đến quyền tài sản của công dân; tính hợp hiến, hợp pháp, tính thống nhất với hệ thống pháp luật và các điều ước quốc tế có liên quan.

Ngoài ra, các chính sách đề xuất cần được đánh giá tác động kỹ lưỡng, toàn diện đối với các bên có liên quan; bổ sung kinh nghiệm quốc tế về quy định pháp luật trong xử lý nợ xấu và tài sản bảo đảm của khoản nợ xấu để tham khảo, đề xuất giải pháp phù hợp với hệ thống pháp luật của Việt Nam.

Ông Mạnh cũng cho rằng hồ sơ dự án luật cơ bản đáp ứng yêu cầu của Luật Ban hành văn bản quy phạm pháp luật năm 2025, tuy nhiên, thời gian gửi hồ sơ rất gấp. Thường trực Ủy ban Kinh tế - Tài chính tán thành việc trình Quốc hội xem xét, cho ý kiến và thông qua dự án luật tại lỳ họp thứ 9 (tháng 5.2025), đồng thời, đề nghị cơ quan chủ trì soạn thảo làm rõ tính cấp bách của dự án luật, cần áp dụng trình tự, thủ tục rút gọn.

Cũng theo ông Mạnh, chính sách về phân cấp thẩm quyền quyết định cho vay đặc biệt là chính sách mới được bổ sung, do đó, đề nghị rà soát quy trình xây dựng chính sách và soạn thảo, bảo đảm tuân thủ quy định của Luật Ban hành văn bản quy phạm pháp luật năm 2025.

Phó chủ nhiệm thường trực Ủy ban Kinh tế - Tài chính Lê Quang Mạnh có ý kiến

Về phạm vi điều chỉnh và đối tượng áp dụng, Thường trực Ủy ban Kinh tế - Tài chính cho rằng để tránh việc các tổ chức tín dụng dựa vào quyền thu giữ tài sản bảo đảm để nới lỏng điều kiện cho vay, thẩm định tín dụng, đề nghị 3 chính sách được đề xuất luật hóa chỉ áp dụng đối với khoản vay đúng quy định.

Phó chủ nhiệm thường trực Ủy ban Dân nguyện - Giám sát Lê Thị Nga cho biết dự thảo luật này luật hóa nhiều chính sách được nêu trong Nghị quyết số 42 về thí điểm xử lý nợ xấu của các tổ chức tín dụng. Trong khi đó, nghị quyết này có những quy định khác với luật hiện hành, đặc biệt là về thi hành án dân sự, thu giữ vật chứng, kê biên vật chứng… liên quan đến Luật Thi hành án dân sự, Bộ luật Tố tụng hình sự, Bộ luật Tố tụng dân sự. Vì vậy, cần nghiên cứu kỹ để đảm bảo tính thống nhất của hệ thống pháp luật.

Phó chủ nhiệm thường trực Ủy ban Dân nguyện - Giám sát Lê Thị Nga phát biểu

Chủ tịch Hội đồng Dân tộc Y Thanh Hà Niê Kđăm bày tỏ nhất trí với chủ trương phân cấp Ngân hàng Nhà nước quyết định cho vay đặc biệt để đảm bảo linh hoạt, kịp thời trong hoạt động tín dụng. Tuy nhiên, nội dung sửa đổi chưa quy định cơ chế kiểm soát, dẫn đến phải áp dụng tiêu chí chung, không tính đến yếu tố đặc thù, những khó khăn, rủi ro trong các lĩnh vực như nghiên cứu khoa học, đổi mới sáng tạo, chuyển đổi số.

Chủ tịch Hội đồng Dân tộc đề nghị bổ sung nội dung về cơ chế kiểm soát thông qua Hội đồng Thẩm định trước khi quyết định tiêu chí lĩnh vực cho vay đặc biệt, bổ sung các lĩnh vực ưu tiên cho vay đặc biệt, ưu tiên cho lĩnh vực khoa học công nghệ, đổi mới sáng tạo, dự đầu tư cho đồng bào dân tộc thiểu số, miền núi.

Chủ tịch Quốc hội Trần Thanh Mẫn cho rằng cần xem xét, rà soát kỹ lưỡng các quy định về phân cấp, phân quyền, đảm bảo tăng cường hiệu lực, hiệu quả của việc thực hiện.

“Quốc hội quyết nghị rõ các vấn đề thuộc thẩm quyền của Quốc hội. Các nội dung thuộc thẩm quyền của Thủ tướng Chính phủ, nếu ủy quyền cho Thống đốc Ngân hàng Nhà nước Việt Nam thì quy trình giải quyết có thể được đẩy nhanh hơn, khắc phục tình trạng chậm trễ do thủ tục hành chính hiện nay”, ông Mẫn nêu.

Lam Thanh