Tổng thống Donald Trump áp thuế để chặn dòng chảy fetanyl

Hôm 1/2, Tổng thống Donald Trump ký sắc lệnh tuyên bố tình trạng khẩn cấp quốc gia về kinh tế, ra lệnh tăng thuế nhập khẩu đối với hàng hóa từ ba nước đối tác lớn nhất của Mỹ gồm Canada, Mexico và Trung Quốc.

Lệnh áp thuế mới của Tổng thống Donald Trump với ba nước đều có điều khoản ngừng miễn thuế đối với các lô hàng có giá trị dưới 800 USD, vốn được xem là lỗ hổng cho phép nhiều kiện hàng fentanyl và các tiền chất vào Mỹ. Tổng thống Donald Trump khẳng định một trong những động lực chính để áp thuế nhập khẩu ba nước là chặn lỗ hổng này.

Dưới sức ép từ đòn áp thuế của Tổng thống Donald Trump, Mexico đã đồng ý siết kiểm soát biên giới phía bắc, nhằm chặn hoạt động buôn lậu, đặc biệt là fentanyl, vào Mỹ. Thủ tướng Canada Justin Trudeau cũng thông báo nước này sẽ triển khai công nghệ và nhân sự mới dọc biên giới với Mỹ nhằm chặn việc buôn lậu fentanyl. Đổi lại, Mỹ sẽ lùi thời hạn áp thuế nhập khẩu với Mexico và Canada thêm một tháng.

Trước đây, hải quan Mỹ không kiểm tra để tính thuế những lô hàng giá trị nhỏ, dưới 800 USD, tạo điều kiện cho các thương nhân dễ dàng tuồn hàng vào Mỹ. Một cuộc điều tra của Reuters năm ngoái tiết lộ cách các tay buôn hóa chất Trung Quốc lợi dụng cơ chế miễn thuế cho hàng giá trị nhỏ (de minimis) để đưa các lô hàng tiền chất đến Mỹ, từ đó chúng được vận chuyển qua biên giới tới các cơ sở sản xuất fentanyl ở Mexico.

"Cơ chế miễn thuế lô hàng dưới 800 USD đã bị nhiều ngành công nghiệp nhập khẩu lạm dụng. Quốc hội, chính quyền hiện tại và tiền nhiệm đã công nhận thực trạng này", Tim Brightbill, đồng chủ tịch công ty luật Wiley Rein về các vấn đề thương mại có trụ sở ở Mỹ, phát biểu.

Trong khi các nhà cung cấp ở Trung Quốc và các băng nhóm tội phạm ở Mexico từ lâu bị cáo buộc buôn bán fentanyl vào Mỹ, sắc lệnh thuế quan của ông Trump đối với Canada có phần mở đầu rằng vấn nạn buôn bán ma túy từ Canada đang tăng.

"Các mạng lưới tội phạm có liên quan tới hoạt động buôn người và buôn lậu, cho phép di cư bất hợp pháp qua biên giới phía bắc của chúng tôi. Ngoài ra, tình trạng băng đảng Mexico điều hành cơ sở điều chế fentanyl và nitazene ở Canada ngày càng tăng", sắc lệnh nêu rõ.

Nitazene là hợp chất tương tự fentanyl. Sắc lệnh nói thêm tình trạng buôn bán ma túy lợi dụng chính sách miễn thuế lô hàng dưới 800 USD đã "tạo ra cuộc khủng hoảng sức khỏe cộng đồng ở Mỹ".

Việc lạm dụng fentanyl, thuốc giảm đau gây nghiện và mạnh hơn morphine 50-100 lần, đã khiến gần 75.000 người tử vong ở Mỹ trong năm 2023, theo Trung tâm Kiểm soát và Phòng ngừa dịch bệnh Mỹ.

Số hàng nhập cảnh theo cơ chế miễn thuế lô hàng dưới 800 USD vào Mỹ đã tăng đáng kể từ năm 2015, khi ngưỡng miễn thuế được nâng từ 200 USD lên 800 USD mỗi lô. Cơ quan Hải quan và Biên phòng Mỹ (CBP) ước tính hiện họ xử lý hơn một tỷ lô hàng như vậy mỗi năm. Dữ liệu của Cục Thống kê cho thấy các lô hàng có giá trị thấp là danh mục nhập khẩu lớn thứ 8 của Mỹ từ Trung Quốc, với tổng giá trị lên tới 4,7 tỷ USD năm 2023, tăng hơn gấp đôi so với năm 2014.

Như Hằng/NPR