Tọa đàm về cuộc đời và sự nghiệp nghệ thuật của vua Hàm Nghi

Trong khuôn khổ dự án triển lãm "Trời, non, nước" đang diễn ra tại Huế, ngày 26/3 tới đây, Viện Pháp tại Huế phối hợp cùng các đơn vị liên quan tổ chức buổi tọa đàm về cuộc đời và sự nghiệp nghệ thuật của vua Hàm Nghi.

Buổi tọa đàm sẽ diễn ra vào 9 giờ ngày 26/3 tại Viện Pháp tại Huế, số 1 Lê Hồng Phong, phường Phú Nhuận, thành phố Huế. Các diễn giả tham gia chương trình là TS Amandine Dabat, hậu duệ đời thứ 5 của Vua Hàm Nghi, giám tuyển Ace Lê, TS Trần Đình Hằng, Phân viện trưởng Viện Văn hóa Nghệ thuật Quốc gia Việt Nam tại Huế.

Vua Hàm Nghi và cuộc sống sáng tác trong thời gian ông bị lưu đày tại Algérie. Ảnh: TL

Buổi tọa đàm sẽ đi sâu vào cuộc đời và sự nghiệp nghệ thuật của vua Hàm Nghi, một vị vua yêu nước bị lưu đày sang Algérie. Tại nơi lưu vong, ông đã biến hội họa thành niềm đam mê và phương tiện để thể hiện khát vọng tự do. Bên cạnh đó, các diễn giả cũng đem tới cho khán giả những câu chuyện về việc nghiên cứu và thực hiện triển lãm, cùng những góc nhìn từ góc độ liên ngành.

Khán giả có cơ hội nghe các diễn giả chia sẻ về bối cảnh lịch sử và sự lưu đày, điều kiện sống và giám sát tại Algérie của ông, thời gian học hội họa và kết nối nghệ thuật cũng như di sản nghệ thuật mà vua Hàm Nghi đã để lại cho lịch sử nghệ thuật của Việt Nam cũng như thế giới.

Sự kiện là cơ hội cho công chúng quan tâm tới lịch sử và nghệ thuật ở Huế mở rộng phạm vi nhìn nhận về vua Hàm Nghi, một nhân vật lịch sử có cả vai trò chính trị và văn hóa.

Vua Hàm Nghi (1871-1943) có tên húy là Nguyễn Phúc Minh, tự hiệu Ưng Lịch, lên ngôi năm 1884, khi mới 13 tuổi. Ông là hoàng đế thứ 8 của nhà Nguyễn. Năm 1885, sau khi kinh đô Huế thất thủ, vua Hàm Nghi cùng Tôn Thất Thuyết rời khỏi kinh thành và phát chiếu Cần Vương chống thực dân Pháp. Năm 1888, vua bị bắt và bị Pháp đưa đi lưu đày.

Tài năng hội họa của nhà vua được khai phá khi bị lưu đày. Năm 1889, vua đặt chân đến Algérie trong tình trạng suy nhược vì sốt rét. Tại đây, ông bắt đầu học nhiếp ảnh và vẽ.

Theo cuốn "Hàm Nghi artiste: Le peintre et le sculpteur" của tác giả Amandine Dabat, vua Hàm Nghi sáng tác nhiều tác phẩm điêu khắc đồng, thạch cao, gỗ… Nhà vua theo đuổi trường phái ấn tượng và hậu ấn tượng, thường ký tên trong tác phẩm của mình là Tử Xuân, Xuân Tử bằng màu đỏ hoặc không đề tên.

Bức “Chiều tà” của vua Hàm Nghi. Ảnh: Millon

Trong các bức tranh phong cảnh, vua thể hiện mối liên hệ với Việt Nam qua cách xử lý bố cục, trong đó cây cổ thụ nổi bật bên trái tác phẩm giữa khung cảnh rộng lớn. Cách phân bố này được lấy cảm hứng từ bố cục quang cảnh Việt Nam truyền thống.

Tại hội thảo “Hàm Nghi - vị vua lưu đày, nghệ sĩ tạo hình Tử Xuân ở Algérie” tổ chức tại Huế hồi năm 2021, họa sĩ Đặng Mậu Tựu nhận định nhà vua sinh ra để làm họa sĩ và cần đưa ông vào trong dòng chảy của mỹ thuật nước nhà.

Thế Vũ