Trang bị kiến thức cho trẻ em trên môi trường mạng

CATP Hà Nội khuyến cáo phụ huynh phải kiểm soát chặt chẽ hoạt động online của con, em mình. Ảnh minh họa

Những mối nguy ẩn sau màn hình điện thoại, máy tính

Trong thời đại công nghệ số, việc trẻ em tiếp cận sớm với internet và mạng xã hội mang đến nhiều lợi ích nhưng cũng tiềm ẩn vô vàn nguy cơ, hiểm họa khôn lường. Theo đó vào tháng 3/2025, Phòng An ninh mạng và phòng, chống tội phạm sử dụng công nghệ cao nhận được đơn trình báo của gia đình cháu T (16 tuổi) về việc cháu T có trò chuyện với một đối tượng trong game có nickname là K.

Qua trao đổi, K hứa hẹn cho cháu T tài khoản game với điều kiện cháu T phải gửi video tự quay không mặc quần áo. Sau đó, đối tượng đã sử dụng video trên để đe dọa cháu T hằng ngày phải gửi video clip khiêu dâm cho đối tượng. Khi cháu T không đồng ý, đối tượng đã gửi video của cháu T cho bạn của cháu trên mạng xã hội để đe dọa và yêu cầu phải chuyển tiền. Vụ việc này là một lời cảnh tỉnh đanh thép về những mối nguy ẩn sau màn hình điện thoại, máy tính.

Không chỉ ở Hà Nội, trước đó, công an một số địa phương cùng ngành chức năng cũng đã đưa ra cảnh báo nhận diện thủ đoạn mới của tội phạm xâm hại trẻ em trên mạng xã hội. Cụ thể, ngày 16/5, CA tỉnh Lâm Đồng đã khởi tố vụ án, khởi tố bị can và Lệnh bắt tạm giam đối với Nguyễn Duy Quang, SN 1999, trú tại xã Lạc Lâm, huyện Đơn Dương, về hành vi sử dụng người dưới 16 tuổi vào mục đích khiêu dâm.

Theo điều tra ban đầu, Quang đã sử dụng nhiều tài khoản Facebook ẩn danh, trong đó có tên “Nguyễn Minh Hiếu”, để kết bạn và làm quen với các em học sinh trên địa bàn tỉnh Lâm Đồng. Đối tượng này mạo danh người quen, tiếp cận các em qua mạng xã hội, sau đó dùng thủ đoạn dụ dỗ gửi hình ảnh, video nhạy cảm với lời hứa tặng thẻ điện thoại, mua điện thoại iPhone hoặc đưa đi chơi. Khi đã có được hình ảnh, video nhạy cảm của các nạn nhân, Quang chuyển sang đe dọa, yêu cầu các em thực hiện hành vi khiêu dâm qua video call bằng các ứng dụng như: bigolive, messenger… Nếu không làm theo, đối tượng dọa sẽ phát tán hình ảnh, clip nhạy cảm cho người thân, bạn bè hoặc đăng tải công khai trên mạng xã hội.

Vụ việc bị phát hiện khi đầu tháng 5/2025, CA xã Hiệp Thạnh (huyện Đức Trọng) tiếp nhận đơn trình báo từ bà C.H về việc con gái bà là cháu H.A (15 tuổi), bị tài khoản facebook ẩn danh đe dọa, ép buộc thực hiện hành vi nhạy cảm qua video call. Sau khi tiếp nhận thông tin, CA tỉnh Lâm Đồng đã phối hợp với Phòng Cảnh sát Hình sự và CA xã Hiệp Thạnh vào cuộc điều tra bắt giữ đối tượng Quang khi người này đang thực hiện hành vi vi phạm và thu giữ toàn bộ thiết bị điện tử liên quan. Tại cơ quan điều tra, đối tượng Nguyễn Duy Quang khai nhận, từ tháng 8/2024 đến nay, Nguyễn Duy Quang đã dụ dỗ, đe dọa và thực hiện hành vi vi phạm đối với ít nhất 4 nạn nhân là các em học sinh đang học bậc THCS, THPT trên địa bàn tỉnh Lâm Đồng.

