Trả lại bình yên (Bài 2): 'Cuộc chiến' mới...

Đồn Biên phòng Trung Lý phối hợp với lực lượng công an đấu tranh phòng, chống tội phạm về ma túy.

Mua ma túy như... mua rau

Bản Cặt, xã Nhi Sơn từng là 1 trong 3 tụ điểm phức tạp về ma túy của huyện Mường Lát. Không thể ngờ được rằng, tại đây lại có một nhân vật khá đặc biệt khi “chơi xuyên” từ thời của thuốc phiện đến thời của heroin. Đó là Thao Gia Pó, sinh năm 1948. Ngày 24/7/2023, Thao Gia Pó chấp hành xong án phạt tù/đặc xá. Trước đó, Thao Gia Pó bị án phạt 14 tháng vì tội danh tàng trữ trái phép chất ma túy.

Thao Gia Pó chơi thuốc phiện từ năm 37 tuổi, đến khi cây anh túc bị triệt phá, Thao Gia Pó lại bước tiếp vào cuộc chơi của thuốc trắng heroin, chơi cho đến lúc bị bắt, khi Thao Gia Pó đã 75 tuổi. Tính ra, cuộc đời của Thao Gia Pó, nếu đã trừ đi những lần tự cai thì đã có ít nhất khoảng 30 năm gắn với ma túy. Thao Gia Pó kể: “Tôi dùng thuốc phiện khi lao động mệt nhọc, đau chân, đau lưng. Cũng đã từng cai nhưng cứ mỗi lần đau là không chịu được, lại phải tìm đến thuốc phiện. Sau này, không còn thuốc phiện thì chuyển sang heroin...”.

Thao Gia Pó tái hòa nhập cộng đồng đã được 2 năm. Ngày ngày, Thao Gia Pó đi chăn bò ở quanh khu vực gần nhà. Con bò ấy là của Nhà nước hỗ trợ. “Có dám chơi ma túy nữa không?”. Thao Gia Pó lắc đầu: “Không dám nữa đâu. Khổ lắm rồi”.

Ma túy ở bản Cặt xuất hiện từ năm 2007 nhưng phức tạp nhất là thời kỳ 2017-2019. Thời điểm này, mua ma túy dễ như đi mua bó rau ngoài chợ. Chính vì sự dễ dàng này đã khiến đối tượng nghiện ngày càng nhiều, có năm gần 70 người. Trưởng Công an xã Nhi Sơn lúc bấy giờ là ông Thao Pó Ly (hiện là Phó Chủ tịch UBND xã Nhi Sơn - PV). Như chia sẻ của Thao Pó Ly thì những năm ma túy tràn về, cán bộ, Nhân dân “ăn không ngon, ngủ không yên”. “Tình hình an ninh lúc đó rất phức tạp. Ngô bị bẻ, gà bắt trộm,... cứ hở cái gì là bị “cuỗm” cái đó. Đấu tranh với tội phạm ma túy cũng gặp rất nhiều khó khăn. Như lần bắt đối tượng S.V.T., một đối tượng mua bán trái phép chất ma túy, chứa chấp việc sử dụng trái phép chất ma túy. Lần đó, chúng tôi phải lùa đối tượng mấy cây số vào rừng rồi huy động dân quân ở bản nhưng họ không đồng tình hỗ trợ vì sợ sau này bị trả thù. Lần đấy, đối tượng trốn thoát. Mãi cho đến lần thứ 2, chúng tôi mới bắt được”.

Đến nay, bản Cặt đã có sự chuyển hóa địa bàn rõ rệt từ “vùng đỏ” sang “vùng xanh” về ma túy.

Đã nghèo còn nghèo hơn

Trung Sơn và Phú Sơn từng là 2 địa bàn phức tạp nhất ở huyện Quan Hóa. Riêng ở xã Phú Sơn, việc tàng trữ, mua bán, vận chuyển trái phép chất ma túy ngoài cộng đồng còn nhiều, tiềm ẩn nguy cơ phát sinh các loại tội phạm xâm phạm sở hữu. Có khoảng thời gian, việc mua, bán ma túy ở xã Phú Sơn như mua, bán rau. Đỉnh điểm là vào các năm từ 2019-2020, mỗi năm bắt từ 9 - 12 vụ. Từ thực tế trên, xã Phú Sơn đã được xác định là địa bàn phức tạp về trật tự an toàn xã hội cần chuyển hóa.

Nhức nhối nhất về vấn đề ma túy ở Phú Sơn lại tập trung ở bản Suối Tôn, bản Chiềng. Trưởng bản Suối Tôn Mùa A Du vẫn chưa quên những năm tháng bi đát nhất của bản. Khi đấy, không kể người già, người trẻ, hễ cứ ai dính vào ma túy là bỏ cha, bỏ mẹ, bỏ chồng, bỏ vợ, bỏ con cái để chỉ lo tiền mua ma túy. Bản đã nghèo còn nghèo hơn. Ma túy về khiến nhà cửa trống huơ trống hoác, nhiều cặp gia đình đã tan vỡ...

