Trái cây Việt vào Mỹ: Tìm đường vượt khó thuế quan

Nguyễn Đình Tùng

Trong những năm gần đây, xuất khẩu trái cây của Việt Nam vào thị trường Mỹ đã có những bước tiến rất đáng ghi nhận. Các mặt hàng chủ lực của Việt Nam đang dần khẳng định vị thế. Dù còn chiếm tỷ trọng nhỏ so với tổng kim ngạch xuất khẩu nông sản của Việt Nam, nhưng tốc độ tăng trưởng của mặt hàng trái cây vào thị trường Mỹ luôn duy trì ở mức cao. Việc đàm phán thành công để mở cửa cho các loại trái cây tươi là một quá trình dài và đầy nỗ lực của cả cơ quan chức năng và doanh nghiệp.

Khó vì thuế quan

Bên cạnh tín hiệu tích cực, ngành đang đối mặt với một rào cản lớn: mức thuế quan 20% áp dụng cho một số mặt hàng nông sản, bao gồm trái cây. Mức thuế này là một thách thức nghiêm trọng, làm giảm đáng kể khả năng cạnh tranh của trái cây Việt Nam trên thị trường Mỹ.

Với mức thuế 20%, giá trái cây Việt Nam xuất khẩu vào Mỹ sẽ tăng lên đáng kể, khiến giá đắt đỏ hơn so với các đối thủ cạnh tranh. Ví dụ, trái cây của Mexico và Chile thường được hưởng các hiệp định thương mại tự do, giúp họ có lợi thế về giá. Chưa kể trái cây nội địa Mỹ, khiến người tiêu dùng Mỹ có xu hướng lựa chọn các sản phẩm rẻ hơn, dễ tiếp cận hơn.

Áp thuế cao cũng sẽ ảnh hưởng trực tiếp đến lợi nhuận của doanh nghiệp. Các nhà nhập khẩu Mỹ có thể sẽ e ngại, tìm kiếm các đối tác cung ứng từ các quốc gia khác có chính sách thuế ưu đãi hơn để đảm bảo lợi nhuận. Điều này không chỉ gây khó khăn cho việc duy trì thị phần, mà còn có thể phá vỡ các chuỗi cung ứng đã được xây dựng trong nhiều năm. Các doanh nghiệp Việt Nam buộc phải cắt giảm chi phí sản xuất và vận chuyển để bù đắp cho phần thuế này, điều này có thể ảnh hưởng đến chất lượng sản phẩm và sự bền vững của ngành hàng.

Xuất khẩu trái cây Việt Nam vào thị trường Mỹ đã có những bước tiến rất đáng ghi nhận

Ứng phó linh hoạt

Trong thời điểm này, doanh nghiệp cần nhớ chất lượng là yếu tố sống còn, là giải pháp cốt lõi và bền vững nhất. Các doanh nghiệp cần đầu tư mạnh mẽ vào việc nâng cao chất lượng sản phẩm từ khâu trồng trọt đến thu hoạch, chế biến và đóng gói. Việc áp dụng các tiêu chuẩn quốc tế như GlobalGAP, Organic... là điều kiện tiên quyết. Nâng cao chất lượng còn bao gồm việc đảm bảo an toàn vệ sinh thực phẩm, truy xuất nguồn gốc rõ ràng và minh bạch.

Đa dạng hóa sản phẩm và chuỗi giá trị, thay vì chỉ xuất khẩu trái cây tươi, doanh nghiệp nên tập trung phát triển các sản phẩm chế biến sâu như trái cây sấy dẻo, trái cây đông lạnh, nước ép, mứt… Các sản phẩm này không chỉ có giá trị gia tăng cao hơn mà còn ít bị ảnh hưởng bởi các rào cản về kiểm dịch thực vật.

Đồng thời, tối ưu hóa chi phí và chuỗi cung ứng như giảm thiểu chi phí sản xuất, logistics, và vận chuyển để bù đắp cho phần chi phí thuế quan có thể tăng. Áp dụng công nghệ vào quản lý sản xuất, tối ưu hóa quy trình đóng gói và vận chuyển để đảm bảo sản phẩm đến tay người tiêu dùng một cách nhanh chóng và hiệu quả nhất.

Cần đẩy mạnh việc quảng bá thương hiệu "trái cây Việt Nam" tại thị trường Mỹ. Thông qua các hội chợ triển lãm, sự kiện văn hóa, và các kênh marketing số, cần giới thiệu đến người tiêu dùng Mỹ về sự đa dạng, chất lượng và câu chuyện đằng sau mỗi loại trái cây, giúp tạo ra giá trị khác biệt, đứng vững trước các áp lực về giá.

Trái cây là mặt hàng chủ lực, đóng góp đáng kể vào kim ngạch xuất khẩu của Việt Nam

Trên hết, các doanh nghiệp nên liên kết với nhau, thành lập các hiệp hội để có tiếng nói chung và sức mạnh tập thể trong đàm phán với đối tác, cũng như có thể chia sẻ kinh nghiệm, thông tin về thị trường. Sự liên kết này cũng giúp xây dựng các chuỗi cung ứng lớn, chuyên nghiệp hơn, đáp ứng được các yêu cầu khắt khe của thị trường Mỹ.

Thị trường Mỹ vẫn là một “mảnh đất vàng” nếu chúng ta biết cách tiếp cận đúng và bền vững. Nhu cầu tiêu thụ trái cây nhiệt đới đặc biệt là các loại trái cây đặc sản của Việt Nam đang gia tăng mạnh mẽ, không chỉ từ cộng đồng người Việt, người châu Á, mà còn từ người tiêu dùng Mỹ latinh yêu thích sản phẩm mới lạ, tốt cho sức khỏe.

Thách thức thuế quan không chỉ là nguy cơ mà còn cần được nhìn nhận là cơ hội để các doanh nghiệp xuất khẩu trái cây mạnh mẽ đa dạng hóa thị trường. Ngành trái cây Việt Nam hoàn toàn có thể vượt qua khó khăn, khẳng định vị thế và vươn lên mạnh mẽ hơn trong tương lai.

(*) Chủ tịch HĐQT, Tổng giám đốc Vina T&T Group, Chủ tịch Hội sản phẩm Nông nghiệp sạch TP.HCM, Phó Chủ tịch Hiệp hội Rau quả Việt Nam

Nguyễn Đình Tùng (*)