Tổng thống Donald Trump 'thẳng tay' với thuế quan 9/7, các đối tác thương mại tăng tốc trước hạn chót

Theo Tổng thống Trump, trong cuộc phỏng vấn với Fox News ngày 29/6, “Tôi không nghĩ mình cần phải lùi thời hạn ấy”, dù ông không loại trừ khả năng có thể điều chỉnh “không sao cả”. Trước đó, tại buổi họp báo hôm thứ Sáu, ông khẳng định: “Chúng ta có thể kéo dài hoặc rút ngắn thời hạn, tôi thậm chí thích làm cho nó ngắn hơn.”

Chỉ vài giờ sau phát biểu này, Ottawa thông báo rút lại thuế 3% đánh vào doanh thu kỹ thuật số của Apple, Amazon, Alphabet… vốn được lên kế hoạch áp dụng từ đầu tuần tới. Bộ Tài chính Canada cho biết thủ tướng Mark Carney và Tổng thống Trump sẽ nối lại đàm phán vào ngày 21/7, hướng tới một thỏa thuận song phương toàn diện.

Tổng thống Donald Trump phát biểu với giới truyền thông, Thứ sáu, ngày 27 tháng 6 năm 2025, tại phòng họp báo của Nhà Trắng ở Washington. (Ảnh AP)

Động thái của Canada diễn ra sau lời đe dọa của ông Trump rằng Washington sẽ “cho Canada biết mức thuế họ phải trả” nếu không gỡ bỏ thuế kỹ thuật số. Trước đó, chính quyền Mỹ đã tạm ngừng đàm phán với Ottawa và cảnh báo sẽ áp thuế trừng phạt mới trong tuần tới.

Cú “xoay ngược” đột ngột này làm sôi động thị trường vốn, nâng chỉ số S&P500 lên đỉnh lịch sử trong phiên thứ Sáu, khi nhà đầu tư nhận thấy cơ hội tái khởi động đàm phán không chỉ với Canada mà còn với các đối tác châu Âu, Hàn Quốc hay Mexico. Trung Quốc cũng vừa đạt thỏa thuận “đất hiếm” với Washington, cam kết cấp lại xuất khẩu, đổi lấy Mỹ gỡ bỏ biện pháp trả đũa.

Kinh tế gia Nhà Trắng Stephen Miran cho biết lệnh hoãn áp thuế 9/7 “có đi có lại” sẽ được gia hạn cho những quốc gia đàm phán “một cách thiện chí”. Bộ trưởng Tài chính Scott Bessent dự báo, Mỹ có thể hoàn tất các hiệp định thương mại quan trọng trước Ngày Lao động, với mức thuế nhập khẩu từ Trung Quốc khởi điểm 30% và thuế của Bắc Kinh áp lại 10%.

Thị trường giờ đây chờ đợi xem liệu ông Trump có giữ vững quan điểm “không cần gia hạn” hay sẽ phải nhượng bộ khi nhiều đối tác thương mại đang gấp rút tìm lối thoát.

Các đối tác thương mại khác của Mỹ cũng đang tăng tốc chạy đua trước hạn chót 9/7. Tại Hàn Quốc, Seoul đã chính thức đề nghị gia hạn đàm phán, hướng tới một thỏa thuận miễn trừ hay giảm thuế nhập khẩu cho ô tô và linh kiện điện tử, trong khi Washington vẫn yêu cầu gỡ bỏ hàng loạt rào cản phi thuế quan. Liên minh châu Âu (EU) thì ráo riết đàm phán cắt giảm thuế song phương xuống dưới ngưỡng 10%, bất chấp Washington kiên quyết giữ mức cơ sở 10% cho đa số hàng hóa.

Tại Anh, thỏa thuận được ký kết ngay sau Hội nghị G7 cho phép London hưởng ưu đãi thuế 0% với ô tô và phụ tùng máy bay xuất khẩu sang Mỹ, song vẫn còn vướng thuế 10% áp với một số sản phẩm cao cấp. Nhật Bản cũng đang đàm phán để được miễn trừ 25% thuế ô tô Mỹ, đồng thời thương lượng giảm mức “thuế đòn bẩy” 24% mà Washington chuẩn bị áp dụng.

Trong khi đó, Mexico, đối tác lớn nhất trong NAFTA hiện nay, đang thương thảo hạn ngạch giảm 50% thuế thép. Một thỏa thuận thành công có thể mở đường cho việc dỡ bỏ thuế nhập khẩu kim loại nguyên liệu, giúp ngành sản xuất ô tô và xây dựng của Mexico bớt “đau đầu” với chi phí nguyên vật liệu đắt đỏ.

Mỗi thị trường một “chiến thuật”, nhưng điều chung nhất là áp lực chốt deal trước ngày 9/7 đang khiến các bên đẩy nhanh đàm phán. Liệu ông Trump có giữ vững quan điểm “không gia hạn” hay buộc phải linh hoạt để tránh một cơn bão thuế còn dữ dội hơn? Còn các đối tác thì đang tận dụng từng giờ để chốt những ưu đãi quan trọng nhất cho xuất khẩu của mình.

Trung Việt