Trải nghiệm thi vị ở làng rau Trà Quế

Toàn cảnh Làng sau Trà Quế. (Nguồn: Travel Hoàng Châu)

Không phải ngẫu nhiên khi làng rau Trà Quế là đại diện duy nhất của Việt Nam đạt được giải thưởng uy tín này trong năm 2024. Với diện tích trải rộng lên đến 40ha, hòa mình vào khung cảnh yên bình, thiên nhiên trong lành và khám phá văn hóa, ẩm thực bản địa là những trải nghiệm thi vị với hầu hết du khách trong nước và quốc tế khi đến đây.

Điểm đến kiểu mẫu về nông nghiệp

Giữa những bộn bề của cuộc sống hiện đại, được trở về cuộc sống làng quê và làm nông dân Trà Quế là trải nghiệm đang được nhiều người tìm đến.

Về với ngôi làng nổi tiếng này, du khách được làm các công việc làm đất, gieo giống, trồng rau, tưới nước, bón phân và chăm sóc cây dưới sự hướng dẫn từ chính các nông dân đã có kinh nghiệm lâu năm.

Nếu là tín đồ của ẩm thực, họ được học nấu ăn cùng người dân với hướng dẫn chi tiết về cách hái, sơ chế và chế biến các món ăn từ những loại rau được trồng tại đây.

Làng rau Trà Quế hiện có hơn 20 loại rau được trồng theo phương pháp hữu cơ truyền thống, sử dụng rong biển làm phân bón tự nhiên, rau Trà Quế rất dễ nhận ra bởi vị cay nồng của hành hương, vị the của rau quế, rau răm, vị ngọt của giá đậu...

Những hương vị ấy lưu lại trong các món ăn các món đặc sản Hội An như Tam Hữu, mì Quảng, Cao Lầu. Bánh xèo rau Trà Quế và gỏi cuốn Trà Quế cũng là những lựa chọn hấp dẫn, giúp du khách khám phá trọn vẹn hương vị độc đáo của làng rau.

Bên cạnh trải nghiệm nông nghiệp và ẩm thực, du khách có thể tham gia các hoạt động thư giãn như đạp xe quanh làng, khám phá vẻ đẹp của làng quê Hội An, mang lại cảm giác thư thái, khác biệt hoàn toàn so với sự ồn ào nơi phố thị.

Ông Nguyễn Lên, một chủ vườn rau ở làng cho biết, những năm gần đây, lượng khách có xu hướng về làng để trải nghiệm ngày càng nhiều hơn, hầu hết là khách đến từ các nước phương Tây. Họ dẫn theo gia đình để trải nghiệm trồng rau trên đất xới sẵn, gánh thùng tưới nước… và vui vẻ chia sẻ công việc cùng người dân trong làng.

Khách quốc tế thích thú trải nghiệm tại làng rau. (Nguồn: Travel Hoàng Châu)

Tôn vinh di sản địa phương

Làng rau Trà Quế đã có lịch sử hình thành hơn 300 năm. Người địa phương kể rằng thuở ban đầu, ngôi làng trồng nhiều loại rau thơm, trong đó có một loại rau được gọi là Nhự Quế, mang mùi hương nồng của quế. Đến thế kỷ XIX, nhà vua Gia Long có dịp ghé đến thưởng thức và ấn tượng với hương vị rau ở đây nên đã đặt tên cho làng là Trà Quế và sử dụng cho đến ngày nay.

Từ năm 2022, Bộ Văn hóa, Thể thao và Du lịch ký Quyết định công nhận nghề trồng rau Trà Quế là Di sản văn hóa phi vật thể quốc gia trong hạng mục “Tri thức dân gian, nghề thủ công truyền thống”. Đây là niềm tự hào của người Trà Quế, mở ra cơ hội về phát triển du lịch gắn với làng nghề truyền thống.

Đến làng rau Trà Quế vào tháng Giêng, du khách có cơ hội tham gia vào lễ hội Cầu Bông được người dân tổ chức để tạ ơn đất đai và cầu xin một năm mùa màng tốt tươi. Lễ hội mang đậm giá trị văn hóa truyền thống và còn là dịp để du khách tìm hiểu về tín ngưỡng tâm linh của người dân làng rau, những trò chơi dân gian hấp dẫn và cuộc thi nấu ăn.

Trong mâm cúng các vị tiền hiền có công khai hoang, lập làng và hình thành nên nghề trồng rau ở Trà Quế, ngoài con gà trống choai luộc chín bày giữa mâm, trên miệng gà có ngậm một bông hoa hồng, phải có món Tam Hữu. Đây là món ăn riêng có của làng rau Trà Quế có tên trên bản đồ của cảng thị Hội An.

