Tổng Bí thư Tô Lâm: Bộ máy cồng kềnh, phải tiếp tục cải cách, tinh gọn

Ngày 31-10, Quốc hội thảo luận tại tổ về dự thảo nghị quyết tổ chức chính quyền đô thị tại TP Hải Phòng và tờ trình việc thành lập TP Huế trực thuộc Trung ương.

Nếu không tinh gọn bộ máy thì không phát triển được

Nêu ý kiến, Tổng Bí thư Tô Lâm cho hay chủ trương thành lập TP Huế trực thuộc Trung ương đã có quá trình chuẩn bị từ lâu. Tổng Bí thư nhận định Huế đáp ứng đủ các tiêu chí để trở thành TP trực thuộc Trung ương, tất nhiên vẫn còn những điểm hạn chế thì Quốc hội đưa ra cùng thảo luận, tháo gỡ.

“Cả nước vì Huế, Huế vì cả nước. Tôi thấy Huế xứng đáng. Tuy nhiên, lên TP thì cần một giai đoạn, cần bước quá độ... Chúng ta hy vọng thời gian đó không kéo dài” - Tổng Bí thư nói.

Đề cập đến việc tổ chức chính quyền đô thị tại TP Hải Phòng, Tổng Bí thư Tô Lâm đã dành nhiều thời gian để chia sẻ những trăn trở của ông về vấn đề cải cách, sắp xếp lại để bộ máy “tinh gọn, hiệu lực, hiệu quả”.

Tổng Bí thư nói đây là vấn đề rất lớn và chúng ta đang tập trung làm để bộ máy tinh gọn, hiệu lực, hiệu quả, đồng thời không hình thức mà phải đúng thực chất.

Tổng Bí thư Tô Lâm phát biểu tại phiên thảo luận tổ ngày 31-10. Ảnh: PHẠM THẮNG

Ông nhấn mạnh từ Đại hội XII, Nghị quyết của Trung ương đã đánh giá bộ máy nhà nước cồng kềnh, hoạt động kém hiệu lực, hiệu quả, phải sắp xếp, phải tinh gọn. Cho đến nay, việc sắp xếp lại mới làm ở xã, huyện còn tỉnh chưa làm. Tương tự mới làm ở cấp cục, vụ, tổng của bộ, ngành còn Trung ương chưa làm.

“Trung ương mà gọn được thì tỉnh sẽ gọn. Không có bộ nữa thì làm sao tỉnh có sở. Không có sở nữa thì làm sao huyện có phòng. Cách thức phải như thế nào và đây là vấn đề rất lớn, sắp tới phải bàn” - Tổng Bí thư cho hay.

Theo ông, vấn đề sắp xếp, tinh gọn đã được Trung ương nói mấy nhiệm kỳ rồi, do vậy “chúng ta phải thẳng thắn, mạnh dạn nhìn nhận lại” để sửa đổi. “Ngay chúng ta ở đây cũng phải xem xét có cồng kềnh, có hiệu lực, hiệu quả không? Mình đến làm 8 tiếng có đúng, đủ, cống hiến, đóng góp, có xứng đáng để nhận đồng lương đó không. Tất cả mọi người đều phải làm, có trách nhiệm trong việc này và mình làm không đạt được yêu cầu đó phải xấu hổ...” - Tổng Bí thư nói và nhấn mạnh tới đây Trung ương phải gương mẫu, các ban của Đảng phải gương mẫu, Quốc hội gương mẫu, Chính phủ gương mẫu.

Tổng Bí thư cho rằng phải rất thẳng thắn nhìn nhận bởi nếu không tinh gọn bộ máy thì không phát triển được. Ông dẫn chứng hiện nay ngân sách đang chi khoảng 70% để trả lương, chi thường xuyên, phục vụ cho hoạt động. Nếu điều hành ngân sách như vậy sẽ không còn tiền chi cho đầu tư phát triển.

Ông dẫn số liệu các nước chi cho bộ máy hơn 40%, trong khi nước mình chi khoảng 70%, chỉ còn lại 30% để chi cho đầu tư phát triển, quốc phòng, an ninh, xóa đói giảm nghèo, an sinh xã hội. Tổng Bí thư cho rằng ít nhất phải dành được trên 50% ngân sách để đầu tư phát triển, chi cho quốc phòng, an ninh, an sinh xã hội… “Khi so sánh những con số này tôi thấy vô cùng sốt ruột” - ông nói.

Theo Tổng Bí thư, bộ máy khổng lồ cũng là một trong những nguyên nhân chính khiến chúng ta không thể tăng lương. Nếu tăng lương thì 80%-90% ngân sách sẽ phải dành để nuôi bộ máy, lúc đó không còn tiền để chi cho các hoạt động khác.

“Bộ máy cồng kềnh thì kìm hãm sự phát triển” - Tổng Bí thư nói và nhấn mạnh phải tiếp tục cải cách, tinh gọn, giảm biên chế, tăng cường hiệu lực, hiệu quả của bộ máy.

