Tinh thần thép ở 'lò luyện' Cảnh sát gìn giữ hòa bình

Ngay sau khi thành lập, Văn phòng đã tích cực, chủ động tham mưu, đề xuất Đảng ủy Công an Trung ương, lãnh đạo Bộ Công an chuẩn bị và tổ chức lực lượng tham gia hoạt động GGHB LHQ. Dấu mốc quan trọng này đã mở ra một gian đoạn mới: Lực lượng CAND nhập vào đội quân mũ nồi xanh và nhanh chóng có những đóng góp hiệu quả vào hoạt động GGHB.

Tăng tốc huấn luyện trong nước

Chỉ hơn một năm sau khi Văn phòng được thành lập, tháng 10/2022, tổ công tác đầu tiên của Bộ Công an đã lên đường làm nhiệm vụ; đã có 5 tổ công tác lên đường tham gia GGHB LHQ tại các phái bộ châu Phi trong hơn 3 năm qua. Đơn vị cảnh sát GGHB đầu tiên được thành lập và đang tăng tốc huấn luyện để nâng cấp độ.

Chuyên gia Indonesia tập huấn cho đơn vị Cảnh sát gìn giữ hòa bình số 1 của Việt Nam.

Ngay từ những ngày đầu, Văn phòng đã xác định muốn triển khai lực lượng tham gia hoạt động GGHB LHQ ổn định, lâu dài thì phải xây dựng được đội ngũ sĩ quan có bản lĩnh chính trị vững vàng, tinh thông nghiệp vụ, giỏi ngoại ngữ, pháp luật quốc tế; có năng lực, trình độ, chuyên môn cao, khả năng làm việc, tác chiến độc lập trong môi trường quốc tế. Vì vậy công tác huấn luyện, đào tạo tiền triển khai theo chuẩn quốc tế được đặc biệt chú trọng. Mặc dù chưa có đội ngũ giảng viên chuyên trách nhưng Văn phòng đã trưng tập hơn 40 cán bộ giảng dạy, tập huấn để đảm trách nhiệm vụ đào tạo, huấn luyện nhiều nội dung.

Đại tá Lê Quốc Huy - lãnh đạo Văn phòng chia sẻ: "Nguồn giảng viên trưng tập đến từ các đơn vị trong Bộ Công an như Văn phòng Thường trực, công an các địa phương, các trường công an để đào tạo, huấn luyện các sĩ quan tham gia hình thức cá nhân. Ngoài ra, tập huấn cho mô hình đơn vị còn có các giảng viên đến từ Bộ Tư lệnh Cảnh sát Cơ động, Bộ Tư lệnh Cảnh vệ".

Ngày 5/6/2025, theo thông tin từ Phái đoàn thường trực Việt Nam tại LHQ, 4 sĩ quan công an Việt Nam là Đại tá Lê Quốc Huy, Thượng tá Nguyễn Văn Nam và Thượng tá Vũ Việt Hùng và Trung tá Phan Thị Hồng Anh đã được Phòng Cảnh sát, Cục Hoạt động hòa bình LHQ công nhận là giảng viên LHQ sau khi hoàn thành xuất sắc khóa đào tạo phát triển giảng viên về "Xây dựng và phát triển năng lực cảnh sát" được LHQ tổ chức tại Hà Nội cuối năm 2024. Như vậy đến nay đã có 8 sĩ quan công an Việt Nam được công nhận là giảng viên LHQ trong lĩnh vực GGHB và có thể được cử đi giảng dạy ở các trung tâm GGHB trên thế giới.

Đội ngũ giảng viên GGHB đều phải đáp ứng được các tiêu chuẩn quốc tế do LHQ quy định. Về kiến thức chuyên môn, giảng viên phải có hiểu biết sâu rộng về các nguyên tắc GGHB, luật pháp quốc tế, nhân quyền và các quy trình hoạt động của LHQ. Về kĩ năng giảng dạy, cần có khả năng truyền đạt kiến thức bằng tiếng Anh một cách hiệu quả, có phương pháp giảng dạy hiện đại và phù hợp với môi trường đa quốc gia. Ngoài ra giảng viên còn phải có kinh nghiệm huấn luyện thực địa, hướng dẫn thực hành các kỹ năng cần thiết như quản lý trật tự công cộng, giám sát và tư vấn trong các tình huống thực tế.

