Trăng lên đầu núi

Lúc Yến vừa mơ mơ một chút lại phải giật mình choàng dậy bởi tiếng bổ củi cứ choanh choách bên tai...

Yến trở dậy mở cửa, nén giọng nói với bà Xinh:

- Làm gì thì để đến chiều. Trưa để cho hàng xóm láng giềng nghỉ ngơi.

Bà Xinh giọng dằn dỗi:

- Vâng, cô thông cảm. Nhà tôi sao bì được với người Nhà nước, giờ giấc chỉn chu.

Cục ức dồn lên cổ nhưng Yến vẫn cố kìm:

- Thì chị cũng phải biết ý chứ. Bổ củi thì để đến chiều không được à?

Bà Xinh lại dài giọng đay đả:

- Chiều hai thằng nó đi học rồi lấy ai mà bổ. Giá nhà tôi cũng mua được bếp gas như nhà cô, toạch một cái là xong, khỏi làm phiền ai.

Trúc về, Yến kể lại cho chồng nghe. Trúc xuê xoa:

- Mỗi người một hoàn cảnh. Em cố gắng hòa đồng với xóm giềng.

Minh họa: TD

Nhưng càng cố càng không được. Nhà ở sát nhau, vườn nhà Yến chỉ trồng mấy luống rau gia vị, còn lại trồng toàn hoa. Trước hiên, Yến đòi Trúc làm một cái giàn, lấy phong lan về treo lủng lẳng. Thế mà hai bên láng giềng trồng toàn dây lang với rau cải.

Lợn thì nhà nào cũng nuôi cả chục con, phân xả ra nhề nhề như thác cuốn, hôi không thể chịu nổi. Có hôm Yến đang cầm bình xịt thơ thẩn tưới sương cho giàn phong lan, bà Xinh thản nhiên đeo bình thuốc sâu ra phun cho mấy luống cải sát rào. Yến nói thì bà Xinh lại giở giọng cùn:

- Vâng, vợ chồng cô đều có lương. Tôi không trồng rau nuôi lợn thì sống bằng gì.

Yến tức muốn nổ ruột nhưng cố nhịn, quay sang rào bên này nói với chị Thu:

- Chị xem, bà ấy nói thế có nghe được không?

Chị Thu tỏ ra biết điều hơn:

- Ừ, kể ra tưới phân hay phun thuốc vào lúc cô đi dạy học thì hơn. Mà cô cũng thông cảm. Chị em tôi chỉ quen ruộng vườn, giờ lên đây thành ra thất nghiệp.

Quan hệ giữa ba nhà cứ thay đổi dần. Không biết ba ông trong đơn vị bàn nhau thế nào mà chủ nhật ấy, Trúc về dàn xếp:

- Anh Vui với anh Tâm nhờ em buổi tối kèm học cho mấy đứa.

Nể chồng, Yến chấp thuận. Với lại căng thẳng mà làm gì.

Được một tuần Yến đã phải kêu trời. Hai thằng Sửu, Ngọ con bà Xinh dốt quá. Mất cơ bản hết rồi. Đã thế chúng lại cũng có tính bất cần giống mẹ: "Không đỗ đại học, bọn cháu về bản làm nương". Rốt cục chỉ còn mình thằng Thái con chị Thu sang học vào mỗi chiều. Nó ngoan, học cũng giỏi. Có lẽ nhờ phương pháp giáo dục không giống ai của vợ chồng chị Thu. Mỗi lần nó làm sai điều gì, chị Thu hẩy nó ra. Anh Tâm về, nó mếu máo chạy đến hòng nhận được sự bênh vực của bố. Anh Tâm bắt nó đứng nghiêm rồi hỏi: "Con làm sao?". Thằng Thái kể: "Con mải đá bóng quên học bài". Anh Tâm nghe xong cũng hẩy nó ra: "Đi đi! Bố không chấp nhận thói lười biếng". Thế là thằng Thái òa lên khóc nức nở, chơ vơ giữa bố và mẹ. Khóc chán nó tự giác ngồi vào bàn học có kẻ dòng chữ dán trước mặt: "Con hứa sẽ học giỏi, chăm ngoan để bố yên tâm công tác".