Hỏi ai chịu trách nhiệm chính thì… không biết

Theo Tổng Bí thư Tô Lâm, hiện nay có tình trạng nhiều bộ, ngành quản lý không rõ chức năng, nhiệm vụ, không phân cấp cho địa phương, nặng cơ chế xin - cho. Thậm chí có việc một ông chuyên viên ở bộ, ngành có ý kiến khác thôi là toàn bộ hệ thống lại phải dừng lại để đánh giá lại, họp lại, rất mất thời gian.

Tổng Bí thư Tô Lâm khẳng định kinh tế muốn phát triển bền vững phải dựa vào những cái của ta, tự lực, tự chủ, tự cường là chính. Ảnh: PHẠM THẮNG

Hay cùng một vấn đề nhưng không biết ai chủ trì. Chẳng hạn, vấn đề nguyên vật liệu (cát, đá, sỏi) để làm đường giao thông liên quan 5-6 bộ, ngành nhưng không biết bộ nào chủ trì. Bộ GTVT, Bộ TN&MT, Bộ Xây dựng đều nói đó là trách nhiệm của mình nhưng hỏi ai chịu trách nhiệm chính thì chả ai biết.

“Bộ máy cứ như thế thì làm sao chịu được, không thể chịu được. Điều này cũng lặp lại tương tự ở địa phương. Tại sao một vấn đề đơn giản lại cồng kềnh, chồng chéo, khó khăn đến thế, mất bao nhiêu thời gian?” - Tổng Bí thư đặt câu hỏi và nhận định chính cách thức quản lý như vậy là mảnh đất để các tiêu cực nảy sinh, thậm chí tội phạm len lỏi lợi dụng cơ chế, làm suy yếu chức năng quản lý nhà nước của địa phương.

Ngoài ra, Tổng Bí thư Tô Lâm cũng đề cập đến câu chuyện về năng suất lao động. Đây là chỉ tiêu mà trong nhiệm kỳ này chúng ta không đạt được. Dù vậy, muốn năng suất lao động thì phải có tay nghề lao động và ít người làm một việc, phải có hàm lượng khoa học công nghệ, cách thức quản lý tốt.

“Đã ít rồi mà năng suất lao động thấp thì không phát triển được. Phải khuyến khích thế nào đó để năng suất lao động cao so với các nước xung quanh... 40 năm qua chúng ta phát triển và đã có những thành tựu vĩ đại, tuy nhiên so với mức phát triển các nước xung quanh thì chưa đạt. So với Trung Quốc, Nhật Bản, Hàn Quốc, Ấn Độ, chúng ta thua rất xa...” - ông nhấn mạnh.

Tổng Bí thư khẳng định kinh tế muốn phát triển bền vững phải dựa vào những cái của ta, tự lực, tự chủ, tự cường là chính, còn đi vay mượn những chỗ khác về không thực chất. Thành ra không có con đường nào khác là tăng năng suất lao động, huy động mọi người đều tham gia vào sản xuất, kinh doanh.

“Kỷ nguyên mới là thế nào? Kỷ nguyên mới phải bứt tốc năng lực với mục tiêu đến năm 2045 là nước phát triển, có thu nhập cao. Nếu với tốc độ như thế này thì nhiều khả năng không hoàn thành. Còn có 20 năm nữa, quy mô nền kinh tế phải gấp ba lần bây giờ, thu nhập bình quân đầu người phải gấp ba lần mới đạt mục tiêu. Bây giờ cứ như thế này thì làm sao gấp được ba lần, rất khó khăn. Đây là những việc Trung ương phải bàn. Phải thấy rõ những khó khăn để tránh xa, vượt lên để phát triển” - Tổng Bí thư Tô Lâm nhấn mạnh.

Đề nghị xây dựng Luật Tổ chức chính quyền đô thị

Góp ý cho chủ trương thành lập TP Huế trực thuộc Trung ương, đại biểu Quốc hội Trương Trọng Nghĩa (đoàn TP.HCM) lưu ý chức năng quan trọng nhất của Huế là một “đô thị di sản”.

“Đô thị di sản chính là kiếm tiền dài dài, khách du lịch nào cũng có nhu cầu đến Huế, ở lại vài ba ngày tham quan, như thế chính là tạo ra GDP, tạo ra ngân sách. Với TP Huế không nên nhấn mạnh chức năng công nghiệp hóa vì không khéo đô thị hóa, công nghiệp hóa lại lấn át chức năng đô thị di sản của Huế. “Trước đây có dự án tính làm trên đồi Vọng Cảnh đã bị dư luận phản ứng” - ông Nghĩa cho biết.

Liên quan việc tổ chức chính quyền đô thị tại TP Hải Phòng, đại biểu Trần Hoàng Ngân (đoàn TP.HCM) nhìn nhận trong vòng 10 năm gần đây, Hải Phòng phát triển rất mạnh, đã phát huy tiềm năng, lợi thế của mình… Nếu có mô hình chính quyền đô thị thuận lợi hơn, Hải Phòng sẽ có điều kiện tăng tốc hơn nữa.

Bên cạnh đó, đại biểu Trần Hoàng Ngân cũng kiến nghị sửa Luật Tổ chức chính quyền địa phương, bổ sung nội dung về tổ chức chính quyền địa phương của đô thị đặc biệt; hoặc xây dựng Luật Về đô thị đặc biệt.

NHÓM PHÓNG VIÊN