Tranh chấp hợp đồng đặt cọc giữa Thép Dana - Ý và Trung Nam

Bản án giám đốc thẩm vụ án tranh chấp HĐĐC1208 giữa Thép Dana – Ý và Trung Nam.

Theo HĐĐC, Thép Dana – Ý chuyển nhượng cho Trung Nam 15ha đất tại Cụm công nghiệp Thanh Vinh nằm trên địa bàn xã Hòa Liên (H.Hòa Vang, TP Đà Nẵng). Giá chuyển nhượng 15ha đất nói trên là 930 tỷ đồng và được thanh toán theo từng đợt tương ứng với phần nghĩa vụ mà mỗi bên phải thực hiện sau khi đặt cọc; tiền đặt cọc tương ứng 20% giá trị HĐĐC1208, Trung Nam chuyển tiền đặt cọc làm 2 đợt vào tài khoản tạm khóa mở tại Ngân hàng VPBank – Chi nhánh Hội sở (gọi tắt là VPBank), trong đó, đợt 1 là 10% tương đương 93 tỷ đồng chuyển trước ngày 15-8-2022, đợt 2 là 10% tương đương 93 tỷ đồng chuyển trước ngày 31-8-2022. Đến ngày 16-8-2022, Trung Nam đã chuyển tiền đặt cọc đợt 1 là 93 tỷ đồng vào tài khoản tạm khóa mở tại VPBank, sau đó, Trung Nam không thực hiện chuyển tiền đặt cọc đợt 2 theo như HĐĐC1208 đã ký kết. Trung Nam đã đưa ra các lý do không chuyển tiền đặt cọc đợt 2 là vì Thép Dana – Ý không cung cấp đầy đủ các hồ sơ, chứng từ pháp lý liên quan đến 15ha đất chuyển nhượng nói trên. Bên cạnh đó, việc chuyển nhượng quyền sử dụng đất của Thép Dana – Ý đã vi phạm điều cấm của pháp luật, đất chuyển nhượng đang có tranh chấp… nên sẽ gây rủi ro, thiệt hại cho Trung Nam. Thép Dana – Ý cho rằng Trung Nam đã vi phạm nghĩa vụ thanh toán nên đã thông báo chấm dứt thực hiện HĐĐC1208 với Trung Nam và khởi kiện yêu cầu Tòa án giải quyết tuyên bố Trung Nam bị mất tiền cọc đợt 1 là 93 tỷ đồng, buộc Trung Nam phải trả tiền lãi phát sinh do chậm thực hiện nghĩa vụ trả tiền tính từ ngày 1-9-2022 đến 8-12-2023 với số tiền hơn 16 tỷ đồng, buộc VPBank giải ngân số tiền đặt cọc đợt 1 là 93 tỷ đồng cho thép Dana – Ý. Về phía Trung Nam cũng phản tố yêu cầu Tòa án giải quyết tuyên bố HĐĐC1208 là vô hiệu, Trung Nam được nhận lại số tiền đặt cọc đợt 1 là 93 tỷ đồng và yêu cầu Thép Dana – Ý phải bồi thường thiệt hại tương đương khoản tiền phạt cọc là 93 tỷ đồng.

Tại Bản án sơ thẩm số 45/2023/KDTM-ST ngày 14-12-2023 của Tòa án Nhân dân Q.Hải Châu và Bản án phúc thẩm số 10/2024/KDTM-PT ngày 19-4-2024 của Tòa án Nhân dân TP Đà Nẵng đều tuyên Trung Nam bị mất số tiền cọc đợt 1 là 93 tỷ đồng, bác yêu cầu của Thép Dana – Ý về việc yêu cầu Trung Nam phải trả hơn 16 tỷ đồng tiền lãi chậm thực hiện nghĩa vụ thanh toán. Ngày 22-4-2024, Trung Nam có đơn đề nghị xem xét theo thủ tục giám đốc thẩm đối với bản án phúc thẩm nói trên. Tại phiên tòa giám đốc thẩm xét xử vụ án tranh chấp HĐĐC1208 diễn ra vào cuối tháng 9-2024 vừa qua, Tòa án Nhân dân cấp cao tại Đà Nẵng đã nhận định về tình trạng pháp lý của 15ha đất chuyển nhượng. Trong đó, có 13ha đất đã được cấp 27 giấy chứng nhận quyền sử dụng đất với mục đích sử dụng là đất khu công nghiệp, thời hạn sử dụng đất “Lâu dài”. Tuy nhiên, tại Điều 126, Điều 149 Luật Đất đai năm 2023 và tại Điều 51 Nghị định số 43/2014/NĐ-CP ngày 15-5-2014, Khoản 36 Điều 2 Nghị định số 01/2017/NĐ-CP ngày 6-1-2017 của Chính phủ quy định “Thời hạn sử dụng đất trong khu công nghiệp không quá 70 năm” nên thời hạn sử dụng đất “Lâu dài” được ghi trong 27 giấy chứng nhận quyền sử dụng đất này là trái với quy định của Luật Đất đai. Việc cấp 27 giấy chứng nhận quyền sử dụng đất đó cũng đã được Thanh tra TP Đà Nẵng kết luận là không đúng quy định của Luật Đất đai và Thanh tra Chính phủ đã kiểm tra, kết luận yêu cầu rà soát, thực hiện điều chỉnh. Như vậy, về tình trạng pháp lý thì 13ha đất nêu trên không được phép chuyển nhượng.

Đối với 2ha đất còn lại, Thép Dana – Ý được sử dụng đất theo Hợp đồng giao đất có thu tiền sử dụng đất số 816/HĐ-GQSDĐ/KTQĐ ngày 28-12-2012 và diện tích đất này chưa được cấp giấy chứng nhận quyền sử dụng đất nên việc Thép Dana – Ý chuyển nhượng 2ha đất này cho Trung Nam khi chưa được cấp giấy chứng nhận quyền sử dụng đất là vi phạm điều cấm của pháp luật. Như vậy, từ các căn cứ nêu trên, có đủ cơ sở kết luận HĐĐC1208 là vô hiệu do lỗi của hai bên gây ra. Bên cạnh đó, Tòa án cấp sơ thẩm và phúc thẩm xác định lỗi dẫn đến việc không thực hiện được HĐĐC1208 thuộc về Trung Nam nên buộc doanh nghiệp này bị mất số tiền cọc đợt 1 mà chưa xem xét khách quan, toàn diện lỗi của hai bên trong việc vi phạm điều cấm của pháp luật khi xác lập hợp đồng đặt cọc, làm ảnh hưởng đến quyền và lợi íc hợp pháp của Trung Nam.

Trên cơ sở đó, Tòa án Nhân dân cấp cao tại Đà Nẵng đã tuyên hủy toàn bộ Bản án sơ thẩm số 45/2023/KDTM-ST ngày 14-12-2023 của Tòa án Nhân dân Q.Hải Châu và Bản án phúc thẩm số 10/2024/KDTM-PT ngày 19-4-2024 của Tòa án Nhân dân TP Đà Nẵng; giao hồ sơ vụ án này cho Tòa án Nhân dân Q.Hải Châu để xét xử sơ thẩm lại theo đúng quy định của pháp luật.

PHÚ NAM