Đội ngũ giảng viên GGHB thời gian qua đã tham gia nhiều khóa tập huấn trong nước cũng như tại các trung tâm lớn hàng đầu thế giới về huấn luyện GGHB như Italia, Indonesia. Khi các giảng viên đã có bước trưởng thành vững chắc sẽ xây dựng được chương trình huấn luyện, tổ chức đa dạng các hoạt động huấn luyện theo đúng tiêu chuẩn của LHQ. Từ huấn luyện trong nước và ngoài nước, học online, học trực tiếp để cập nhật thông tin về tình hình phái bộ và kinh nghiệm của các sĩ quan đã và đang thực hiện nhiệm vụ tại phái bộ. Xây dựng và làm giàu năng lực cho đội ngũ giảng viên LHQ chính là bước đi mang tính chiến lược, là bước trưởng thành vững chắc của hoạt động GGHB của Bộ Công an, trong đó Văn phòng Thường trực đóng vai trò chủ chốt trong tổ chức, thực hiện.

Tình huống luyện tập giải tán đám đông của cán bộ chiến sĩ VNFPU 1.

Theo Đại tá Huy, việc xây dựng đội ngũ giảng viên tuy còn nhiều khó khăn, nhưng có thuận lợi là các giảng viên đều có nền tảng ngoại ngữ tốt, có nguyện vọng và nhiệt huyết tham gia hoạt động GGHB. Hiện tại, công tác huấn luyện nghiệp vụ tác chiến của cảnh sát GGHB ở Đơn vị Cảnh sát GGHB số 1 (VNFPU 1) đang được đẩy mạnh. Trung tá Đinh Ngọc Lộc - Phó Chỉ huy trưởng VNFPU 1 chia sẻ: "Hoạt động huấn luyện của đơn vị đang đi đúng trọng tâm theo các yêu cầu cụ thể của LHQ. Nội dung huấn luyện đa dạng, từ kĩ chiến thuật tác chiến, lái xe, bắn súng để có thể đảm bảo tiêu chuẩn của đơn vị vũ trang".

Trung tướng Nguyễn Sỹ Quang - Chánh Văn phòng Thường trực khẳng định rằng việc tăng tốc các hoạt động huấn luyện nhằm hướng tới mục tiêu trước mắt và tầm nhìn đến 2035 sẽ xây dựng trung tâm đào tạo và phát triển năng lực cảnh sát GGHB của Bộ Công an mang tầm khu vực.

Đúng chuẩn Liên hợp quốc

Những ngày tháng 5, trên thao trường đổ lửa, trong bộ đồ dã chiến thực luyện khỏe khoắn, với chiếc mũ vải cơ động, Thiếu tá Andi Rio Indra Saputra, Trưởng ban huấn luyện tại Trung tâm huấn luyện phái bộ quốc tế thuộc Cảnh sát quốc gia Indonesia đang hăng say tập huấn cho Đơn vị VNFPU 1, bất chấp sự khắc nghiệt của thời tiết.

Các đồng chí lãnh đạo Văn phòng Thường trực và Ban Chỉ huy VNFPU 1 cùng các chuyên gia đến từ trung tâm CoESPU, Italia.

Thiếu tá Andi Rio Indra Saputra là sĩ quan cảnh sát dày dạn kinh nghiệm trong các hoạt động GGHB LHQ ở cả 2 hình thức: đơn vị và cá nhân. Anh tham gia GGHB từ năm 2019 với vai trò trưởng ban tác chiến thuộc đơn vị cảnh sát vũ trang tại phái bộ MINUSCA trong 2 năm. Sau khi tham gia mô hình đơn vị, anh trở lại phái bộ trong vai trò là sĩ quan cá nhân từ 2023 đến 2024.

Sang Việt Nam đợt này, đoàn chuyên gia của cảnh sát Indonesia đã thiết kế chương trình đào tạo sát thực tế. Thiếu tá Andi Rio Indra Saputra chia sẻ: "Lực lượng công an Việt Nam đang thành lập đơn vị VNFPU đầu tiên, nên chúng tôi nghĩ rằng khóa huấn luyện tốt nhất cho VNFPU 1 là việc chuẩn bị và quản lý mô hình đơn vị cảnh sát". Theo các chuyên gia nước bạn, có 4 nội dung quan trọng cần hoàn thiện. Thứ nhất là hồ sơ tổng quan về đơn vị cảnh sát để hình thành hệ thống sẵn sàng năng lực GGHB. Thứ 2 là các quy trình tuyển dụng vào đơn vị và quản lý thời gian, để VNFPU 1 có thể sắp xếp thời gian biểu cho quá trình huấn luyện tiền triển khai đến khi được triển khai tại phái bộ. Thứ 3 là việc thành lập và vận hành đơn vị. Thứ 4 là chiến thuật và kỹ thuật trong các hoạt động GGHB.

