Tổ yến tốt nhưng không phải 'thần dược'

Tổ yến từ lâu được xem là một món ăn cao cấp, giàu giá trị dinh dưỡng, thường được sử dụng với mục đích bồi bổ sức khỏe, đặc biệt cho người già, trẻ nhỏ hay người mới ốm dậy. Ảnh: PA.

Tổ yến từ lâu được xem là một món ăn cao cấp, giàu giá trị dinh dưỡng, thường được sử dụng với mục đích bồi bổ sức khỏe, đặc biệt cho người già, trẻ nhỏ hay người mới ốm dậy.

Tuy nhiên, theo các chuyên gia dinh dưỡng và y học cổ truyền, việc sử dụng tổ yến không đúng cách không những không mang lại lợi ích như mong muốn mà còn có thể gây tác dụng ngược, ảnh hưởng xấu sức khỏe.

Thành phần dinh dưỡng có quý, nhưng không "thần kỳ"

TS.BS Trương Hồng Sơn, Viện trưởng Viện Y học Ứng dụng Việt Nam, cho biết tổ yến chứa khoảng 40-55% protein, bao gồm nhiều acid amin thiết yếu, hàm lượng carbohydrate khá cao (chủ yếu là acid sialic - một hợp chất có tác dụng hỗ trợ phát triển tế bào và hoạt động thần kinh), nhưng chất béo lại rất thấp.

Ngoài ra, tổ yến cung cấp các nguyên tố vi lượng như canxi, sắt, magie, kẽm, natri, kali... góp phần nâng cao sức đề kháng và sức khỏe tổng thể.

"Người khỏe mạnh ăn yến thường xuyên có thể không gặp vấn đề gì. Nhưng với người già, trẻ nhỏ, người đang bệnh hoặc mới hồi phục, ăn quá nhiều yến có thể gây quá tải cho hệ tiêu hóa. Đặc biệt, lượng đạm cao trong yến có thể ảnh hưởng tiêu cực đến sức khỏe của nhóm đối tượng này", bác sĩ Sơn nhấn mạnh.

Bác sĩ Sơn cũng cho rằng tổ yến là thực phẩm quý, có giá thành cao do quy trình thu hoạch thủ công, tiềm ẩn nhiều nguy hiểm (nhất là yến đảo tự nhiên). Tuy nhiên, sản phẩm trên thị trường hiện nay chủ yếu là yến nuôi và có tình trạng làm giả yến sào đang ngày càng tinh vi. Người tiêu dùng rất dễ mua phải hàng kém chất lượng, không những không bồi bổ mà còn tiềm ẩn rủi ro cho sức khỏe, nhất là với trẻ nhỏ, người già yếu.

Không phải ai cũng nên dùng yến

Bác sĩ Nguyễn Hoài Thu, Viện Y học Ứng dụng Việt Nam, cho hay việc chế biến yến sào thường là chưng yến cùng đường phèn để át đi vị tanh. Do đó, người ăn dễ bị nạp quá nhiều đường bổ sung nếu ăn thường xuyên. Đặc biệt, trẻ đang suy dinh dưỡng thể thừa cân, béo phì cần hạn chế tiêu thụ đường bổ sung thì không nên ăn.

"Tổ yến là một thực phẩm bổ dưỡng nhưng không phải 'thần dược' và càng không nên sử dụng bừa bãi. Cha mẹ cần tỉnh táo trước các quảng cáo về yến giúp trẻ tăng cân, thông minh, tránh kỳ vọng quá mức vào một loại thực phẩm đơn lẻ", bác sĩ Thu nhấn mạnh.

Việc chế biến yến sào thường là chưng yến cùng đường phèn để át đi vị tanh. Do đó, người ăn dễ bị nạp quá nhiều đường bổ sung nếu ăn thường xuyên. Ảnh: PA.

Đối với trẻ em hoặc người bệnh, thay vì phụ thuộc vào các sản phẩm đắt đỏ như yến sào, bác sĩ Thu khuyến cáo cần xây dựng chế độ ăn đầy đủ 4 nhóm chất: Tinh bột - đạm - béo - vitamin và khoáng chất.

Lương y Lê Xuân Hải, Chủ tịch Hội Đông y quận Đống Đa, cũng cho rằng tổ yến chủ yếu được dùng làm thức ăn bổ dưỡng trong các trường hợp phế khí hư, khí hư, âm hư, thường là những người suy nhược cơ thể, người hơi ngắn, miệng khô, đờm nhiệt, ho lao, cơ thể mệt mỏi, biếng ăn, mất ngủ, khí huyết suy yếu, người nóng bứt rứt, gầy ốm, da khô nóng.

Ngoài ra, tổ yến còn giúp tăng thêm sức đề kháng và miễn dịch cho cơ thể, bảo vệ da, tươi nhuận và mịn màng. Tuy nhiên, những người tỳ vị hư, cảm mạo, phong hàn, phong nhiệt, bụng đầy chướng, ăn không tiêu, đau bụng, đi ngoài, phân lỏng, cơ thể hàn lạnh hay có triệu chứng viêm ngoài da, viêm phế quản cấp, viêm nhiễm đường tiết niệu, sốt thực nhiệt... không nên dùng yến. Lý do, cơ thể lúc này quá trình chuyển hóa kém, ăn yến khiến bệnh càng nặng hơn.

Ông cũng khuyến nghị kết hợp yến với một số vị thuốc Đông y như sa sâm, đẳng sâm, kỷ tử... nếu muốn tăng cường hiệu quả. Tùy theo thể trạng của từng người mà dùng liều lượng khác nhau, bởi ăn quá nhiều yến cũng không tốt cho cơ thể.

Các chuyên gia khuyến cáo:

Người già và người bệnh: Nên ăn yến 2-3 lần/tuần, duy trì lâu dài để đạt hiệu quả tốt nhất.
Trẻ em dưới 12 tháng tuổi: Không nên dùng yến do hệ tiêu hóa chưa hoàn thiện, không hấp thu được hết dinh dưỡng.
Trẻ từ 12-36 tháng tuổi: Có thể ăn yến 1 lần/tuần, với tổng lượng khoảng 50g/tháng. Nếu xuất hiện triệu chứng đau bụng, tiêu chảy, cần ngừng sử dụng ngay.
Trẻ trên 3 tuổi: Có thể dùng 2 lần/tuần, với tổng lượng khoảng 100 g/tháng.

Phương Anh