Cứ bốn giờ chiều, sau khi học xong bên nhà Yến, thằng Thái lại cầm cuốn vở leo tót lên ngọn cây trứng cá sau vườn, cuốn tròn lại nhòm qua doanh trại và bắt đầu liến thoắng:

- A lô, a lô! Đoàn quân đã về đến doanh trại rồi nhé. Ái chà! Quần áo ai cũng bẩn nhé. A! Bác Vui kìa! Bác Vui đi cùng với bố Tâm. Hai người ngồi xuống chỗ hiên nhà làm gì thế nhỉ? À, gỡ cỏ may ở ống quần. Còn chú Trúc, chú Trúc đâu nhỉ? A, kia rồi! Chú Trúc tập hợp quân theo hàng ngang làm gì thế nhỉ. Á à!

Thằng Thái ngồi lì trên cây luôn miệng thông báo tình hình đơn vị. Bên dưới, mấy bà vợ giả bộ xới rau làm cỏ nhưng tai thì dỏng hết lên cây. Yến cũng mang cuốc ra sau vườn làm một luống rau để có cớ chiều chiều ra nghe "đài".

- A lô, a lô! Đến giờ ăn cơm rồi nhé. Mỗi đơn vị thành hai hàng dọc, mặc áo may ô trắng, cầm bát tay phải đi đều xuống nhà ăn. Mốt hai, mốt hai, mốt hai!... ăn xong rồi à? Nhanh thế? Lại tập trung làm gì nhỉ. À, xem tivi - Nó vội vàng hấp tấp tụt xuống - Chương trình phát thanh của chúng tôi đến đây là hết, Thái phải vào xem "Đội biệt động CI5" đây.

Mấy bà vợ cũng vội vàng vào bếp với bữa cơm chiều.

Chỉ có bà Xinh không nói gì, bình thản đón gói giấy báo từ tay chồng. Cái gì thế nhỉ? Cứ thỉnh thoảng bác Vui lại mang về một gói như thế. Chắc là quà cáp ai kính biếu chứ gì. Trung đoàn trưởng thiếu gì người chạy chọt. Yến đoán chắc cái gói ấy là quà bởi hôm mùng 8/3, bác Vui cũng mang về một gói y thế, bảo: "Tặng em ngày phụ nữ". Bà Xinh tỏ vẻ mừng lắm. Hôm đó Trúc cũng mua tặng Yến một cái áo dài màu thiên thanh kèm theo một bông hồng tuyệt đẹp. Chị Thu thấy láng giềng có quà cả, liền vòi vĩnh. Anh Tâm gãi đầu gãi tai: "Anh quên... Mà... anh đã tặng em cả cuộc đời rồi còn gì!".

Rồi một tuần. Hai tuần. Không thấy ai về.

Chiều nào thằng Thái cũng trèo lên cây bắc "ống nhòm" nhìn sang đơn vị, để rồi lại thẫn thờ tụt xuống nhấp nhếu khóc: "Đi đâu hết rồi. Vắng lắm!".

Ba tuần. Bốn tuần. Vẫn không thấy ai về.

Không chịu nổi nữa, chị Thu rủ Yến sang hỏi bà Xinh. Yến ngại. Từ hôm xích mích với nhau, chẳng bao giờ Yến sang, cũng chẳng bao giờ hỏi han. Hai thằng Sửu - Ngọ mỗi lúc gặp Yến cũng chỉ chào nhanh "cô ạ" nghe cứ như "quạ, quạ". Bây giờ tự dưng sang nhà biết mở đầu thế nào?