Để hoạt động tập huấn có hiệu quả, ngay ngày huấn luyện đầu tiên, các chuyên gia tiến hành đánh giá đầu vào để nắm kiến thức mặt bằng của VNFPU 1. Sau đó sẽ tiến hành kiểm tra cuối khóa tập huấn để rút ra hiệu quả của việc tập huấn. Trong suốt quá trình tập huấn, với sự hỗ trợ của các giảng viên trong nước, các sĩ quan công an VNFPU 1 đều hào hứng tiếp nhận và hợp tác với giảng viên nước ngoài.

Trong câu chuyện với Thiếu tá Andi Rio Indra Saputra, chúng tôi hiểu thêm về quá trình tham gia hoạt động GGHB của Indonesia, trong đó có lực lượng cảnh sát. Indonesia tham gia hoạt động GGHB LHQ từ năm 1989 với việc cử quân đến phái bộ UNTAG ở đất nước Namibia. Cho đến nay, bạn đã có bề dày kinh nghiệm trong hoạt động này với hơn 3.500 sĩ quan GGHB được triển khai tại các phái bộ. Đối với đơn vị cảnh sát vũ trang, Indonesia đã triển khai ở 2 phái bộ. "Đã có 12 đơn vị cảnh sát hoạt động ở phái bộ UNAMID trong 12 năm và hiện tại phái bộ này đã kết thúc hoạt động. Ở MINUSCA, 6 năm qua chúng tôi có 6 đơn vị FPU đóng quân và hoạt động tại đây, góp phần vào sứ mệnh GGHB thế giới", Thiếu tá Andi chia sẻ.

Một trong những bài học đắt giá mà Indonesia rút ra được trong quá trình tham gia GGHB là vấn đề trau dồi ngoại ngữ - yếu tố then chốt để có thể triển khai đến phái bộ. Theo chia sẻ từ các chuyên gia Indonesia, tiếng Anh là một ngôn ngữ xa lạ đối với xứ Vạn đảo nhưng những người muốn trở thành nhân viên GGHB LHQ, muốn đi làm nhiệm vụ cần và buộc phải học các ngôn ngữ làm việc chính của phái bộ. Bởi vậy, việc đào tạo ngoại ngữ được đặt lên hàng đầu. "Chúng tôi học tiếng Anh để triển khai tại phái bộ nói tiếng Anh, nhưng khi triển khai ở phái bộ MINUSCA theo yêu cầu của LHQ thì đó là một địa bàn nói tiếng Pháp. Vì thế chúng tôi phải và thích ứng với việc học tiếng Pháp cấp tốc trong 6 tháng để triển khai được. Đó là một thử thách không hề nhỏ nhưng chúng tôi đã vượt qua", Thiếu tá Andi nhớ lại.

Đại tá Lê Quốc Huy khẳng định: "Mặc dù công tác huấn luyện trong nước khá bài bản và chuyên sâu, nhưng rất cần có các giảng viên nước ngoài phổ biến những kiến thức, kĩ năng cơ bản và đúng chuẩn LHQ, không vi phạm các quy định của luật pháp quốc tế, lựa chọn mức độ, cường độ tác chiến phù hợp, chú trọng luật nhân quyền". Ví dụ trong nghiệp vụ giải tán đám đông, LHQ quy định tùy vào mức độ vụ việc, tính chất của đám đông để lực lượng GGHB LHQ áp dụng các biện pháp phù hợp, trong đó chú trọng vào đàm phán, chứ không nhất thiết phải áp dụng các biện pháp vũ trang.

Các chuyên gia cũng đánh giá cao và học tập từ cảnh sát Việt Nam khả năng tương tác tốt và cách tổ chức đội hình. "Lực lượng công an Việt Nam đang đi đúng hướng trong quá trình tham gia GGHB LHQ, cho thấy trình độ và tầm nhìn đối với hoạt động này", Thiếu tá Andi Rio Indra Saputra khẳng định.

Nỗ lực xây dựng đơn vị vũ trang gìn giữ hòa bình đầu tiên của Việt Nam

Ngày 11/01/2024, đơn vị Cảnh sát GGHB LHQ của Việt Nam lần đầu tiên ra mắt. Việc thành lập VNFPU 1 thể hiện bước tiến quan trọng vượt bậc trong việc tham gia GGHB LHQ của lực lượng CAND Việt Nam. Qua đó, hình thành đơn vị vũ trang GGHB đáp ứng các nhiệm chuyên sâu theo yêu cầu của LHQ, đối mặt với nhiều nguy hiểm tại thực địa. Để đơn vị này đủ năng lực triển khai tại phái bộ thì các mảng đều phải đạt yêu cầu, từ năng lực của từng cá nhân trong đơn vị đến năng lực chung.

