Tóa án chặn đòn thuế đối ứng của ông Trump

Tổng thống Donald Trump công bố mức thuế đối ứng với các đối tác thương mại tại Vườn Hồng của Nhà Trắng hôm 2-4. Ảnh: Getty Images

Trong phán quyết, Tòa án Thương mại quốc tế (ITC) có trụ sở tại Manhattan, New York cho biết, Hiến pháp Mỹ trao cho Quốc hội Mỹ độc quyền để điều chỉnh thương mại với các quốc gia khác nhằm bảo vệ nền kinh tế Mỹ.

Tòa lập luận, Đạo luật Quyền hạn kinh tế khẩn cấp quốc tế năm 1977 (IEEPA) mà ông Trump đã viện dẫn để biện minh cho thuế đối ứng thực tế không trao cho tổng thống quyền đơn phương áp thuế quan trên diện rộng.

“Các lệnh áp thuế quan toàn cầu và thuế trả đũa vượt quá bất kỳ thẩm quyền nào được IEEPA trao cho tổng thống để điều chỉnh hoạt động nhập khẩu bằng thuế quan”, các thẩm phán của ITC nêu rõ trong phán quyết đồng thời ra lệnh hủy bỏ các mức thuế đối ứng.

Hôm 2-4, ông Trump công bố mức thuế đối ứng toàn diện đối với hàng nhập khẩu từ các đối tác thương mại trên khắp thế giới. Vài ngày sau, ông ra lệnh tạm hoãn áp thuế này trong 90 ngày nhưng vẫn giữ nguyên mức thuế cơ bản 10% đối với hầu hết các sản phẩm nhập khẩu vào Mỹ.

Việc áp dụng thuế quan thường đòi hỏi sự chấp thuận của Quốc hội Mỹ. Nhưng ông Trump đã chọn cách bỏ qua Quốc hội bằng cách tuyên bố tình trạng khẩn cấp kinh tế quốc gia để biện minh cho việc áp thuế quan.

Đảng Cộng hòa đang thúc đẩy luật trao cho tổng thống quyền hạn rộng rãi để áp thuế đối ứng. Tuy nhiên, mối lo ngại về tác động của các khoản thuế rộng rãi của ông Trump dự kiến hạn chế khả năng Quốc hội Mỹ thông qua luật này.

Nhà Trắng đã nhanh chóng kháng cáo phán quyết trên. Vụ việc có khả năng sẽ tạo ra một cuộc chiến pháp lý gay gắt, có thể kết thúc tại Tòa án tối cao Mỹ.

“Việc các nước ngoài đối xử không công bằng với Mỹ đã thúc đẩy thâm hụt thương mại dai dẳng và mang tính lịch sử của Mỹ. Tình trạng thâm hụt này dẫn đến tình trạng khẩn cấp quốc gia, tàn phá các cộng đồng người Mỹ, bỏ lại người lao động của chúng ta phía sau và làm suy yếu cơ sở công nghiệp quốc phòng của chúng ta”, người phát ngôn Nhà Trắng Kush Desai cho biết trong một tuyên bố.

Người phát ngôn nhấn mạnh, các thẩm phán không được dân bầu không có thẩm quyền quyết định cách giải quyết đúng đắn tình trạng khẩn cấp quốc gia.

Vụ kiện trên do Trung tâm Tư pháp tự do (LJC) phi đảng phái đệ trình thay mặt cho năm doanh nghiệp nhỏ nhập khẩu hàng vào Mỹ. Các nguyên đơn gồm một nhà nhập khẩu rượu vang và rượu mạnh ở New York và một nhà sản xuất bộ dụng cụ giáo dục và nhạc cụ ở Virginia cho rằng, thuế quan sẽ gây tổn hại đến khả năng kinh doanh của họ.

LJC lập luận, tình trạng thâm hụt thương mại của Mỹ không phải là trường hợp khẩn cấp hay mối đe dọa bất thường. Hơn nữa, đạo luật IEEPA cũng không cho phép tổng thống áp đặt thuế quan trên diện rộng.

Đây là thách thức pháp lý lớn đầu tiên đối với thuế quan của ông Trump. Vụ kiện này là một trong bảy vụ kiện của tòa án đối với chính sách thuế quan của Trump.

Chính phủ Mỹ đã yêu cầu ITC ra một phán quyết hẹp hơn là liệu thuế đối ứng có bất hợp pháp đối với các nguyên đơn trong vụ kiện hay không. Tuy nhiên, các thẩm phán cho biết lệnh áp thuế đối ứng của ông Trump là “bất hợp pháp đối với tất cả” chứ không chỉ đối với các nguyên đơn.

Theo CNBC, Bloomberg, Reuters

Chánh Tài