Chiều đó có người đơn vị về, đi từng nhà thông báo: "Đơn vị đi làm nhiệm vụ khẩn cấp. Mong các chị bình tĩnh, yên tâm". Đến nhà bà Xinh, anh này đưa một gói giấy báo to rồi tất tả đi ngay. Chiếc xe U-oát cắm đầy lá ngụy trang lao vút đi để lại Làng Mới một quầng bụi đỏ. Các bà các cô đều đứng trước ngõ nhìn hút theo bồn chồn, ngơ ngác. Rồi họ bảo nhau kéo đến nhà bà Xinh.

Bà Xinh vẫn không ngừng tay cuốc xới, nói kẻ cả:

- Các cô cứ làm ồn lên thế, chồng nóng ruột chết!

- Chị nói buồn cười! Đi cả tháng mà không thèm nói với vợ con một câu, ai mà chả sốt ruột.

- Chắc bà này biết đơn vị đi đâu. Vợ thủ trưởng mà. Thế nên mới bình chân như vại.

- Tôi thề với các cô là tôi không biết gì sất.

- Ai mà tin được. Thế ông Vui gửi cái gói gì về cho bà?

Bà Xinh lúng túng:

- Đấy là... là...

Nói rồi bà Xinh đỏ mặt vứt cuốc chạy vào trong nhà. Các bà các chị bĩu môi xầm xì một hồi với nhau rồi ai về nhà nấy.

Đêm ấy Làng Mới thao thức khác thường. Yến ngồi ấp tay vào má trong bóng tối nhìn ra ngoài. Mấy giò phong lan mới trổ bông hồi chiều đang len lén tỏa hương da diết. Làng Mới hình như không ai ngủ. Nhà chị Thu vang lên tiếng băm rau lốc cốc, rồi như phản ứng dây chuyền, các nhà khác cũng "lốc cốc, lốc cốc". Tiếng băm rau như tiếng mõ lăn tròn trong gió cùng tiếng lợn đói rít lên ùn ụt. Bên nhà bà Xinh bỗng dội lên tiếng vỗ đùm đụp. Hé cửa sổ nhìn sang, Yến bỗng rùng mình thấy bà Xinh dáng người căng nhức trong làn áo mỏng, gục đầu ôm cột tời, rồi bà thả gàu. Tiếng tời quay xin xít, cồng cộc một dây dài và... pư... ưng... ửng!

Trời ơi mùa khô! Mùa khô Tây Nguyên! Đã nghe nói về nó nhiều lần nhưng bây giờ Yến mới nếm trải. Mùa khô lay động, đánh thức một cái gì đó sâu thẳm trong lòng khiến Yến thẫn thờ đứng lên bật đèn. Trang giấy trắng hiện dần những dòng chữ viết ra từ vô thức:

Ngày rát gió Lào, đêm trào sương muối/ Vầng trăng chết đuối trong mơ lưng trời/ Mùa khô hút mãi cỏ trắng bời bời/ Mùa khô nạo mãi quặn lòng giếng khơi/ Một con thỏ trắng múa điệu hứng tình/ Gió đêm trăng suông hát lời phồn sinh/ Có người vợ lính nhìn trăng ngẩn cười/ Hương tình thầm tỏa thơm vào xa xôi...

Đêm vẫn lững lờ trôi với tiếng băm rau trễ nải và tiếng giặt áo quần đì đụp...

Đêm sau, đêm sau nữa vẫn thấy bà Xinh tiếp diễn màn giặt áo quần. Yến để ý và sững người nhận ra bà Xinh chỉ giặt đi giặt lại một bộ áo quần của bác Vui. Giặt rồi phơi. Phơi rồi giặt.

Thằng Thái tụt nhanh xuống khỏi cây trứng cá hét toáng lên, líu cả lưỡi:

- Về... về rồi! Mẹ ơi, cô Yến ơi, bác Xinh ơi... về... về rồi!

Chỉ kịp nói vậy rồi nó lại như con sóc leo tót lên cây, miệng liên hồi:

- Rất nhiều xe ôtô nhé. Một, hai ba... mười lăm, hai mươi... Không đếm hết được. Đang tập trung ở sân bóng nhé. Bác Vui kìa! Bác Vui đang đứng trước hàng quân. Bố Tâm đâu rồi? A, kia kìa! Sao bố đen thế? áo quần lại bẩn nữa...