Kiểm tra công tác quản lý quân khí tại đơn vị VNFPU 1.

Thượng tá Lương Thị Trà Vinh - Chỉ huy trưởng VNFPU 1 cho biết: "Quân số của đơn vị hiện tại là hơn 180 CBCS được tuyển chọn từ công an các đơn vị, địa phương trong cả nước. Đơn vị đã được LHQ nâng cấp lên cấp độ 2 từ năm 2024. Để lên cấp độ 3 thì giai đoạn này phải đẩy mạnh 2 mảng: huấn luyện nâng cao về kiến thức chuyên môn, kĩ năng tác chiến và mua sắm trang thiết bị theo yêu cầu LHQ".

Theo Trung tá Đinh Ngọc Lộc - Phó Chỉ huy trưởng VNFPU 1, vừa qua đơn vị đã được các chuyên gia Indonesia tập huấn chuyên sâu 4 nội dung: tổ chức trạm kiểm soát, bảo vệ yếu nhân, áp tải hàng đặc biệt, giải tán đám đông. Trong đó giải tán đám đông là một trong những nhiệm vụ bắt buộc và quan trọng nhất mà các chuyên gia nước bạn dành 2 ngày để huấn luyện. Theo các chuyên gia, căn cứ vào nhiều tình huống gặp phải sẽ tuân thủ theo nguyên tắc sử dụng vũ lực của LHQ để đảm bảo an toàn CBCS thực hiện nhiệm vụ, an toàn cho người dân, không vi phạm quyền con người.

Đặc trưng của VNFPU 1 khi triển khai tại phái bộ là khả năng tự duy trì mọi hoạt động trong điều kiện thiếu thốn, khó khăn. Tức là đơn vị phải tự túc từ nguồn điện, nước, hệ thống bếp ăn, các loại ôtô chuyên dụng như xe bọc thép chống đạn, xe phun nước đẩy đuổi đám đông trong phòng chống bạo loạn, xe chở quân, xe cứu hộ giao thông hạng nặng có thể cứu hộ các phương tiện bị sa lầy, xe cứu thương… Bên cạnh đó phải có bệnh viện dã chiến cấp 1 và hoạt động truyền thông.

Địa hình ở phái bộ khó khăn nên việc xe bị sa lầy, hỏng hóc là chuyện thường ngày. Do đó, bộ phận lái xe, sửa xe rất quan trọng. Tổ đội nào cũng phải bố trí nhân sự thành thạo lái xe, sửa xe, sửa điện nước, các y bác sĩ. Các thành viên khác cũng đều phải tìm hiểu và hỗ trợ đồng đội khi cần, đảm bảo sự cơ động, đa năng trong quá trình thực hiện nhiệm vụ. Vì thế, song song với quá trình huấn luyện kĩ năng tác chiến, đơn vị đã chọn cử các đội nhóm đi học tập các lĩnh vực chuyên sâu, từ mảng điện nước, sửa xe, y tế đến mảng truyền thông.

Thượng úy Lê Ngọc Khánh - Ban tác chiến, VNFPU1 rút ra kinh nghiệm qua quá trình huấn luyện của các chuyên gia: "Việc đào tạo cơ khí, kĩ năng xử lý sự cố rất quan trọng. Do đó các vị trí hậu cần, kĩ thuật luôn cần ít nhất 2 cán bộ phụ trách để khi sang phái bộ, trong nhiều tình huống rủi ro, nguy hiểm phải có nhân sự "bọc lót", có phương án thay thế, không để trống vị trí, góp phần đảm bảo thực hiện tốt nhiệm vụ".

Thượng úy Đỗ Thu An, Đơn vị VNFPU 1 hào hứng chia sẻ: "Vì là đơn vị cảnh sát GGHB đầu tiên, chưa hề có kinh nghiệm, có nhiều bỡ ngỡ, khó khăn, nhưng chúng tôi đều mang tâm thế đối mặt với thử thách để vượt qua, vì ở phái bộ còn khó khăn hơn nhiều. Với quyết tâm thông thạo ngoại ngữ, đơn vị đã thành lập câu lạc bộ nghiệp vụ ngoại ngữ và duy trì việc học vào buổi tối các ngày trong tuần. Chúng tôi học tiếng Anh và cả tiếng Pháp, chuẩn bị tâm thế có thể triển khai ở cả phái bộ nói tiếng Pháp".

