Tính toán kỹ trong phân bổ nguồn lực đầu tư cho văn hóa

Tạo chuyển biến mạnh mẽ, toàn diện về phát triển văn hóa

Sau 2 kỳ họp, ngày 27/11/2024, Quốc hội thông qua Nghị quyết số 162/2024/QH15 về chủ trương đầu tư Chương trình mục tiêu quốc gia về phát triển văn hóa giai đoạn 2025 – 2035. Mục tiêu của chương trình nhằm tạo sự chuyển biến mạnh mẽ, toàn diện trong phát triển văn hóa và xây dựng, hoàn thiện nhân cách, chuẩn mực đạo đức, bản sắc, bản lĩnh, hệ giá trị con người, gia đình Việt Nam. Đồng thời nâng cao đời sống tinh thần, khả năng tiếp cận, thụ hưởng văn hóa, nhu cầu tập luyện, giải trí của Nhân dân, thu hẹp sự chênh lệch trong thụ hưởng văn hóa giữa các vùng, miền, các tầng lớp dân cư, giới tính, từ đó nâng cao năng suất lao động, hiệu quả công việc.

Chương trình nghệ thuật tại Hoàng thành Thăng Long. Ảnh: Lại Tấn

Chương trình cũng nhằm huy động sự tham gia của tổ chức, cá nhân, cộng đồng trong việc quản lý, bảo vệ, phát huy giá trị di sản văn hóa của dân tộc. Huy động nguồn lực, tập trung đầu tư có trọng tâm, trọng điểm, chất lượng, hiệu quả cho phát triển văn hóa, đóng góp trực tiếp vào phát triển kinh tế - xã hội, thúc đẩy các ngành công nghiệp văn hóa trở thành bộ phận cấu thành quan trọng của nền kinh tế quốc dân.

Cùng với đó, xây dựng nguồn nhân lực văn hóa, nghệ thuật chuyên nghiệp, chất lượng cao, có bản lĩnh chính trị phục vụ nhu cầu trong nước và hướng đến đáp ứng các thị trường nước ngoài. Chú trọng hội nhập quốc tế và tiếp thu tinh hoa văn hóa nhân loại, xây dựng nền văn hóa tiên tiến, đậm đà bản sắc dân tộc, phát huy sức mạnh mềm của văn hóa Việt Nam.

Tổng nguồn vốn thực hiện giai đoạn 2025 - 2030 tối thiểu là 122.250 tỷ đồng. Trong đó, vốn ngân sách T.Ư là 77.000 tỷ đồng (chiếm 63%), vốn ngân sách địa phương 30.250 tỷ đồng (chiếm 24,6%), nguồn vốn khác dự kiến khoảng 15.000 tỷ đồng (chiếm 12,4%).

Theo PGS.TS Bùi Hoài Sơn - Ủy viên chuyên trách Ủy ban Văn hóa và Xã hội của Quốc hội, trong kỷ nguyên mà dân tộc Việt Nam đang vươn mình mạnh mẽ, Chương trình mục tiêu quốc gia về phát triển văn hóa không chỉ là một công cụ chiến lược mà còn là niềm hy vọng, là nền tảng cho sự bền vững và phồn thịnh của văn hóa dân tộc. Đây không chỉ là sự đầu tư về nguồn lực mà còn là đầu tư vào tâm hồn, bản sắc và cốt lõi tinh thần của cả một đất nước.

“Công cuộc đầu tư vào công nghiệp văn hóa, sự tôn vinh di sản truyền thống và việc định vị văn hóa Việt Nam trên trường quốc tế sẽ là đòn bẩy quan trọng, đưa văn hóa Việt Nam lên tầm cao mới. Qua đó, không chỉ tạo ra giá trị kinh tế mà còn xây dựng một hình ảnh Việt Nam tự tin, sáng tạo và đầy bản lĩnh” - PGS.TS Bùi Hoài Sơn chia sẻ.

