Tình trạng ô nhiễm không khí tại các thành phố lớn ngày càng nghiêm trọng

Theo hệ thống quan trắc không khí IQAir, vào ngày 21/3/2025, Hà Nội dẫn đầu danh sách 126 thành phố ô nhiễm nhất thế giới với chỉ số chất lượng không khí (AQI) ở mức rất xấu. Điều này phản ánh thực trạng đáng báo động khi nồng độ bụi mịn PM2.5 liên tục ở mức cao, ảnh hưởng tiêu cực đến sức khỏe con người và môi trường sống.

Không chỉ Hà Nội mà nhiều đô thị lớn khác của Việt Nam cũng đang phải đối mặt với ô nhiễm không khí nghiêm trọng. Các nghiên cứu chỉ ra rằng ô nhiễm không khí không chỉ gây ra các bệnh lý về hô hấp, tim mạch mà còn làm giảm tuổi thọ và ảnh hưởng tiêu cực đến chất lượng sống của hàng triệu người dân.

Tình trạng ô nhiễm ở các thành phố lớn đáng báo động

Có nhiều nguyên nhân dẫn đến ô nhiễm không khí, trong đó có thể kể đến đó là phương tiện giao thông với số lượng phương tiện cá nhân ngày càng gia tăng, đặc biệt là ô tô, xe máy cũ không đạt tiêu chuẩn khí thải, khí thải từ phương tiện giao thông trở thành một trong những nguyên nhân chính gây ô nhiễm. Tiếp đến là các nhà máy, khu công nghiệp phát thải lượng lớn khí độc hại ra môi trường, đặc biệt là những nơi chưa áp dụng công nghệ xử lý khí thải hiện đại. Quá trình xây dựng, phá dỡ công trình làm phát tán bụi mịn vào không khí.

Trong khi đó, đa số thành phố lớn đều thiếu không gian xanh ể hấp thụ khí CO2 và giảm thiểu ô nhiễm, có mật độ dân số cao, tốc độ đô thị hóa nhanh.

Phương tiện giao thông với số lượng phương tiện cá nhân ngày càng gia tăng, đặc biệt là ô tô, xe máy cũ không đạt tiêu chuẩn khí thải

Trước thực trạng ô nhiễm không khí ngày càng nghiêm trọng, nhiều doanh nghiệp đã thay đổi phương thức sản xuất để giảm tác động đến môi trường. Các doanh nghiệp như Vinamilk, Samsung, Nestlé đã đầu tư vào năng lượng mặt trời để vận hành nhà máy, giảm thiểu sử dụng nhiên liệu hóa thạch.

Theo bà Dương Thị Thu Trang, Phó Tổng giám đốc kinh doanh VinFast toàn cầu, khí thải từ các phương tiện giao thông đường bộ chiếm tỷ trọng lớn trong tổng lượng phát thải gây ô nhiễm môi trường không khí tại các đô thị. Theo tính toán sơ bộ của Bộ Tài nguyên và Môi trường, với số lượng xe điện ở Việt Nam hiện nay đã góp phần giảm phát thải tới 0,5 triệu tấn CO2 tương đương mỗi năm và sẽ đóng góp lớn hơn nữa trong các năm tới, khi dự báo lượng xe điện sẽ tăng tới 25-30%/năm.

Nhiều quốc gia trên thế giới cũng có xu hướng hạn chế hoặc loại bỏ dần các phương tiện chạy bằng nhiên liệu hóa thạch, đồng thời khuyến khích các phương tiện sử dụng nhiên liệu sạch. Tại thị trường Việt Nam, chỉ trong năm 2024, VinFast đã bàn giao hơn 87.000 ô tô điện và trở thành hãng xe bán chạy nhất ở Việt Nam sau khoảng 3 năm chuyển đổi hoàn toàn sang xe điện. Bước sang năm 2025, xe ô tô điện của VinFast vẫn duy trì đà tăng dẫn dắt thị trường. Đây là tín hiệu rất đáng mừng khi người tiêu dùng ngày càng nâng cao ý thức bảo vệ môi trường.

PGS.TS. Nguyễn Đức Minh, Phó Chủ tịch Viện Hàn lâm Khoa học xã hội Việt Nam (VASS) nhấn mạnh, kinh tế tuần hoàn có vai trò quan trọng để thực hiện tăng trưởng xanh, kinh tế xanh, qua đó đạt được các mục tiêu phát triển bền vững. Chiến lược phát triển kinh tế xã hội giai đoạn 2021- 2030 đã nêu ra các phương hướng, nhiệm vụ, giải pháp phát triển kinh tế - xã hội, trong đó có phát triển kinh tế tuần hoàn như một mô hình kinh tế để quản lý và sử dụng hiệu quả tài nguyên; tăng cường bảo vệ môi trường và ứng phó với biến đổi khí hậu.

Đồng thời, mô hình kinh tế tuần hoàn cũng được các doanh nghiệp sản xuất chú trọng, ví dụ như Unilever, Coca-Cola đang đầu tư vào tái chế rác thải nhựa, thúc đẩy sản xuất theo hướng bền vững.

Hãy hành động ngay từ bây giờ để xây dựng một tương lai xanh và bền vững.

Thông điệp "Hãy giữ lấy bầu không khí trong lành" ngày càng trở nên cấp thiết hơn bao giờ hết. Nếu không có hành động kịp thời, hậu quả sẽ vô cùng nghiêm trọng đối với sức khỏe con người, môi trường và kinh tế. Vì vậy, sự chung tay của Nhà nước, doanh nghiệp và mỗi người dân là yếu tố quyết định để bảo vệ bầu không khí trong lành cho hôm nay và thế hệ mai sau. Hãy hành động ngay từ bây giờ để xây dựng một tương lai xanh và bền vững.

Đức Hiền