Thời gian qua, lãnh đạo Văn phòng, Ban chỉ huy đơn vị luôn quan tâm hỗ trợ mọi mặt hoạt động của đơn vị ngoài thao trường và trong sinh hoạt, đời sống, nắm bắt tâm tư, nguyện vọng của CBCS. Những kinh nghiệm thực hiện nhiệm vụ ở phái bộ được chia sẻ, lan tỏa tinh thần hết mình vì nhiệm vụ quốc tế.

Không chỉ được trang cấp vũ khí, phương tiện, trang thiết bị hiện đại, VNFPU 1 còn được quản trị vận hành thông qua nền tảng số. Trung tá Trần Trọng Nguyên - Phó chỉ huy trưởng VNFPU 1 cho chúng tôi biết: "Ban chỉ huy đơn vị rất tâm huyết và sáng tạo trong việc xây dựng, vận hành web quản lý nội bộ trên mọi lĩnh vực, từ quản lý nhân sự, trang thiết bị vũ khí, lịch phân công tác chiến, công tác đào tạo đến công tác tự vận hành, trang thiết bị cá nhân, y tế. Qua trang web này, lãnh đạo chỉ huy ở Việt Nam sẽ cập nhật chi tiết tình hình hoạt động của đơn vị ở phái bộ".

Năm 2024, Đoàn chuyên gia LHQ đặc biệt đánh giá cao hình thức quản trị đơn vị qua web nội bộ này. Đến giai đoạn này, hệ thống được bổ sung thêm tính năng giám sát toàn bộ đơn vị, hồ sơ sức khỏe, quản lý vũ khí, khí tài; tính năng họp online để báo cáo, liên hệ với lãnh đạo ngay lập tức, lãnh đạo nắm bắt kịp thời tình hình đơn vị để chỉ đạo. Việc giám sát đơn vị, quản lý con người, tài sản; dự phòng thay, mua sắm mới tài sản cũng sẽ thuận lợi hơn, vì thủ tục mua sắm, vận chuyển trang thiết bị sang phái bộ rất khó khăn".

Tiếp nối những thành công của khóa huấn luyện của các chuyên gia Indonesia, từ ngày 20-23/5/2025, đoàn chuyên gia thuộc Phòng Đào tạo của Trung tâm Vì sự tiến bộ Cảnh sát (CoESPU), Italia đã có chuyến công tác tại Hà Nội để thực hiện khảo sát sơ bộ, chuẩn bị giai đoạn II của khóa huấn luyện tiền triển khai nhằm hỗ trợ VNFPU 1.

CoESPU là một trung tâm có truyền thống tổ chức các khóa huấn luyện về GGHB một cách chuyên nghiệp. Có đến hơn 30 khóa huấn luyện về GGHB cho cảnh sát các nước trên thế giới được tổ chức hàng năm tại Trung tâm. Trước đó, từ cuối tháng 11 đến đầu tháng 12/2024, 26 sỹ quan cảnh sát của Bộ Công an Việt Nam đã tham gia Hội thảo Gìn giữ hòa bình tại Trung tâm CoESPU ở Vicenza, Italia. Các sĩ quan Việt Nam đã tham gia 2 khóa tập huấn dành cho cảnh sát GGHB LHQ, tập trung vào ba chuyên đề về tiền triển khai, lãnh đạo chỉ huy và phát triển giảng viên GGHB. Nội dung huấn luyện phong phú, sinh động trong môi trường đa văn hóa tạo ra trải nghiệm thú vị cho các học viên các nước trong đó có các sĩ quan cảnh sát Việt Nam.

Đại tá Luca Volpi - Chỉ huy trưởng Phòng Đào tạo CoESPU và các giảng viên khoa Đào tạo CoESPU đánh giá cao tinh thần tổ chức, kỷ luật, ý chí rèn luyện của VNFPU 1. Đoàn cũng ghi nhận sự đầu tư bài bản về cơ sở vật chất, phương tiện kỹ thuật và trang bị chuyên dụng cho nhiệm vụ GGHB. Một điểm nổi bật là tinh thần quyết tâm cao độ và khát vọng khẳng định năng lực ở môi trường công tác mới của đội ngũ cán bộ, chiến sĩ, từ cấp chỉ huy đến từng cán bộ của VNFPU 1. Đây là điều rất đáng ghi nhận đối với một đơn vị trẻ với khát khao thực hiện sứ mệnh quốc tế.

Huyền Châm