Đầu tư có trọng tâm, trọng điểm

Chương trình mục tiêu quốc gia về phát triển văn hóa giai đoạn 2025 – 2035 có 18 mục tiêu cụ thể được đặt ra, trong đó 9 mục tiêu xác định đạt được từ nay đến năm 2030; đến năm 2035 đạt 9 nhóm mục tiêu.

Nguồn lực của Chương trình được tập trung để giải quyết các vấn đề cấp thiết như: phát triển con người Việt Nam có nhân cách, lối sống tốt đẹp; xây dựng môi trường văn hóa lành mạnh, văn minh; phát triển hệ thống hạ tầng, cảnh quan, thiết chế văn hóa đồng bộ, hiệu quả; bảo tồn, phát huy giá trị di sản văn hóa dân tộc. Cùng với đó thúc đẩy phát triển văn học, nghệ thuật; phát triển các ngành công nghiệp văn hóa; phát triển nguồn nhân lực văn hóa; hội nhập quốc tế, tiếp thu tinh hoa văn hóa nhân loại và lan tỏa giá trị văn hóa Việt Nam ra thế giới…

Lễ hội đình Đại Phùng, xã Đan Phượng, huyện Đan Phượng.

Tại Chỉ thị số 03/CT-TTg ngày 4/2/2025 đôn đốc thực hiện nhiệm vụ trọng tâm sau kỳ nghỉ Tết Nguyên đán Ất Tỵ 2025, Thủ tướng Chính phủ giao Bộ VHTT&DL chủ trì, phối hợp với các cơ quan, địa phương tập trung triển khai Chương trình mục tiêu quốc gia về phát triển văn hóa giai đoạn 2025 - 2035 ngay từ năm 2025 theo đúng kết luận của Ban Chấp hành T.Ư.

Bộ trưởng Bộ VHTT&DL Nguyễn Văn Hùng cho biết, trong một thời gian ngắn, Bộ đã khẩn trương triển khai xây dựng dự thảo Báo cáo nghiên cứu khả thi Chương trình mục tiêu quốc gia về phát triển văn hóa giai đoạn 2025 – 2035, lấy ý kiến góp ý của các cơ quan, đơn vị, các tỉnh, TP và dự thảo các quyết định của Thủ tướng để trình Chính phủ xem xét trong tháng 5.

Để Chương trình sớm đi vào thực tiễn, đại diện một số địa phương cho rằng, việc phân bổ nguồn lực thực hiện phải có trọng tâm, trọng điểm, tạo được sự vượt bậc trong phát triển văn hóa. Đồng thời, sử dụng nguồn lực hiệu quả và phải có chính sách khuyến khích nguồn lực xã hội.

Theo Bộ trưởng Bộ VHTT&DL Nguyễn Văn Hùng, Chương trình mục tiêu quốc gia về phát triển văn hóa giai đoạn 2025 – 2035 là chương trình đầu tư công nên đòi hỏi tính thực tiễn. Việc đầu tư công phải tuân thủ nghiêm ngặt các quy định của Luật Đầu tư và các quy định pháp luật khác.

Trong đầu tư công, nguồn lực từ Nhà nước chỉ mang vai trò dẫn dắt, bên cạnh đó phải huy động cả sức mạnh của những thành phần kinh tế khác. Cùng với đó, khi tính toán tiêu chí và phân bổ nguồn lực, phải dựa trên điều kiện của địa phương. Những địa phương khó khăn, là vùng “lõm” phát triển văn hóa thì phải có sự quan tâm đúng mức và có sự ưu tiên. “Trong xây dựng thiết chế văn hóa, tại Hà Nội hay một số địa phương phát triển, Nhà nước không cần phải dồn nguồn lực đầu tư. Do đó, cần có sự tính toán kỹ trong phân bổ nguồn lực” – Bộ trưởng Nguyễn Văn Hùng nhấn mạnh.

Thiên Tú