Tam Hữu gọi nôm na là món ăn có ba thức chính: một con tôm đất xào chín, một lát thịt heo luộc và cọng rau húng được buộc quanh bằng lá hành Trà Quế có mùi thơm rất đặc biệt, không lẫn vào đâu được.

Món Tam Hữu đặc biệt ngon, tinh tế và hấp dẫn được tạo nên với phần nguyên liệu rau xanh Trà Quế mà ai đến Quảng Nam đều nên thưởng thức. Món ăn mang thông điệp nhân văn và ý nghĩa, ba nguyên liệu của món ăn như ba người bạn tâm đầu ý hợp, tri kỷ trong cuộc sống.

Vì vậy, khi đến Trà Quế, nông dân nơi đây thường mang món ăn này ra đãi khách, vừa để tự hào về đặc sản rau xanh tinh khiết, vừa muốn nói đến tình người nồng hậu, ân tình.

Lễ hội Cầu Bông được người dân Trà Quế tổ chức vào tháng Giêng. (Nguồn: Làng rau Trà Quế)

Cảm hứng mới cho du lịch nông thôn

Danh hiệu “Làng du lịch tốt nhất” từ UN Tourism là phần thưởng xứng đáng cho nỗ lực thích ứng, làm mới điểm đến của làng rau Trà Quế.

Theo ông Nguyễn Thanh Hồng, Giám đốc Sở Văn hóa, Thể thao và Du lịch Quảng Nam, danh hiệu thể hiện sự ghi nhận những nỗ lực của người dân trong việc giữ gìn các giá trị văn hóa bản địa, nghề thủ công truyền thống cũng như nếp sống, nếp sinh hoạt lâu đời. Giải thưởng ghi nhận sự sáng tạo và chú trọng phát triển loại hình du lịch mang tính cộng đồng, bền vững; thể hiện sự thuần hậu, hiếu khách của người dân.

Nhằm đẩy mạnh việc quảng bá thương hiệu và xây dựng không gian du lịch tốt nhất để phục vụ du khách, UBND TP. Hội An đã phê duyệt Đề cương nhiệm vụ xây dựng tuyến tham quan tại Cù Lao Chàm – Làng rau Trà Quế - Làng gốm

Thanh Hà. Theo đó, Hội An đặt mục tiêu 100% cơ sở kinh doanh homestay, villa tại làng rau Trà Quế được công nhận đạt tiêu chuẩn du lịch xanh theo Bộ tiêu chí du lịch xanh Quảng Nam; 50% cơ sở kinh doanh nhà hàng, điểm dạy nấu ăn thực hành du lịch xanh. Địa phương hỗ trợ, hướng dẫn người dân và các doanh nghiệp thực hành du lịch xanh tại các cơ sở kinh doanh homestay, villa, nhà hàng và điểm dạy nấu ăn, truyền thông về tuyến tham quan xanh làng rau Trà Quế.

Du khách tham quan và chụp ảnh tại vườn rau. (Ảnh: Tuyết Vân)

Theo Thứ trưởng Bộ Văn hóa, Thể thao và Du lịch Hồ An Phong, được vinh danh Làng du lịch tốt nhất không đồng nghĩa với việc Trà Quế đã là làng du lịch hoàn hảo. Việc được đưa vào mạng lưới này sẽ giúp Trà Quế có thêm những tham chiếu để tiếp tục hoàn thiện, phát triển bền vững theo tiêu chuẩn thế giới.

Bên cạnh niềm vui về danh hiệu, ông Lê Văn Nhẽ, một người dân ở đây cho biết, điều mà làng Trà Quế rất cần từ cơ quan chức năng là hỗ trợ bảo tồn, phát huy nội lực để làng nghề tồn tại. Trong đó, vấn đề bảo vệ môi trường, cụ thể là gìn giữ sự trong lành của mạch nước ngầm rất đáng quan tâm.

Theo người dân, chính quyền địa phương cần có giải pháp quản lý chặt chẽ đối với việc xả thải từ các hoạt động xã hội, dân sinh, nhất là từ các nhà hàng bao quanh làng. Bởi mạch nước chính là nguồn cơn để có hương vị đặc trưng đã thành thương hiệu của rau Trà Quế.

Hiện tại, dự án “Du lịch Thụy Sỹ vì sự phát triển bền vững tại Việt Nam” cũng lựa chọn Trà Quế là điểm đến hỗ trợ phát triển sản phẩm du lịch nông nghiệp và các sáng kiến đổi mới sáng tạo. Hiệu ứng từ “Làng du lịch tốt nhất” của UN Tourism dành cho Trà Quế sẽ lan tỏa cảm hứng để các điểm du lịch nông thôn khác của Quảng Nam và cả nước nói chung cùng chuyển mình phát triển.

QUỲNH ANH