Tinh gọn tổ chức bộ máy tiến vào kỷ nguyên phát triển mới

“Vừa chạy vừa xếp hàng”

PV: Thưa ông, ông đánh giá thế nào về các quyết định lịch sử đã được đưa ra trong một thời gian ngắn kể từ khi bắt đầu tiến hành công cuộc cách mạng tinh gọn bộ máy, sắp xếp lại các đơn vị hành chính trong hệ thống chính trị?

PGS.TS Đào Duy Quát: Ngày 5/11/2024 trong bài viết "Tinh - Gọn - Mạnh - Hiệu năng - Hiệu lực - Hiệu quả", Tổng Bí thư Tô Lâm đã đưa ra một thông điệp vô cùng quan trọng: “Cần khẩn trương thực hiện cách mạng về tinh gọn tổ chức bộ máy của hệ thống chính trị” với các nhiệm vụ trọng yếu: Xây dựng mô hình tổng thể tổ chức bộ máy hệ thống chính trị Việt Nam đáp ứng những yêu cầu nhiệm vụ trong kỷ nguyên phát triển mới, kỷ nguyên vươn mình; Tập trung hoàn thiện thể chế theo tinh thần “vừa chạy vừa xếp hàng” để nhanh chóng đưa chủ trương của Đảng vào cuộc sống; Tập trung hoàn thiện pháp luật về tổ chức hoạt động của các cơ quan trong hệ thống chính trị gắn với tinh thần đẩy mạnh phân cấp, phân quyền với phương châm “địa phương quyết, địa phương làm, địa phương chịu trách nhiệm”; Gắn tinh gọn bộ máy với cơ cấu lại đội ngũ cán bộ đủ phẩm chất năng lực, ngang tầm nhiệm vụ, biên chế hợp lý, chuẩn hóa chức danh…

PGS.TS Đào Duy Quát.

Tôi hiểu vì sao phải tiến hành cuộc cách mạng tinh gọn bộ máy, sắp xếp lại các đơn vị hành chính trong hệ thống chính trị, trước hết là vai trò quyết định của tổ chức cán bộ. Tổ chức cán bộ là “nguyên nhân của nguyên nhân”, “then chốt của then chốt”. Lê nin đã từng nói: “Hãy cho tôi một tổ chức của những người cộng sản tôi sẽ đảo ngược nước Nga sa hoàng”.

Sắp xếp bộ máy gắn chặt với cơ cấu lại đội ngũ cán bộ

Cuộc cách mạng về tinh gọn bộ máy đang nhận được sự đồng tình hưởng ứng rất lớn từ các tầng lớp nhân dân. Theo ông điều gì đã tạo nên sự đồng thuận đó từ trong Đảng, trong dân?

- Thông điệp của Tổng Bí thư Tô Lâm về tiến hành cuộc cách mạng tinh gọn, hiệu năng, hiệu lực, hiệu quả bộ máy hệ thống chính trị nước ta đã sáng rõ hệ thống quan điểm xây dựng hệ thống chính trị của Đảng ta từ năm 1945 đến nay, nhất là trong 40 năm đổi mới với tinh thần nhìn thẳng vào sự thật, nói đúng sự thật, đánh giá đúng sự thật.

Tổng Bí thư đã đánh giá rất đúng những thành tựu, và nhất là những hạn chế yếu kém trong nhận thức và hành động của một số cấp ủy, tổ chức, người đứng đầu một số tổ chức, đơn vị, địa phương. Quan trọng nhất, Tổng Bí thư đã chỉ rõ các nhiệm vụ trọng yếu trong cuộc cách mạng này. Mục đích và 3 nhiệm vụ trọng yếu này rất phù hợp với quan điểm tư tưởng của Đảng và đáp ứng nguyện vọng toàn dân, cách thể hiện thông điệp vừa có tính thuyết phục cao, vừa tạo cảm hứng lan tỏa mạnh mẽ trong Đảng và trong dân.

Khác với những lần sắp xếp trước đây, quá trình thực hiện lần này được đánh giá là triệt để và toàn diện theo phương châm “vừa chạy vừa xếp hàng”. Phải chăng sự vào cuộc của cả hệ thống đúng với tinh thần trên làm trước, làm gương để dưới noi theo?

- Nếu trước đây thường chỉ yêu cầu cắt giảm bao nhiêu phần trăm biên chế của từng tổ chức trong hệ thống đang vận hành thì lần này cái khác đầu tiên là sự đổi mới quan trọng. Nhất là “xây dựng mới mô hình tổng thể tổ chức bộ máy hệ thống chính trị Việt Nam, đáp ứng những yêu cầu nhiệm vụ trong giai đoạn cách mạng mới”. Xây dựng mới và đổi mới mạnh mẽ tư duy về công tác tổ chức và cán bộ, tinh thần trên đã thể hiện rất rõ trong 3 nhiệm vụ trọng yếu của cuộc cách mạng về tổ chức bộ máy hệ thống chính trị.

