Tổng thống Joe Biden ở Bắc Ireland: Nêu ưu tiên của Mỹ, Anh khẳng định quan hệ song phương tốt đẹp

Tổng thống Biden đến sân Dublin của Ireland vào ngày 12/4. (Nguồn: Getty Images)

Theo người phát ngôn của Văn phòng Thủ tướng Anh, tại cuộc hội đàm, hai nhà lãnh đạo đã bày tỏ hy vọng các thể chế ở Bắc Ireland sẽ được khôi phục càng sớm càng tốt.

Hai bên cho rằng, lễ kỷ niệm thỏa thuận "Ngày thứ Sáu tốt lành" là thời điểm để đánh giá những tiến bộ mà Bắc Ireland đã đạt được trong 25 năm qua và "cam kết xây dựng một tương lai tươi sáng hơn".

Thủ tướng Sunak cảm ơn Tổng thống Biden về vai trò của Mỹ trong việc thúc đẩy sự thịnh vượng của Bắc Ireland và đánh giá cao mối quan hệ thương mại phát triển tốt đẹp giữa Anh và Mỹ.

Trong khi đó, theo tờ Telegraph, sau cuộc hội đàm, Thủ tướng Sunak cho biết, hai bên đã thảo luận về đầu tư ở Bắc Ireland cũng như các vấn đề về chính sách đối ngoại.

Nhà lãnh đạo khẳng định mối quan hệ song phương đang tốt đẹp, Anh và Mỹ là “đối tác và đồng minh gần gũi”, hợp tác trong nhiều lĩnh vực từ hỗ trợ Ukraine đến an ninh kinh tế.

Ngay sau cuộc hội đàm, Tổng thống Biden đã gặp lãnh đạo của 5 chính đảng lớn nhất Bắc Ireland trước khi có bài phát biểu tại Đại học Ulster ở Belfast để kỷ niệm 25 năm ngày ký thỏa thuận hòa bình.

Phát biểu trước các doanh nhân trẻ, lãnh đạo doanh nghiệp và đại diện của chính phủ Vương quốc Anh tại Đại học Ulster, Tổng thống Biden khẳng định, gìn giữ hòa bình và bảo vệ thỏa thuận "Ngày thứ Sáu tốt lành" là một ưu tiên đối với cả đảng Dân chủ và Cộng hòa ở Mỹ.

Ông cũng bày tỏ hy vọng mô hình chia sẻ quyền lực ở Bắc Ireland sẽ sớm được khôi phục.

Theo ông chủ Nhà Trắng, 25 năm sau khi thỏa thuận hòa bình được ký, kinh tế Bắc Ireland đã tăng gấp đôi, bày tỏ tin tưởng nền kinh tế khu vực có thể tăng gấp ba trong những năm tới nếu đi đúng hướng.

Ông Biden khẳng định có rất nhiều công ty Mỹ muốn đầu tư vào Bắc Ireland, tuy nhiên chỉ ra rằng khu vực khó có khả năng thu hút đầu tư nước ngoài nếu không có một chính quyền ổn định.

Đánh giá việc Anh rời Liên minh châu Âu (EU) (hay còn gọi là Brexit) đã gây ra những thách thức tại Bắc Ireland, song nhà lãnh đạo Mỹ tin rằng, Khuôn khổ Windsor - thỏa thuận hậu Brexit mới giữa Anh và EU - là “bước quan trọng” giúp duy trì và củng cố thỏa thuận "Ngày thứ Sáu tốt lành".

Được ký vào ngày 10/4/1998, thỏa thuận "Ngày thứ Sáu tốt lành" đã chấm dứt 3 thập kỷ xung đội tại Bắc Ireland và thiết lập chính quyền chia sẻ quyền lực tại Stormont, bao gồm đại diện của cộng đồng theo chủ nghĩa hợp nhất ủng hộ nằm trong Vương quốc Anh và cộng đồng theo chủ nghĩa dân tộc ủng hộ sáp nhập với Cộng hòa Ireland.

Tại thời điểm đó, chính quyền Mỹ đóng vai trò then chốt trong các cuộc đàm phán dẫn tới việc ký kết thỏa thuận.

Kể từ tháng 5 năm ngoái, Bắc Ireland đã không có chính quyền chia sẻ quyền lực sau khi đảng Hợp nhất dân chủ (DUP), chính đảng lớn nhất tại khu vực, tẩy chay việc chia sẻ quyền lực để phản đối thỏa thuận hậu Brexit áp dụng cho khu vực.

Thủ tướng Sunak khẳng định, thỏa thuận Khuôn khổ Windsor đã giải quyết nhiều vấn đề, song DUP cho biết vẫn cần những thay đổi để bảo vệ vị trí của Bắc Ireland trong Vương quốc Anh.

Sau khi phát biểu tại Đại học Ulster, Tổng thống Mỹ đã rời Belfast, bắt đầu chuyến công du 2 ngày đến Cộng hòa Ireland và được Thủ tướng nước chủ nhà Leo Varadkar chào đón tại sân bay ở Dublin.

Nhà lãnh đạo Mỹ 80 tuổi, người thường xuyên nhắc đến nguồn gốc Ireland của mình, gọi đất nước này là "một phần linh hồn của tôi" và chuyến thăm của ông bao gồm các chuyến đi đến quê hương của tổ tiên thế kỷ 19 của ông.

Dự kiến, ông Biden sẽ gặp người đồng cấp Ireland Michael Higgins và phát biểu tại một cuộc họp chung của cả hai viện Quốc hội nước chủ nhà, trước khi về Mỹ vào cuối ngày 14/4.

(theo Telegraph, AFP, Reuters)

Bảo Minh