- Thái có nhìn thấy chú Trúc không? - Yến hỏi với lên cây. Hỏi xong mới thấy nóng bừng mặt nhìn quanh, thấy mấy bà láng giềng đang làm bộ bình thản cuốc cuốc, xới xới.

- Dạ dạ, để cháu xem nào. Rồi! Kia rồi. Chú Trúc đang dẫn quân về đơn vị kìa!

Chỉ chờ nghe được câu ấy, các bà các cô chẳng ai bảo ai đều lẳng cuốc, vào nhà. Yến vội vàng sửa sang lại nhà cửa, giường chiếu, làm cái nọ xọ cái kia. Mãi mới nhớ ra phải đi chợ. Yến tin chắc rằng tối nay Trúc sẽ về.

Chợ chiều tấp nập kẻ bán người mua. Yến định ghé vào hàng thịt thì đã thấy bà Xinh đang ở đó. Yến quay sang hàng gà lại thấy chị Thu đang tất bật. Yến quay sang hàng cá. Chẳng thèm mặc cả, Yến chọn con to nhất, mua thêm bó hành và ít gia vị rồi đạp xe về. Đến cầu treo thì gặp chị Thu và bà Xinh đang đạp song song. Ai cũng cố làm ra vẻ nhởn nhơ như bình thường, chẳng có gì phải vội.

Ba ông chồng đã đứng đón ở đầu ngõ. Bác Vui cười tóa lên:

- Thế nào, chị em ở nhà vui vẻ chứ hả? Xem nào, để tôi kiểm tra xem các bà mua những gì. Ái chà, chân giò, giá đỗ! Gà hầm hạt sen hả? Toàn những thứ trách nhiệm nặng nề đây.

Cả ba bà mặt thoắt nóng bừng, chưa kịp nói gì thì bác Vui đã tiếp:

- Bây giờ thế này. Tôi đề nghị ba nhà tập trung lại làm một, tổ chức một bữa liên hoan, được không?

Tiệc tổ chức tại nhà Yến. Tíu tít như Tết. Ba "hoàng tử" Ngọ, Sửu, Thái sau khi ăn xong bị điều về học bài ngay. Còn lại ba cặp vợ chồng, bác Vui tuyên bố:

- Nhắc lại nhé. Theo kế hoạch, trung đoàn giải quyết cho tất cả sĩ quan có gia đình về nhà nghỉ đêm nay nhưng chín rưỡi phải đảo qua đơn vị xem anh em ngủ nghê thế nào nhé. Còn các bà, ở nhà có nhớ chúng tôi không?

Cả ba đồng thanh:

- Bình thường!

Yến mủm mỉm cười:

- Chỉ có người đêm nào cũng mang thớt không ra để băm thôi.

Chị Thu trả đũa:

- Làm sao bằng được người đêm nào cũng chong đèn đến sáng, viết gì không biết!

Yến lên gân:

- Thế đã ăn thua gì so với người có mỗi bộ quần áo đêm nào cũng giặt đi giặt lại!

Bà Xinh bị bất ngờ, mặt đỏ lựng lên, mắt lóng la lóng lánh. Biết vợ ngượng, bác Vui đỡ lời:

- Nhà tôi nghiện giặt quần áo cho tôi từ hồi chưa yêu cơ.

Yến đi dọc theo con đường đất đỏ về cái quán đầu làng. Trăng đẫy mẫm mầm nhô lên khỏi núi ChưH'reng vãi vàng xuống những mái nhà tôn lênh láng. Gió vẫn thổi qua mùa khô lồng lộng nhưng Yến không thấy lạnh. Ngửa mặt nhìn trăng, Yến thấy da mặt mình căng nhức, nóng bừng. Làng Mới râm ran tiếng đàn ông.

Truyện ngắn của Đỗ Tiến Thụy