TP. Hồ Chí Minh: Hiện thực hóa Trung tâm khoa học công nghệ, đổi mới sáng tạo

Chủ tịch UBND TP. Hồ Chí Minh Nguyễn Văn Được phát biểu

“Thành phố đang rất cần một chiến lược toàn diện để phát triển khoa học công nghệ, đổi mới sáng tạo và chuyển đổi số. Vai trò của nhà nước là định hướng và hỗ trợ, do đó rất cần sự tham gia tích cực của các doanh nghiệp, viện nghiên cứu, nhà khoa học, chuyên gia đầu ngành và sự hợp tác của cộng đồng quốc tế. Thành phố mong muốn tiếp tục nhận được các ý kiến góp ý của đại biểu trong thời gian tới, nhằm hoàn thiện hơn nữa các cơ chế, chính sách để triển khai thực sự hiệu quả Nghị quyết 57”, ông Được nói.

Để triển khai thực hiện Nghị quyết số 57-NQ/TW của Bộ Chính trị về đột phá phát triển khoa học công nghệ, đổi mới sáng tạo và chuyển đổi số quốc gia, lãnh đạo TP. Hồ Chí Minh khẳng định, trong năm 2025 và thời gian tới, thành phố sẽ sớm chủ động rà soát, nghiên cứu, hoàn thiện các cơ chế, chính sách theo thẩm quyền trong hoạt động khoa học công nghệ, đổi mới sáng tạo và chuyển đổi số nhằm khơi thông mọi nguồn lực hướng đến tăng trưởng kinh tế hai con số; hình thành trung tâm công nghệ thông tin đa mục tiêu để nâng cao hiệu lực, hiệu quả quản trị công phục vụ người dân, doanh nghiệp; tập trung điều chỉnh quy hoạch Khu Công nghệ cao thành phố để có cơ sở mời gọi đầu tư xây dựng trung tâm dữ liệu lớn; tập trung đào tạo nhân lực chất lượng cao…

Về một số bài toán thực tế của TP. Hồ Chí Minh hiện nay, ông Nguyễn Văn Được giới thiệu mô hình chiến lược 1-4-1 (1 trung tâm - 4 cao - 1 chiến lược). Cụ thể, mô hình sẽ gồm 1 Trung tâm Tài chính quốc tế tại TP. Hồ Chí Minh; 4 cao gồm: Trung tâm Công nghệ cao đa mục tiêu (đổi mới sáng tạo, AI, GIS, chip bán dẫn), Khu công nghiệp Công nghệ cao, Giáo dục chất lượng cao, Y tế chất lượng cao.

Dự kiến TP. Hồ Chí Minh sẽ hình thành Trung tâm Công nghệ cao đa mục tiêu, trung tâm về AI (trí tuệ nhân tạo), đổi mới sáng tạo, trung tâm về dữ liệu lớn (Big Data) đặt tại TP. Thủ Đức trên cơ sở mở rộng Khu công nghệ cao.

Và 1 chiến lược là hạ tầng chiến lược trước mắt tập trung: hạ tầng giao thông đồng bộ hiện đại; hạ tầng số.

Góp ý cho thành phố, PGS.TS. Vũ Hải Quân - Giám đốc Đại học Quốc gia TP. Hồ Chí Minh cho rằng, để thực sự tạo ra đột phá, việc triển khai Nghị quyết 57-NQ/TW cần phải thay đổi cả tư duy lẫn hành động, cần có cách tiếp cận mới, sẵn sàng làm khác đi so với trước đây.

Điểm then chốt trong nội dung Nghị quyết là mục tiêu nâng mức đầu tư cho khoa học và công nghệ lên tối đa 2% GDP. Thực tế trong giai đoạn 2016 - 2020, dù được xem là trung tâm khoa học công nghệ của cả nước, TP. Hồ Chí Minh cũng chỉ dành khoảng 0,96% GRDP cho lĩnh vực này.

Vấn đề kế tiếp là cơ chế chấp nhận rủi ro trong nghiên cứu khoa học, bởi vì khoa học công nghệ không thể luôn đảm bảo thành công ngay từ đầu. Bản chất của nghiên cứu là tìm tòi và thử nghiệm, nếu không có cơ chế cho phép chấp nhận rủi ro, các nhà khoa học sẽ e dè, không dám bước ra khỏi vùng an toàn và kết quả tạo ra sẽ khó mang tính đột phá.

"Nếu không có cơ chế phù hợp, các nhà khoa học sẽ chỉ làm những điều chắc chắn, an toàn mà không dám mạo hiểm. Khi đó, sản phẩm nghiên cứu cũng chỉ dừng lại ở mức độ an toàn, không thể tạo ra bước nhảy vọt. Để tạo ra sự thay đổi mạnh mẽ, thành phố cần có chiến lược rõ ràng, đi kèm với phương thức triển khai hiệu quả. Nếu tiếp tục thực hiện theo cách làm cũ, dù có đầu tư nhiều hơn, dòng vốn cũng chỉ chảy vào những khu vực quen thuộc, khó tạo ra sự bứt phá thực sự. Trong bối cảnh này, vai trò của chính quyền, doanh nghiệp, các tổ chức khoa học công nghệ và trường đại học là vô cùng quan trọng", ông Quân chia sẻ.

Trong khi đó, TS. Võ Văn Khang - Phó Chủ tịch Chi hội An toàn thông tin phía Nam cho rằng, thành phố phải đổi mới thể chế, chính sách, trong đó rút ngắn quy trình thủ tục hành chính. Nếu muốn phát triển tăng trưởng kinh tế đạt 2 con số, thành phố phải cải tiến các thủ tục hành chính với việc giảm thời gian gấp đôi, gấp ba lần thì mới có thể tăng được sự phát triển.

“Để làm được điều này, vấn đề quan trọng là một số cơ quan phải có quy trình tự động hóa đầu việc và có vai trò của chuyển đổi số; tập trung đẩy mạnh phát triển hạ tầng số; tập trung bảo vệ sở hữu trí tuệ. Phải bảo vệ các nhà khoa học khi họ có ý tưởng, có những nghiên cứu thì khuyến khích sự chia sẻ, công bố nhiều hơn. Đồng thời, việc công bố các bằng sáng chế cũng phải nhanh hơn”, ông Khang góp ý.

Trước các vấn đề đã được nêu ra bàn thảo và nhận xét, Chủ tịch Nguyễn Văn Được đề nghị Sở Khoa học và Công nghệ tiếp thu các ý kiến góp ý của các chuyên gia, nhà khoa học để giúp thành phố bổ sung, hoàn thiện chiến lược, kế hoạch cụ thể để thực hiện chiến lược công nghệ số nhằm giúp thành phố phát triển đột phá trong thời gian tới.

“Mong các chuyên gia, nhà khoa học, Đại học Quốc gia TP. Hồ Chí Minh, cùng nhau hiện thực hóa mục tiêu xây dựng TP. Hồ Chí Minh trở thành trung tâm khoa học công nghệ, đổi mới sáng tạo hàng đầu khu vực Đông Nam Á và trở thành đô thị thông minh kiểu mẫu”, ông Được nhắn nhủ.

Ngọc Hậu