Tổng thống Mỹ công du vùng Vịnh: Thỏa thuận hợp tác có thể vượt mốc 1.000 tỷ USD

Tại thủ đô Riyadh, Tổng thống Donald Trump và Thái tử Mohammed bin Salman đã đồng chủ trì Diễn đàn Đầu tư Saudi Arabia - Mỹ, nơi hai bên ký kết các thỏa thuận hợp tác trị giá hơn 300 tỷ USD. Tổng giá trị đầu tư mà Saudi Arabia cam kết rót vào nền kinh tế Mỹ dự kiến đạt 600 tỷ USD và hướng tới mục tiêu 1.000 tỷ USD trong thời gian tới.

Tổng thống Donald Trump và Thái tử Ả Rập Saudi Mohammed bin Salman gặp nhau tại Cung điện Hoàng gia ở Riyadh vào ngày 13/5 (theo giờ địa phương)

Phát biểu tại diễn đàn, Thái tử Mohammed khẳng định Mỹ là đối tác trọng yếu trong chương trình cải cách kinh tế “Tầm nhìn 2030” của Saudi Arabia. Hiện, Quỹ Đầu tư Công của nước này dành tới 40% vốn đầu tư toàn cầu cho thị trường Mỹ. “Chúng tôi đang nỗ lực để nâng tổng giá trị các thỏa thuận lên đến 1.000 tỷ USD trong giai đoạn tới”, Thái tử Mohammed tuyên bố.

Tổng thống Trump gọi mối quan hệ Mỹ - Saudi Arabia là “hòn đá tảng của an ninh và thịnh vượng khu vực”, đồng thời nhấn mạnh việc Riyadh đang trở thành trung tâm kinh doanh toàn cầu, với doanh thu từ các lĩnh vực phi dầu mỏ đã vượt qua doanh thu dầu mỏ.

Cú hích lớn trong hợp tác quốc phòng, AI và năng lượng

Tâm điểm của các thỏa thuận đầu tư lần này là gói hợp tác quốc phòng trị giá gần 142 tỷ USD, được đánh giá là thỏa thuận mua bán quốc phòng lớn nhất trong lịch sử hai nước. Gói này bao gồm phát triển lực lượng không quân, năng lực vũ trụ, an ninh hàng hải, hiện đại hóa các lực lượng mặt đất và hệ thống thông tin chiến lược.

Ngoài ra, Saudi Arabia cũng ký các biên bản ghi nhớ hợp tác với Mỹ trong các lĩnh vực công nghệ, khai khoáng, y tế và không gian. Đáng chú ý, công ty DataVolt của Saudi Arabia sẽ đầu tư 20 tỷ USD vào hạ tầng trung tâm dữ liệu và năng lượng tại Mỹ. Trong khi đó, các tập đoàn công nghệ lớn như Google, Oracle, Salesforce, AMD và Uber dự kiến đầu tư thêm 80 tỷ USD vào các dự án công nghệ chung.

Công ty Humain - startup AI do nhà nước Saudi Arabia hậu thuẫn cam kết triển khai 18.000 máy chủ Blackwell của Nvidia trong 5 năm tới, trở thành một trong những thương vụ chip AI lớn nhất thế giới. AMD và Amazon cũng lần lượt công bố các khoản đầu tư lên tới 10 tỷ USD và 5 tỷ USD vào hạ tầng dữ liệu tại Saudi Arabia.

Gaza và Iran vẫn là ẩn số

Chuyến công du của Tổng thống Trump diễn ra trong bối cảnh xung đột tại Dải Gaza leo thang nghiêm trọng. Hơn 52.800 người Palestine đã thiệt mạng kể từ ngày 7/10/2023. Tổng thống Trump mong muốn thúc đẩy thỏa thuận ngừng bắn tại đây, đồng thời tái khởi động đàm phán hạt nhân với Iran. Tuy nhiên, việc ông không ghé thăm Israel trong chuyến đi lần này đã làm dấy lên đồn đoán về rạn nứt quan hệ giữa Washington và Tel Aviv.

Đáng chú ý, Tổng thống Trump đề xuất kế hoạch viện trợ nhân đạo cho Gaza mà không có sự tham gia của Israel. Về phía Iran, vòng đàm phán mới nhất tại Tehran kết thúc ngày 11/5 được đánh giá là “khó khăn nhưng hữu ích”.

Chiến lược “kinh tế hóa” chính sách đối ngoại

Chuyến thăm vùng Vịnh lần này được nhìn nhận như bước đi chiến lược của chính quyền Tổng thống Donald Trump nhằm chuyển trọng tâm từ can thiệp quân sự sang thúc đẩy hợp tác kinh tế và đầu tư. Các quốc gia như Saudi Arabia, UAE và Qatar - vốn nắm giữ các quỹ đầu tư quốc gia trị giá hơn 3.000 tỷ USD đang nổi lên như đối tác trọng yếu trong tham vọng phục hồi công nghiệp và củng cố vị thế công nghệ của Mỹ.

Tuy nhiên, nhiều chuyên gia cũng cảnh báo về khả năng triển khai thực tế các cam kết đầu tư lớn trong bối cảnh giá dầu giảm và áp lực tài khóa gia tăng tại các nước vùng Vịnh.

Quang Chiến