Tình trạng người lao động bán sổ bảo hiểm xã hội 'không còn đáng lo ngại'

Mua bán sổ bảo hiểm xã hội dưới mọi hình thức là hành vi bị nghiêm cấm.

Cuối năm 2021, tình trạng người lao động bán sổ bảo hiểm xã hội (BHXH) là vấn đề thời sự, vấn đề “nóng”, tuy nhiên, đến nay, vấn đề này đã được khắc phục và không còn đáng lo ngại, theo đánh giá của Bộ Nội vụ.

Kết quả thực hiện các Nghị quyết về hoạt động chất vấn của Quốc hội thuộc lĩnh vực nội vụ là báo cáo vừa được Bộ trưởng Bộ Nội vụ Phạm Thị Thanh Trà gửi tới các vị đại biểu Quốc hội.

Tại Kỳ họp thứ 2, sau chất vấn, Quốc hội đã yêu cầu giải quyết tình trạng người lao động bán sổ BHXH. Bộ trưởng cho biết, nhiệm vụ này đã hoàn thành.

Báo cáo nêu rõ, trước thực trạng người lao động bán sổ BHXH, Chính phủ đã chỉ đạo, giao các bộ, cơ quan: Công an, Lao động - Thương binh và Xã hội (nay là Bộ Nội vụ), Thông tin và Truyền thông, Bảo hiểm xã hội Việt Nam (nay thuộc Bộ Tài chính) và UBND các tỉnh, thành phố trực thuộc Trung ương kịp thời cảnh báo, xử lý nghiêm các hành vi mua gom sổ bảo hiểm xã hội, siết chặt quy trình chi trả để ngăn chặn các đối tượng trục lợi. Sau khi có chỉ đạo quyết liệt, sự vào cuộc của các bộ, ngành, địa phương, tình trạng thu mua sổ bảo hiểm xã hội đã từng bước được khắc phục.

Tiếp tục thực hiện các giải pháp khác để khắc phục tình trạng đã nêu, hành vi mua bán sổ BHXH dưới mọi hình thức đã được ghi nhận trong Luật Bảo hiểm xã hội năm 2024 (có hiệu lực thi hành từ ngày 1/7/2025), là hành vi vi phạm pháp luật, bị nghiêm cấm và xử lý theo quy định của pháp luật. Luật Bảo hiểm xã hội năm 2024 cũng đã quy định nhiều giải pháp tăng tính hấp dẫn, thu hút người lao động tham gia BHXH để hưởng lương hưu, hạn chế hưởng BHXH một lần. Đồng thời, việc tuyên truyền, phổ biến chính sách, pháp luật về BHXH đã được thực hiện tích cực, nâng cao nhận thức của người lao động về BHXH, tránh việc bị lợi dụng, lôi kéo, dụ dỗ tham gia vào việc mua bán sổ BHXH.

Tại thời điểm ban hành Nghị quyết số 41/2021/QH15, tình trạng người lao động bán sổ BHXH là vấn đề thời sự, vấn đề “nóng”. Tuy nhiên, đến nay, qua việc thực hiện hiệu quả những biện pháp của các cơ quan quản lý nhà nước, vấn đề này đã được khắc phục và không còn đáng lo ngại, Bộ trưởng khẳng định.

Về nhiệm vụ năm 2024 thực hiện liên thông cơ sở dữ liệu về thị trường lao động, người đứng đầu ngành nội vụ cho biết đã cơ bản đáp ứng yêu cầu đề ra.

Đến nay, cơ sở dữ liệu về người lao động đã có thông tin của 41.871.138 người lao động, trong đó một số địa phương (Nghệ An, Hà Tĩnh, Kiên Giang, Đồng Tháp, Tuyên Quang...) đã hoàn thành việc nhập cơ sở dữ liệu. Như vậy, năm 2024, cơ sở dữ liệu về lao động đã được liên thông, kết nối với cơ sở dữ liệu quốc gia về dân cư.

Báo cáo cũng nêu một số khó khăn, như dữ liệu về người lao động lớn trong khi cơ sở hạ tầng về công nghệ thông tin chưa đáp ứng được yêu cầu đề ra; chưa có cơ sở pháp lý quy định việc thực hiện đăng ký lao động là nghĩa vụ của người lao động để cập nhật biến động thường xuyên việc làm của người lao động.

Thông tin, dữ liệu về thị trường lao động thiếu, rời rạc, chưa liên kết, chia sẻ với nhau. Thiếu phương pháp, đội ngũ chuyên gia trong hoạt động phân tích dự báo thị trường lao động. Thiếu nguồn lực để đầu tư phát triển hệ thống thông tin thị trường lao động.

Để giải quyết các hạn chế, Bộ Nội vụ đề xuất giải pháp tạo cơ sở pháp lý trong hoàn thiện, phát triển hệ thống thông tin thị trường lao động đáp ứng yêu cầu của thị trường, phù hợp với phát triển kinh tế số.

Cụ thể, trong dự thảo Luật Việc làm (sửa đổi) dự kiến trình Quốc hội thông qua tại Kỳ họp thứ 9 sẽ có các nội dung: Đăng ký lao động; xây dựng, quản lý vận hành hệ thống thông tin thị trường lao động; bố trí nguồn lực đầu tư hạ tầng quản lý, vận hành hệ thống cơ sở dữ liệu về người lao động.

Nguyễn Lê