TPHCM: Phát triển nông nghiệp theo mô hình bền vững

Theo Phó Chủ tịch UBND TPHCM Bùi Minh Thạnh, trong bối cảnh đô thị hóa nhanh, đất nông nghiệp tiếp tục thu hẹp, chi phí sản xuất tăng cao và biến đổi khí hậu tác động ngày càng mạnh, ngành nông nghiệp TPHCM đã lựa chọn con đường phát triển theo cách rất riêng: đó là nông nghiệp đô thị - một hướng đi khác biệt, sáng tạo, mang trong mình khát vọng xây dựng một thành phố xanh hơn, bền vững hơn, giàu bản sắc hơn.

Phó Chủ tịch Bùi Minh Thạnh trả lời phỏng vấn báo chí tại hội thảo

Phó Chủ tịch UBND TPHCM Bùi Minh Thành, cho biết Nghị quyết Đại hội Đảng bộ thành phố lần thứ I, nhiệm kỳ 2025-2030 xác định tầm nhìn đến năm 2030, TPHCM trở thành đô thị văn minh, hiện đại, trung tâm đổi mới sáng tạo, hội nhập quốc tế sâu rộng, thuộc nhóm 100 thành phố toàn cầu, tiến tới mức thu nhập cao.

Trong đó, nông nghiệp đô thị, nông nghiệp công nghệ cao, nông nghiệp sinh thái - hữu cơ là một trụ cột quan trọng trong cấu trúc phát triển bền vững của thành phố. Theo Phó Chủ tịch UBND TPHCM Bùi Minh Thạnh trong bối cảnh đó ngành nông nghiệp đang đứng trước nhiều cơ hội và thách thức lớn.

Thứ nhất, quá trình sáp nhập tạo ra không gian nông nghiệp lớn với hơn 454.000 ha, mở ra điều kiện hình thành các vùng sản xuất quy mô lớn và đa dạng hệ sinh thái. Trong đó, Khu vực TPHCM là trung tâm giống chất lượng cao; nông nghiệp công nghệ cao, nông nghiệp đô thị; khu vực Bình Dương là cây công nghiệp và chăn nuôi quy mô lớn theo hướng hữu cơ, sạch; Khu vực Bà Rịa - Vũng Tàu là nông nghiệp công nghệ cao; sản phẩm đặc sản; thủy sản mặn - lợ; du lịch nông nghiệp - sinh thái.

Thứ hai, tốc độ đô thị hóa nhanh tạo áp lực lớn lên không gian sản xuất, môi trường và chất lượng sống của người dân. Đất nông nghiệp thu hẹp, lao động nông thôn già hóa, các hệ sinh thái bị suy giảm... nếu không có giải pháp căn cơ, tăng trưởng nông nghiệp và thu nhập nông dân sẽ bị ảnh hưởng.

Thứ ba, ngập úng đô thị đang trở thành một thách thức mang tính thời sự, đặc biệt trong điều kiện biến đổi khí hậu, triều cường và mưa cực đoan gia tăng. Đây không chỉ là câu chuyện hạ tầng thoát nước, ngập lụt còn cho thấy sự thiếu hụt các không gian hấp thụ nước tự nhiên, sự suy giảm của hệ thống nông nghiệp - sinh thái ven sông, ven biển và vùng chuyển tiếp đô thị - nông thôn. Điều này đặt ra yêu cầu mới: nông nghiệp phải được nhìn như một giải pháp chống ngập tự nhiên, mà còn giữ nước - thấm nước - làm chậm dòng chảy thông qua các không gian tự nhiên.

Thứ tư, nhu cầu về nông nghiệp xanh, sạch, hữu cơ, ứng dụng công nghệ cao và kết hợp du lịch nông nghiệp ngày càng tăng. Tuy vậy, việc nhân rộng mô hình, tạo vùng sản xuất tập trung còn hạn chế.

Thứ năm, để đóng góp cho tăng trưởng hai con số và xây dựng nông thôn mới, ngành nông nghiệp buộc phải chuyển sang mô hình giá trị gia tăng cao - công nghệ - tuần hoàn - bền vững.

Thứ sáu, TPHCM đang thực hiện nhiệm vụ quan trọng là điều chỉnh Quy hoạch TPHCM đến năm 2030, tầm nhìn đến năm 2050, và kết quả hội thảo hôm nay sẽ là nguồn thông tin khoa học quan trọng cho công tác lập quy hoạch.

Tại hội thảo các chuyên gia, nhà khoa học thảo luận các nhóm vấn đề trọng tâm như: đánh giá tiềm năng, lợi thế, động lực và điểm nghẽn của nông nghiệp đô thị; làm rõ vai trò của TPHCM trong khoa học - công nghệ, đổi mới sáng tạo và liên kết vùng.

Mô hình sản xuất rau thủy canh tại HTX Tuấn Ngọc đón các đoàn khách đến tham quan, học tập. Ảnh: ĐỨC TRUNG

Đề xuất quan điểm, mục tiêu, định hướng đến 2030-2050; xác định sản phẩm chủ lực, mô hình ưu tiên, công nghệ giống, kỹ thuật canh tác - chăn nuôi hiện đại, gắn với du lịch nông nghiệp và bảo tồn đa dạng sinh học.

Đề xuất giải pháp - cơ chế - chính sách thúc đẩy nông nghiệp đô thị theo hướng sinh thái, hữu cơ, công nghệ cao; hình thành các vùng sản xuất hàng hóa lớn, gắn kết sản xuất - chế biến - tiêu thụ và tạo mảng xanh bền vững cho đô thị.

Theo ThS. KTS Ngô Anh Vũ, Viện trưởng Viện Quy hoạch xây dựng TPHCM, dù nông nghiệp không đóng góp tỷ lệ lớn vào GRDP của các đô thị (dưới 5%) nhưng nông nghiệp đóng vai trò nhất định trong đảm bảo an ninh lương thực cho dân số đô thị đang tăng, được minh chứng trong giai đoạn đại dịch Covid-19 lịch sử vừa qua.

Tuy nhiên, tình trạng đô thị hóa và khan hiếm đất canh tác tại các siêu đô thị đặt ra thách thức rất lớn cho nông nghiệp, đòi hỏi ngành phải thay đổi tư duy trong cách làm, thực hiện chuyển đổi mạnh mẽ cơ cấu cây trồng, vật nuôi, ứng dụng công nghệ cao trong sản xuất.

Trong rất nhiều giải pháp, phát triển nông nghiệp đô thị là hướng đi có tính khả thi cao để giải quyết các bất cập liên quan trong tiến trình đô thị hóa, hướng tới xây dựng đô thị sinh thái bền vững cho tương lai.

Trà Giang