TP HCM cần thêm cơ chế, chính sách để bứt phá

Ngày 27-11, Ban Chính sách, chiến lược Trung ương và Thành ủy - HĐND - UBND TP HCM đã phối hợp tổ chức Hội thảo "Cơ chế, chính sách đặc thù, vượt trội thu hút đầu tư và nhà đầu tư chiến lược vào TP HCM trong tình hình mới". Ông Nguyễn Thanh Nghị - Ủy viên Trung ương Đảng, Trưởng Ban Chính sách, chiến lược Trung ương; ông Nguyễn Văn Được - Ủy viên Trung ương Đảng, Phó Bí thư Thành ủy, Chủ tịch UBND TP HCM và ông Nguyễn Đức Hiển - Phó trưởng Ban Chính sách, chiến lược Trung ương - đồng chủ trì hội thảo.

"Chiếc áo mới" cần đủ rộng, đủ mạnh

Phát biểu khai mạc hội thảo, ông Nguyễn Thanh Nghị nhấn mạnh vai trò đặc biệt quan trọng của TP HCM trong nền kinh tế Việt Nam. TP HCM là một cực tăng trưởng, là trung tâm kinh tế lớn với mức đóng góp trên 23% GDP quốc gia.

Theo ông Nguyễn Thanh Nghị, TP HCM đang trên con đường trở thành "một siêu đô thị - trung tâm tài chính, sản xuất, logistics và đổi mới sáng tạo mang tầm khu vực và thế giới" như Tổng Bí thư Tô Lâm đã khẳng định với Đảng bộ và nhân dân thành phố.

Nghị quyết 98/2023 của Quốc hội về thí điểm một số cơ chế, chính sách đặc thù phát triển TP HCM đã tạo chuyển biến tích cực, giúp kinh tế thành phố phục hồi và tăng trưởng, nhưng vẫn chưa đủ để tháo gỡ các "nút thắt" mang tính cấu trúc, nhất là trong thu hút đầu tư và nhà đầu tư chiến lược.

Để tương xứng với sứ mệnh, vị trí đầu tàu kinh tế, đổi mới sáng tạo, động lực tăng trưởng của cả nước và đứng trước yêu cầu trở thành siêu đô thị hiện đại, đổi mới sáng tạo và thuộc nhóm 100 thành phố đáng sống hàng đầu, theo ông Nguyễn Thanh Nghị, TP HCM cần có các cơ chế, chính sách mới, mang tính đột phá hơn, toàn diện hơn. Nghị quyết 98 đang được xem xét sửa đổi, bổ sung với nhiều chính sách mới, trong đó có chính sách thu hút nhà đầu tư chiến lược.

Chủ tịch UBND TP HCM Nguyễn Văn Được cho rằng việc sửa đổi, bổ sung Nghị quyết 98 là để thành phố có "chiếc áo mới" đủ rộng, đủ mạnh để phát triển hơn nữa. Thời gian qua, UBND TP HCM đã tích cực phối hợp với các bộ, ngành xây dựng và hoàn thiện dự thảo Nghị quyết của Quốc hội sửa đổi, bổ sung một số điều của Nghị quyết 98. Để hoàn thiện dự thảo nghị quyết sửa đổi này, TP HCM mong muốn đại biểu đóng góp thêm sự cần thiết, các giải pháp để triển khai hiệu quả.

Trong đó, TP HCM mong muốn nhận được các góp ý về định vị vai trò then chốt của nhà đầu tư chiến lược như những đối tác kiến tạo phát triển. Cùng với đó, TP HCM tiếp tục nghiên cứu, đề xuất mở rộng danh mục các lĩnh vực, dự án ưu tiên thu hút nhà đầu tư chiến lược theo các trụ cột tăng trưởng. Thành phố khuyến khích cơ chế thử nghiệm chính sách (sandbox), tạo điều kiện điều chỉnh linh hoạt các chính sách phát triển đối với các mô hình, công nghệ mới, gắn với cơ chế đánh giá tác động, giám sát rủi ro định kỳ. Đây là bước đi rất cần thiết để TP HCM trở thành "phòng thí nghiệm thể chế" của cả nước.

Quang cảnh Hội thảo “Cơ chế, chính sách đặc thù, vượt trội thu hút đầu tư và nhà đầu tư chiến lược vào TP HCM trong tình hình mới”. Ảnh: MINH PHONG

Định vị nhà đầu tư chiến lược

Quan tâm đến các cơ chế, chính sách thu hút nhà đầu tư chiến lược, TS Trần Du Lịch, Chủ tịch Hội đồng Tư vấn triển khai thực hiện Nghị quyết 98, cho rằng về chính sách ưu đãi tạo động lực thu hút các nhà đầu tư chiến lược, Nghị quyết 98 vẫn chưa tạo được động lực mạnh mẽ.

Ông Trần Du Lịch đề nghị nên có sự phân chia thành nhiều nhóm dự án theo danh mục lĩnh vực ngành nghề đầu tư ưu tiên để xây dựng chính sách về đất đai, thuế thu nhập doanh nghiệp, thuế thu nhập cá nhân đối với chuyên gia; hỗ trợ nghiên cứu và phát triển (R&D), đào tạo nguồn nhân lực, đơn giản hóa thủ tục hải quan trong nhập khẩu nguyên vật liệu, xuất khẩu sản phẩm… tại TP HCM.

Theo TS Trần Du Lịch, cần nhìn nhận xác đáng vai trò của nhà đầu tư chiến lược - không chỉ là nhà đầu tư đối với một dự án cụ thể vì mục đích kinh doanh của doanh nghiệp, mà có vai trò góp phần vào mục tiêu kiến tạo phát triển của nhà nước. Để thu hút được những tập đoàn hàng đầu thế giới đầu tư vào những ngành, lĩnh vực mang tính chiến lược đối với phát triển kinh tế - xã hội TP HCM như sản xuất chip, bán dẫn, AI hay hạ tầng số... cần có chính sách mang tính cạnh tranh "vượt trội". Ông cũng kiến nghị nghị quyết sửa đổi, bổ sung Nghị quyết 98 chỉ nên ban hành khung chính sách, quy định những nguyên tắc và phân cấp cho HĐND thành phố ban hành chính sách cụ thể cho từng ngành, lĩnh vực, dự án.

Nhấn mạnh nhà đầu tư chiến lược không chỉ là "nhà đầu tư lớn", TS Nguyễn Đình Cung, nguyên Viện trưởng Viện Nghiên cứu Quản lý kinh tế Trung ương (CIEM), nêu rõ họ còn là nhà đầu tư có khả năng tạo chuyển dịch cơ cấu, lan tỏa công nghệ, vốn và quản trị cho cả hệ sinh thái kinh tế của TP HCM. Do đó, việc chọn nhà đầu tư chiến lược phải đặt trên tiêu chí đóng góp hệ thống, lâu dài vào cơ cấu lại, tạo động lực tăng trưởng mới, chuyển đổi và hình thành mô hình tăng trưởng mới cho kinh tế TP HCM.

"TP HCM cũng cần xây dựng và áp dụng bộ tiêu chí định lượng được để lựa chọn nhà đầu tư chiến lược. Các tiêu chí đó có thể bao gồm quy mô đầu tư, năng lực công nghệ, cam kết R&D, tỉ lệ nội địa hóa hoặc số doanh nghiệp vừa và nhỏ liên kết trong chuỗi giá trị, tác động việc làm, đóng góp ngân sách và chỉ số ESG (môi trường - xã hội - quản trị)" - ông Nguyễn Đình Cung gợi mở.

MINH CHIẾN