TP. Hồ Chí Minh: Chống gian lận hóa đơn điện tử nhìn từ nỗ lực của cơ quan thuế

Đăng ký tài khoản giao dịch thuế điện tử tại Cục Thuế TP. Hồ Chí Minh. Ảnh: Đỗ Doãn

4 nhóm dấu hiệu doanh nghiệp sử dụng hóa đơn bất hợp pháp

Chia sẻ về tình trạng gian lận hóa đơn điện tử trên địa bàn, một cán bộ thanh tra của Cục Thuế TP. Hồ Chí Minh cho biết, cơ quan thuế nhận thấy, các đối tượng đã bất chấp mọi thủ đoạn trong việc thành lập một hoặc nhiều doanh nghiệp để có được hóa đơn đầu vào, đầu ra... nhằm mục đích cuối cùng là mua bán hóa đơn. Qua rà soát, cơ quan thuế nhận thấy có 4 nhóm dấu hiệu để nhận biết rõ những doanh nghiệp có hành vi vi phạm này.

Thứ nhất, đó là nhóm doanh nghiệp vừa thành lập đã thay đổi thông tin đăng ký thuế, làm thay đổi cơ quan thuế quản lý trực tiếp nhiều lần để trốn tránh sự kiểm tra, phát hiện của cơ quan thuế và các cơ quan quản lý nhà nước; thường xuyên chuyển địa điểm đăng ký kinh doanh; được một cá nhân đứng tên thành lập, điều hành cùng lúc nhiều doanh nghiệp; đang tạm ngừng kinh doanh nhưng lại kinh doanh trở lại trước thời hạn; đặt trụ sở ở những văn phòng "ảo" không có trang thiết bị dụng cụ văn phòng, không phát sinh doanh thu… Nhóm doanh nghiệp này thường chỉ hoạt động trong một thời gian ngắn (khoảng 1 đến 2 năm) sau đó tạm ngừng hoặc dừng hoạt động, nhưng không làm thủ tục với cơ quan đăng ký kinh doanh và cơ quan thuế, mục đích nhằm tránh hoạt động thanh tra, kiểm tra của các cơ quan chức năng.

Dấu hiệu nhận diện thứ hai là nhóm doanh nghiệp sử dụng hóa đơn số lượng lớn, trên hóa đơn xuất bán nhiều mặt hàng đa dạng ngành nghề, doanh thu bán hàng lớn. Những doanh nghiệp này mặc dù có doanh thu tăng đột biến so với kỳ trước nhưng không có kho hàng, tài sản cố định, kê khai không phát sinh hoặc phát sinh số thuế phải nộp rất thấp.

Thứ ba là các doanh nghiệp mua bán lòng vòng. Khách hàng thường chỉ là một hoặc một vài doanh nghiệp. Hàng mua bán giao ngay không qua nhập kho. Mặt hàng nhiều hoặc là loại mặt hàng có yếu tố rủi ro.

Thứ tư, nhóm doanh nghiệp có nhiều cửa hàng, có hoạt động kinh doanh bán lẻ nhưng số lượng hóa đơn và doanh số hóa đơn xuất cho khách hàng cá nhân, khách lẻ không tương ứng.

Phải kiểm soát chặt ngay từ khâu thành lập doanh nghiệp

Nhìn chung, tình hình mua, bán hóa đơn điện tử trên địa bàn TP. Hồ Chí Minh khá tinh vi, phức tạp. Để có được quyền sử dụng hóa đơn, các đối tượng thường không đứng tên thành lập doanh nghiệp mà mượn, lợi dụng hoặc thuê giấy tờ tùy thân của người khác, đăng ký sử dụng hóa đơn; sử dụng con dấu để phát hành bán hóa đơn với số lượng lớn trong thời gian dài nhằm che giấu hành vi và đối phó với việc kiểm tra, xử lý của cơ quan chức năng.

Để phòng chống, Cục Thuế TP. Hồ Chí Minh hiện đã triển khai đến các đơn vị thuộc và trực thuộc nhiều biện pháp đấu tranh nhằm hạn chế thấp nhất tình trạng thành lập doanh nghiệp ''ma'', trong đó có cả việc phối hợp với cơ quan an ninh điều tra Bộ Công an.

Vừa qua, Văn phòng Chính phủ đã có văn bản gửi Bộ Kế hoạch và Đầu tư, UBND TP. Hồ Chí Minh chỉ đạo các cơ quan chức năng tăng cường kiểm soát, quản lý việc thành lập doanh nghiệp nhằm mục đích mua bán hóa đơn. Văn bản đã gợi mở các cơ quan chức năng cần sớm nghiên cứu bổ sung quy định về việc hạn chế số lượng doanh nghiệp mà một cá nhân được phép thành lập, đứng tên đại diện trong cùng một thời gian nhất định. Ví dụ, mỗi năm một người chỉ được thành lập tối đa 2 - 5 doanh nghiệp; quy định cá nhân chỉ được phép thành lập doanh nghiệp mới sau khi hoàn thành nghĩa vụ thuế của doanh nghiệp cũ không còn hoạt động…

Bên cạnh đó, cơ quan chức năng cần phải triển khai các biện pháp kiểm soát, quản lý chặt chẽ việc đăng ký thành lập doanh nghiệp, như liên thông hệ thống điện tử cá nhân và đăng ký doanh nghiệp để chống gian lận; bổ sung nội dung thông tin đã thành lập bao nhiêu doanh nghiệp đối với người đăng ký kinh doanh; ứng dụng công nghệ để tra cứu, xác minh thông tin về địa chỉ, hoạt động kinh doanh, nhân sự đối với những trường hợp thành lập từ 2 doanh nghiệp trở lên… để nếu thấy bất thường thì có thể xác minh, điều tra ngay nhằm hạn chế tiêu cực, thiệt hại.

Đỗ Doãn