Tổng thống Mỹ Trump được lợi gì từ cuộc điện đàm với Tổng thống Nga Putin?

Tổng thống Nga Vladimir Putin (trái) và Tổng thống Mỹ Donald Trump. (Ảnh: EPA, Getty)

Thoạt nhìn, những điểm mà hai nhà lãnh đạo đạt được trong cuộc điện đàm đêm qua (giờ Việt Nam) có vẻ đáng thất vọng đối với các quan chức Mỹ, vì trước đó họ nhấn mạnh kết quả duy nhất có thể chấp nhận được là ngừng giao tranh để mở đường tiến tới nền hòa bình lâu dài.

Thay vào đó, Tổng thống Putin chỉ đồng ý hạn chế tấn công vào cơ sở hạ tầng năng lượng của Ukraine, còn Mỹ và các quốc gia khác ngừng cung cấp vũ khí và thông tin tình báo cho Kiev.

Tổng thống Ukraine Volodymir Zelensky cho biết sẽ đồng ý với những điều đó miễn là Mỹ đóng vai trò trung gian.

Ông Trump, người không bao giờ thừa nhận thất bại, gọi đây là một chiến thắng, là bước đầu tiên để tiến tới thỏa thuận lớn hơn.

"Nhiều yếu tố của thỏa thuận hòa bình đã được thảo luận. Quá trình đó đang có hiệu lực đầy đủ và chúng tôi hy vọng sẽ hoàn thành công việc vì lợi ích của nhân loại", ông Trump viết trong bài đăng trên mạng xã hội sau cuộc điện đàm.

Đặc phái viên Mỹ Steve Witkoff cho biết trong cuộc phỏng vấn với Fox News, rằng phái đoàn do Ngoại trưởng Marco Rubio và Cố vấn an ninh quốc gia Mike Waltz dẫn đầu sẽ đến Ả-rập Xê-út để đàm phán thêm về các chi tiết cụ thể nhằm hướng tới lệnh ngừng bắn.

Dù kết quả đạt được trong cuộc điện đàm chỉ được coi là bước tiến nhỏ, nhưng điều này cũng đủ để ông Trump dập tắt một số lời chỉ trích rằng ông đang “bán đứng” Ukraine. Nó thậm chí có thể được coi là một chiến thắng chính trị vào thời điểm giới phân tích lo ngại nhà lãnh đạo Mỹ có thể chính thức công nhận chủ quyền của Nga đối với bán đảo Crimea hoặc chấp nhận một số nhượng bộ khác.

"Tôi đã nghĩ đến điều tồi tệ nhất", Trung tướng Ben Hodges, cựu chỉ huy của Quân đội Mỹ tại châu Âu, phát biểu trong cuộc phỏng vấn của Bloomberg.

"Không nghe thấy những điều đó còn tốt hơn nghe thấy. Nhưng chúng ta phải nói rất rõ ràng, tôi nghĩ Nga hiện nay không quan tâm đến bất kỳ giải pháp lâu dài thực sự nào…”, ông Hodges nói.

Đặc phái viên Witkoff cho biết, thỏa thuận giảm tấn công không chỉ giới hạn ở hạ tầng năng lượng mà cả cơ sở hạ tầng nói chung, dù thông cáo của phía Nga không nói như vậy. Ông cũng bày tỏ hy vọng Ukraine sẽ đồng ý ngừng bắn trên Biển Đen. "Tôi nghĩ chỉ còn một khoảng cách tương đối ngắn nữa là đến lệnh ngừng bắn hoàn toàn", ông nói thêm.

Tuy nhiên, giao tranh vẫn diễn ra trong đêm 18/3. Tổng thống Zelensky nói rằng các công trình dân sự ở thủ đô Kiev đã bị máy bay không người lái tấn công.

"Hôm nay, (Tổng thống) Putin đã bác bỏ đề xuất ngừng bắn hoàn toàn. Thế giới nên phản ứng bằng cách bác bỏ mọi nỗ lực của Nga nhằm kéo dài xung đột", ông Zelensky viết trong bài đăng bằng tiếng Anh trên mạng xã hội X.

Mặc dù Ukraine là trọng tâm của cuộc điện đàm, Tổng thống Trump còn thể hiện quan tâm đến những lợi ích địa chính trị và kinh tế rộng lớn hơn từ mối quan hệ được khôi phục với Nga.

"Hai nhà lãnh đạo đã nhất trí rằng tương lai của mối quan hệ song phương được cải thiện giữa Mỹ và Nga có triển vọng rất lớn. Điều này bao gồm các thỏa thuận kinh tế lớn và ổn định địa chính trị sau khi đạt được hòa bình", thông cáo của Nhà Trắng cho biết.

Chính quyền Trump cho biết, hai nhà lãnh đạo đã trao đổi quan điểm "rộng rãi" về Trung Đông, "như một khu vực hợp tác tiềm năng để ngăn ngừa xung đột trong tương lai". Tại Trung Đông, Mỹ đang hỗ trợ Israel đang trong cuộc chiến đa mặt trận chống lại các lực lượng dân quân thân Iran – quốc gia có quan hệ gần gũi với Nga.

Thông cáo của Điện Kremlin cho biết, có "nhiều lĩnh vực" mà Mỹ và Nga có thể hợp tác và hai nhà lãnh đạo đã thảo luận về "phát triển hợp tác cùng có lợi trong lĩnh vực kinh tế và năng lượng trong tương lai".

Châu Âu đẩy mạnh chuyển giao vũ khí

Susan Colbourn, chuyên gia về các vấn đề an ninh châu Âu tại Trường Chính sách Công Sanford thuộc ĐH Duke, đánh giá rằng thỏa thuận ngừng bắn quy mô hẹp phản ánh mong muốn của Tổng thống Trump về bình thường hóa quan hệ với Nga, nhưng có thể giúp Mátxcơva có thêm thời gian.

"Thật ngạc nhiên khi ông Trump yêu cầu người Nga nhượng bộ ít như vậy”, bà nhận xét.

Maria Snegovaya, thành viên cấp cao tại Trung tâm Nghiên cứu chiến lược và quốc tế, cho rằng thỏa thuận dừng tấn công cơ sở hạ tầng năng lượng có thể có lợi cho Nga, vì lực lượng Ukraine đã tìm ra cách tấn công hiệu quả các nhà máy lọc dầu của Nga.

Theo các nhà phân tích, vấn đề lớn hiện nay là liệu các đồng minh châu Âu có nhìn nhận mọi việc giống như Tổng thống Trump hay không. Cho đến nay có vẻ là không.

Ngoại trưởng Anh David Lammy cho biết, London và Liên minh châu Âu đang trao đổi để đẩy nhanh việc chuyển vũ khí đến Ukraine trước khi đạt được lệnh ngừng bắn hoàn toàn.

Ông Lammy cho biết, ông đã bàn bạc với quan chức phụ trách đối ngoại EU Kaja Kallas về khả năng gửi thêm hỗ trợ quân sự cho Ukraine trước khi bất kỳ lệnh ngừng bắn rộng rãi nào được thực hiện. Ông nói thêm rằng ý tưởng này đã được nêu ra tại cuộc họp của các ngoại trưởng G7 ở Canada tuần trước.

"Tất nhiên chúng tôi muốn đưa Ukraine vào vị thế mạnh nhất có thể về quân sự và kinh tế…để có thể ngăn chặn nguy cơ chiến sự tái diễn", ông Lammy nói trong cuộc phỏng vấn với Bloomberg trước khi cuộc điện đàm của lãnh đạo Nga và Mỹ kết thúc.

Thu Loan

Theo Bloomberg, Reuters