Bộ phận giải quyết thủ tục hành chính của một quận ở Hà Nội. Ảnh: Lê Khánh

Điều khác thứ hai là phải dứt khoát thực hiện cả 3 nhiệm vụ của cuộc cách mạng này trong khoảng 10 tháng. Dứt khoát phải hoàn thành một khối lượng công việc cực lớn để có hệ thống chính trị mới tiến hành Đại hội Đảng bộ các cấp, tiến tới Đại hội lần thứ XIV của Đảng.

Từ cuối năm 2024 đến nay, Bộ Chính trị, Ban bí thư dưới sự chủ trì của Tổng Bí thư đã chỉ đạo quy hoạch kế hoạch tinh gọn bộ máy, xóa bỏ các đơn vị trung gian. Sắp xếp bộ máy gắn chặt với cơ cấu lại đội ngũ cán bộ của các cơ quan Đảng, Chính phủ, Trung ương và đã hoàn thành trong tháng 3/2025. Từ tháng 3 đến nay đang tiến hành sắp xếp tinh gọn các cơ quan cấp tỉnh, bỏ cấp huyện, và tổ chức lại cấp xã, phường mới rất đúng với tinh thần “trên làm trước làm gương để dưới noi theo”.

Sẽ thành công

Thưa ông, trong lần sửa Hiến pháp này sẽ hiến định các tổ chức chính trị xã hội trực thuộc Mặt trận Tổ quốc Việt Nam. Điều này sẽ góp phần tinh gọn bộ máy nhưng tăng thêm sức mạnh cho Mặt trận – hiện thân của sức mạnh đại đoàn kết toàn dân trong bối cảnh phát triển mới của đất nước?

- Đúng vậy, việc này không chỉ góp phần tinh gọn bộ máy, mà quan trọng nhất là tạo cơ sở pháp lý đầy đủ và các điều kiện cần thiết để Mặt trận và các đoàn thể xây dựng khối đại đoàn kết toàn dân tộc, thực hiện chức năng giám sát, phản biện xã hội và bảo vệ quyền và lợi ích chính đáng của nhân dân trong bối cảnh phát triển mới của đất nước.

Ông kỳ vọng gì ở cuộc cách mạng sắp xếp tinh gọn tổ chức bộ máy lần này?

- Đây là cuộc cách mạng rất quyết liệt, triệt để, xây dựng được hệ thống chính trị tinh gọn, mạnh, hiệu năng, hiệu lực, hiệu quả trong điều kiện rất cấp bách. Phải đấu tranh khắc phục những tư tưởng bảo thủ, lạc hậu, tình trạng cồng kềnh, chồng chéo, trì trệ. Phải tiến hành quyết liệt, một khối lượng công việc không theo kế hoạch trong điều kiện rất khẩn trương, đồng thời phải xử lý rất nhiều vấn đề mới nảy sinh. Song tôi vững tin rằng, cuộc cách mạng tinh gọn bộ máy hệ thống chính trị Việt Nam sẽ thành công. Đây là nhân tố quyết định để nhân dân ta vững bước tiến vào kỷ nguyên phát triển mới và nhất định sẽ hiện thực hóa được mục tiêu khát vọng giữa thế kỷ này. Việt Nam sẽ trở thành nước Xã hội chủ nghĩa dân giàu, nước mạnh, dân chủ, công bằng, văn minh, từng bước sánh vai với các cường quốc trên thế giới.

Trân trọng cảm ơn ông!

Ông Nguyễn Quang Huân, Ủy viên Ủy ban Trung ương Mặt trận Tổ quốc Việt Nam:

Bước đầu của quá trình sắp xếp được đánh giá rất thành công

Đến nay bộ máy của các cơ quan Trung ương sau sắp xếp đã tinh gọn và cơ bản hoàn thành. Bước đầu của quá trình sắp xếp được đánh giá rất là thành công.

Bây giờ chỉ còn chờ thông qua sửa đổi, bổ sung một số điều của Hiến pháp cùng các luật kèm theo, sáp nhập cấp tỉnh, cấp xã, bỏ cấp huyện thì chúng ta bắt đầu tiến hành đại hội tại cấp xã. Tiến độ sắp xếp phải tiến hành nhanh chóng để chúng ta còn tổ chức Đại hội Đảng bộ các cấp, tiến tới Đại hội Đảng toàn quốc lần thứ XIV. Từ nay đến khi tổ chức Đại hội lần thứ XIV của Đảng chỉ còn vài tháng. Do đó, hiện nay việc sáp nhập các tỉnh, thành, các xã đang rất khẩn trương và gấp rút.

Bà Nguyễn Thị Quyên Thanh, Phó Chủ tịch UBND tỉnh Vĩnh Long:

Tầm nhìn chiến lược hàng trăm năm, đáp ứng yêu cầu cấp thiết

H.Vũ (thực hiện)