Từ năm 2022 đến nay, Công an Thanh Hóa đã phát hiện, bắt giữ hơn 2.200 vụ, gần 4.000 đối tượng phạm tội về ma túy, thu giữ hơn 50kg heroin, hơn 100kg ma túy tổng hợp các loại... Đến nay, trên địa bàn tỉnh không còn tụ điểm, điểm phức tạp về ma túy.

Phó trưởng Công an xã Phú Sơn, Thượng úy Hà Sơn Hải, người đã từng tham gia triệt phá nhiều vụ buôn bán, sử dụng ma túy ở bản Suối Tôn vẫn không quên gia cảnh của các đối tượng. Thượng úy Hà Sơn Hải nhớ lại: “Phần lớn là nghèo. Đã nghèo lại còn đông con. Tôi nhớ vào năm 2019, đối tượng Vàng A Chổng, sinh năm 1988, đã bị bắt vì tàng trữ hơn 2.000 viên ma túy tổng hợp. Lúc ập vào bắt đối tượng, trong nhà không có tài sản gì đáng giá, vậy mà hai vợ chồng có tới 5 đứa con. Khi đến, người vợ còn đang bế một đứa trẻ trên tay để cho bú...”.

Trong quá trình chuyển hóa từ tháng 6/2023 đến nay, Công an xã Phú Sơn đã bắt giữ 3 vụ/3 đối tượng; lập hồ sơ đưa 6 đối tượng đi cai nghiện bắt buộc.

Đại gia đình cùng... phạm tội

Vào những năm 2020-2021, tại địa bàn thôn Thác Làng, xã Vạn Xuân (Thường Xuân) được đánh giá là một trong những tụ điểm nóng về ma túy. Tụ điểm này do đối tượng Nguyễn Thị Dụng, sinh năm 1961, trú tại thôn Thác Làng cầm đầu. Đặc biệt, các “mắt xích” trong đường dây đều là chồng, con gái, con trai và con dâu, con rể. Các đối tượng này đã liên kết, thống nhất với nhau, kết hợp nhiều thủ đoạn tinh vi, xảo quyệt để thực hiện hành vi mua bán trái phép chất ma túy, hình thành nên một tụ điểm ma túy hết sức phức tạp, gây rất nhiều khó khăn cho lực lượng chức năng.

Tái hòa nhập cộng đồng, ông Thao Gia Pó trở về tham gia lao động, chăn bò.

Cụ thể, tại tụ điểm này có 3 nhà sát nhau, cũng là 3 địa điểm các đối tượng lợi dụng hoạt động phạm tội về ma túy, chúng biến nhà mình thành “lô cốt” để bán ma túy. Mỗi ngày, có tới hơn 20 lượt đối tượng nghiện đến để mua, cách thức giao dịch hết sức tinh vi, các con nghiện đưa tiền mua ma túy qua khe cửa nhỏ, sau khi nhận tiền các đối tượng sẽ ném ma túy ra bên ngoài, ngoài ra chúng còn bố trí thay phiên nhau để cảnh giới khi phát hiện lực lượng chức năng để kịp thời tẩu tán tang vật.

Trước tình hình đó, công an đã xác lập chuyên án, sử dụng đồng bộ các biện pháp nghiệp vụ để đấu tranh. Kết quả, vào cuối năm 2021 đã bắt, khởi tố đối với Nguyễn Thị Dụng và Dương Đại Hải về hành vi Mua bán trái phép chất ma túy. Triệt xóa thành công tụ điểm, các đối tượng còn lại không còn thực hiện hành vi vi phạm pháp luật về ma túy. “Cho đến nay, tình hình tội phạm và tệ nạn ma túy trên địa bàn thôn Thác Làng cơ bản được kiểm soát. Lực lượng chức năng đã tăng cường công tác phòng ngừa, thường xuyên gọi hỏi, răn đe, kiểm danh, kiểm diện, cam kết đối với các diện đối tượng liên quan đến ma túy. Đồng thời xây dựng địa bàn “Sạch về ma túy”, Đại úy Nguyễn Hồng Khang, Trưởng Công an xã Vạn Xuân, cho biết.

Sau “cơn bão” của cây anh túc, lại một “cơn bão” nữa đi qua, lần này mạnh hơn, nguy hại hơn mang tên: ma túy tổng hợp, heroin... “Cuộc chiến” lần này dù phải đối diện với nhiều thủ đoạn tinh vi, gian xảo của các đối tượng nhưng vẫn phải quyết tâm để chuyển hóa địa bàn từ “vùng đỏ” sang “vùng xanh”...

Bài và ảnh: Bùi Huấn - Vi An