Tổng thống Trump ủng hộ Israel, cứng rắn với Liên hợp quốc

Tổng thống Mỹ Donald Trump ký một sắc lệnh tại Nhà Trắng ở Washington, ngày 31/1/2025. Ảnh: REUTERS/TTXVN

Theo các nguồn tin từ Politico và NPR, Tổng thống Trump muốn rút Mỹ khỏi Hội đồng Nhân quyền Liên hợp quốc với lý do tổ chức này có quan điểm thành kiến chống lại Israel. Đây không phải là lần đầu tiên ông thực hiện hành động này. Trong nhiệm kỳ đầu tiên, ông Trump từng rút Mỹ khỏi tổ chức này vào năm 2018. Khi đó, Đặc phái viên Mỹ tại Liên hợp quốc Nikki Haley tuyên bố rằng Hội đồng Nhân quyền có thái độ không công bằng với Israel.

Hội đồng Nhân quyền Liên hợp quốc bao gồm 47 quốc gia thành viên được bầu theo nhiệm kỳ 4 năm, chịu trách nhiệm đánh giá định kỳ hồ sơ nhân quyền của các nước, trong đó có cả Mỹ. Trong đợt đánh giá gần nhất vào năm 2020, các quốc gia đã khuyến nghị Mỹ cần cải thiện về vấn đề phân biệt chủng tộc và đóng cửa nhà tù Vịnh Guantanamo. Ngoài ra, hội đồng này còn bổ nhiệm các báo cáo viên đặc biệt về nhân quyền của Liên hợp quốc, những người đã nhiều lần chỉ trích các chính sách của Israel đối với Palestine.

Quyết định rút khỏi Hội đồng Nhân quyền Liên hợp quốc là một phần trong chính sách rộng hơn của Tổng thống Trump nhằm giảm sự tham gia của Mỹ vào các tổ chức quốc tế. Trước đó, ông cũng đã rút Mỹ khỏi Tổ chức Y tế Thế giới (WHO) và Thỏa thuận Khí hậu Paris – những hành động sau này đã bị cựu Tổng thống Biden đảo ngược trong nhiệm kỳ vừa qua.

Cùng với quyết định rút Mỹ khỏi Hội đồng Nhân quyền Liên hợp quốc, Tổng thống Trump cũng lên kế hoạch gia hạn lệnh dừng tài trợ cho UNRWA. Đây là cơ quan của Liên hợp quốc thành lập năm 1949 nhằm hỗ trợ hàng triệu người tị nạn Palestine tại Dải Gaza, Bờ Tây, Đông Jerusalem, Syria, Lebanon và Jordan.

Mỹ là nhà tài trợ lớn nhất của UNRWA, cung cấp 300 triệu đến 400 triệu USD mỗi năm cho tổ chức này. Tuy nhiên từ tháng 1/2024, Chính quyền Biden đã tạm dừng tài trợ sau khi Israel đưa ra cáo buộc về việc hàng chục nhân viên UNRWA tham gia vào cuộc tấn công vào Israel do lực lượng Hamas thực hiện ngày 7/10/2023. Mặc dù một báo cáo độc lập xác nhận rằng Israel không đưa ra bằng chứng rõ ràng cho cáo buộc này nhưng Quốc hội Mỹ vẫn quyết định chính thức đình chỉ tài trợ cho UNRWA đến ít nhất tháng 3/2025.

Cùng thời điểm đó, Israel cũng tăng cường gây sức ép lên UNRWA. Quốc hội Israel (Knesset) đã thông qua 2 dự luật cấm UNRWA hoạt động trên lãnh thổ Israel, bao gồm cả khu vực Đông Jerusalem.

Theo báo cáo của UNRWA, lực lượng Israel đã giết chết 272 nhân viên của tổ chức này trong cuộc tấn công kéo dài 15 tháng của Israel vào Dải Gaza và nhiều lần tấn công các tòa nhà của UNRWA, bao gồm cả các trường học nơi hàng nghìn người Palestine đang tìm nơi trú ẩn.

Hiện nay, UNRWA đang đóng vai trò quan trọng trong quá trình phục hồi tại Dải Gaza khi lệnh ngừng bắn mong manh vẫn tiếp tục được duy trì giữa Israel và Hamas.

Cuộc gặp giữa Tổng thống Trump và Thủ tướng Israel Netanyahu không chỉ liên quan các vấn đề của Liên hợp quốc mà còn được xem là có ảnh hưởng quan trọng đến giai đoạn tiếp theo của thỏa thuận ngừng bắn giữa Israel và Hamas. Chuyến đi của Thủ tướng Netanyahu đến Mỹ diễn ra chỉ khoảng 2 tuần sau giai đoạn đầu tiên của lệnh ngừng bắn.

Tổng thống Trump tỏ ra khá thận trọng khi nói về triển vọng duy trì thỏa thuận ngừng bắn giữa Israel và Hamas. Ông tuyên bố: "Không có gì đảm bảo rằng thỏa thuận sẽ được duy trì". Điều này cho thấy Mỹ có thể sẽ tiếp tục có những tính toán trong triển khai chính sách đối với Trung Đông.

Việc Trump rút Mỹ khỏi Hội đồng Nhân quyền Liên hợp quốc và gia hạn lệnh cấm tài trợ UNRWA là dấu hiệu rõ ràng cho thấy chính quyền của ông sẽ tiếp tục duy trì lập trường cứng rắn với các tổ chức của Liên Hợp Quốc và thể hiện ủng hộ Israel. Điều này có thể dẫn đến những phản ứng mạnh mẽ từ cộng đồng quốc tế, đặc biệt là các nước ủng hộ quyền lợi của người Palestine. Tuy nhiên, những động thái trên dường như thể hiện đúng những gì mà nhiều người đang nghĩ về vị tân Tổng thống Mỹ.

Bình Thanh/Báo Tin tức (Theo Aljazeera)