Nâng cao cảnh giác, kiểm soát chặt chẽ

Theo luật sư Nguyễn Hồng Thái, Giám đốc Công ty Luật TNHH Quốc tế Hồng Thái và Đồng nghiệp, Đoàn Luật sư TP Hà Nội, thời gian qua xảy ra không ít các trường hợp người dưới 16 tuổi bị dụ dỗ tham gia vào các hoạt động khiêu dâm gây ra nhiều hệ lụy tiêu cực cho xã hội. Có nhiều nguyên nhân dẫn đến hiện tượng này, trong đó phải kể đến là ở độ tuổi chưa thành niên, đặc biệt là trẻ em, nhiều em có suy nghĩ và nhận thức chưa đầy đủ về bản thân, thiếu kỹ năng sống, thiếu hiểu biết pháp luật nên dễ bị lôi kéo, dụ dỗ để thực hiện các hành vi phi pháp. Do thiếu sự quản lý của cha mẹ, của người giám hộ, thiếu sát sao của các thầy cô, cơ sở giáo dục dẫn đến một số trẻ em thực hiện các hành vi vi phạm pháp luật cũng như bị lợi dụng, lạm dụng tình dục...

Để bảo vệ trẻ em có hiệu quả, đấu tranh phòng chống tội phạm xâm hại tình dục trẻ em, theo luật sư Nguyễn Hồng Thái, cần phải thực hiện đồng bộ đầy đủ rất nhiều các giải pháp, trong đó có giải pháp hoàn thiện chính sách pháp luật, giải pháp tuyên truyền phổ biến giáo dục pháp luật, giáo dục kỹ năng sống cho trẻ em và người chưa thành niên.

Dưới góc độ pháp lý, luật sư Nguyễn Hồng Thái cho biết, đối với những hành vi vi phạm pháp luật với người chưa thành niên, tùy theo mức độ và tính chất vi phạm, đối tượng vi phạm có thể bị truy cứu theo nhiều điều khoản của Bộ luật Hình sự năm 2015. Cụ thể: Điều 147 - sử dụng người dưới 16 tuổi vào mục đích khiêu dâm sự; Điều 146 - dâm ô đối với người dưới 16 tuổi; Điều 170 - cưỡng đoạt tài sản, nếu có hành vi dùng hình ảnh nhạy cảm để đe dọa tống tiền; Điều 326 - truyền bá văn hóa phẩm đồi trụy; Điều 289 - xâm nhập trái phép vào mạng máy tính, nếu có sử dụng thủ đoạn công nghệ cao…

Ngoài ra, hành vi dụ dỗ, xâm hại trẻ qua mạng cũng có thể bị xử lý về hành vi sản xuất, lưu trữ, phát tán tài liệu khiêu dâm trẻ em, vi phạm cả luật pháp Việt Nam và các Điều ước quốc tế mà Việt Nam là thành viên như Công ước về quyền trẻ em.

Để phòng tránh những sự việc đau lòng, cơ quan công an khuyến cáo đề nghị các bậc phụ huynh và chính bản thân trẻ em cần nâng cao cảnh giác, kiểm soát chặt chẽ hoạt động online của con, thường xuyên kiểm tra danh sách bạn bè, các hội nhóm mà con em mình tham gia trên mạng xã hội. Thường xuyên giáo dục con về an toàn thông tin trên mạng, dạy con không nói chuyện với người lạ, giải thích cho trẻ về mối nguy hiểm khi chia sẻ thông tin, hình ảnh, video nhạy cảm. Khuyến khích con chia sẻ nhằm tạo môi trường để trẻ em cảm thấy an toàn khi báo ngay cho bố mẹ, thầy cô khi bị ai đó dụ dỗ, đe dọa.

Đối với trẻ em và thanh thiếu niên: tuyệt đối không gửi ảnh, video nhạy cảm của bản thân cho bất kỳ ai (kể cả người lạ và người quen); không chia sẻ thông tin cá nhân như tên tuổi, địa chỉ nhà, trường học, số điện thoại... với người lạ; cảnh giác cao độ với các trường hợp yêu cầu gọi video, gửi ảnh riêng tư hoặc hứa hẹn tặng quà; không truy cập vào đường link lạ, các liên kết hoặc tập đính kèm trong tin nhắn, email hay những bài đăng đáng ngờ trên mạng xã hội, bởi chúng có thể chứa mã độc hoặc là lừa đảo.

Khi nhận thấy dấu hiệu con em mình bị xâm hại hoặc lừa đảo chiếm đoạt tài sản trên không gian mạng, các bậc cha mẹ cần ngay lập tức dừng mọi giao dịch, lưu lại bằng chứng (tin nhắn, hình ảnh chụp màn hình) và trình báo với cơ quan Công an nơi gần nhất để được hỗ trợ và xử lý kịp thời.

Thái An