Tinh gọn bộ máy hướng đến nền quản trị hiện đại

Với Kết luận 126-KL/TW ngày 14/2/2025 và Kết luận 127-KL/TW ngày 28/2/2025 của Bộ Chính trị, Ban Bí thư, công cuộc sắp xếp tổ chức bộ máy của hệ thống chính trị sẽ tiếp tục được tiến hành quyết liệt, khẩn trương hơn bao giờ hết.

Công an phường Ỷ La, thành phố Tuyên Quang, tỉnh Tuyên Quang, trong ngày làm việc đầu tiên triển khai mô hình công an địa phương hai cấp. Ảnh: TTXVN

Quy trình ra quyết định nhanh chóng hơn

Trong tháng 4/2025, các cơ quan chức năng sẽ trình Trung ương Đảng phương án cụ thể, sau khi lấy ý kiến các cấp ủy, tổ chức đảng. Chậm nhất là ngày 9/3, Bộ Chính trị, Ban Bí thư sẽ tiếp thu ý kiến từ các cơ quan để hoàn thiện đề án trình lên cấp có thẩm quyền. Trách nhiệm ở giai đoạn tiếp theo là rất lớn với khối lượng công việc đồ sộ, trong đó có việc sửa đổi Hiến pháp và các đạo luật liên quan.

Những lợi ích lâu dài của công cuộc sắp xếp bộ máy này đã được chỉ rõ. Việc sáp nhập một số đơn vị cấp tỉnh, không tổ chức cấp huyện ở một số nơi, tinh gọn đơn vị hành chính cấp xã sẽ giúp khắc phục triệt để tình trạng chồng chéo chức năng, nhiệm vụ, phân tán địa bàn và lĩnh vực tổ chức. Đồng thời, quá trình này sẽ giảm bớt các khâu trung gian cồng kềnh; bảo đảm hoạt động thông suốt, hiệu quả, nâng cao vai trò lãnh đạo, cầm quyền của Đảng, đáp ứng yêu cầu nhiệm vụ trong giai đoạn mới.

Khi các đơn vị hành chính trung gian được sắp xếp lại, quy trình ra quyết định sẽ trở nên nhanh chóng hơn, giảm bớt thời gian và thủ tục hành chính không cần thiết. Điều này là đặc biệt quan trọng trong bối cảnh đất nước đang đẩy mạnh chuyển đổi số và hướng đến một nền quản trị hiện đại, nơi mà công nghệ và dữ liệu có thể thay thế phần lớn các quy trình thủ công trước đây.

Nguyên Thứ trưởng Nội vụ Nguyễn Tiến Dĩnh nhấn mạnh: Mô hình chính quyền không có cấp trung gian là mô hình tiến bộ, được nhiều nước trên thế giới áp dụng. Đó là mô hình ba cấp, gồm chính quyền trung ương (quốc gia), chính quyền tỉnh (bang, khu vực) và chính quyền địa phương (cơ sở). Thực tế cho thấy, mô hình chính quyền này mang lại nhiều lợi ích, như hiệu quả cao và phản ứng linh hoạt, trách nhiệm và dân chủ được tăng cường; phát triển khu vực một cách cân bằng; bảo tồn văn hóa-xã hội hiệu quả; tự chủ kinh tế được nâng cao... “Thời gian qua, chúng ta đã triển khai việc sắp xếp ở thôn, tổ dân phố, xã/phường, quận/huyện; vừa rồi Trung ương đã làm, bộ, ngành cũng đang làm thì tất yếu phải tính đến sắp xếp lại cấp tỉnh, thành phố, huyện... để bảo đảm sự xuyên suốt, thống nhất trong hệ thống hành chính”, ông nói.

Tăng cường hiệu lực, hiệu quả hoạt động của cấp xã

Trong khi tán thành cao việc bỏ cấp huyện, yêu cầu tăng cường hiệu lực, hiệu quả hoạt động của cấp xã được nhấn mạnh như tiền đề quan trọng. GS, TS Trần Ngọc Đường, nguyên Phó Chủ nhiệm Văn phòng Quốc hội nhận định: Bước đầu, việc bỏ cấp huyện có thể tạo ra tâm lý nghi ngại, lo lắng “liệu quản lý Nhà nước có thực hiện được không, chính quyền cấp trên, cấp dưới xa nhau như thế, liệu có quan liêu hay không”. Bên cạnh công tác tuyên truyền để thống nhất nhận thức trong toàn hệ thống chính trị, ông Đường nhấn mạnh: Cần nghiên cứu những chính sách hợp lý, hợp tình để bảo đảm quyền lợi chính đáng cho cán bộ, công chức bị ảnh hưởng trong quá trình tinh giản bộ máy. Cùng với đó, khi bỏ cấp huyện, cấp xã sẽ phải tiếp nhận nhiều nhiệm vụ hơn, đóng vai trò quan trọng hơn trong hệ thống quản lý hành chính.

Do đó, nâng cao năng lực quản lý của chính quyền cấp xã là yêu cầu then chốt để nâng cao chất lượng phục vụ nhân dân, bảo đảm sự ổn định về chính trị-xã hội và không làm gián đoạn các hoạt động kinh tế, văn hóa, giáo dục tại địa phương. Để làm được như vậy, trước hết, cần phân quyền mạnh mẽ, giao thực quyền cho cấp xã trong các lĩnh vực như cấp phép kinh doanh, quản lý đất đai, an sinh xã hội và giải quyết tranh chấp dân sự.

GS-TSKH Đặng Hùng Võ, nguyên Thứ trưởng Tài nguyên và Môi trường, khẳng định, với điều kiện về hạ tầng số hiện nay, khi được đẩy mạnh, tăng cường, nhất là hoàn thiện hệ thống dữ liệu kết nối, thực hiện thủ tục toàn trình từ trung ương, tỉnh đến xã, việc chuyển cho cấp xã thực hiện các thủ tục về đất đai, trong đó có cấp sổ đỏ cho người dân là hoàn toàn có thể. Ông bình luận: “Đây chính là những tiền đề quan trọng để có thể nghiên cứu. Nhưng quan trọng nhất là đội ngũ cán bộ cấp xã cần phải đủ năng lực, trình độ, đáp ứng được yêu cầu công việc trong tình hình mới; đội ngũ này cần được cung cấp đủ điều kiện (kinh phí, cơ sở vật chất) để đáp ứng được nhiệm vụ mới”.

Thực tế này làm phát sinh một vấn đề, cũng đã được Bộ Chính trị, Ban Bí thư chỉ rõ: Yêu cầu nghiên cứu sáp nhập một số xã có quy mô nhỏ để hình thành các đơn vị hành chính đủ lớn, giúp tối ưu hóa bộ máy và nâng cao năng lực quản lý tương thích với thẩm quyền mới được trao thêm. Việc sáp nhập cần dựa trên các tiêu chí hợp lý như dân số và diện tích phù hợp, tính đồng nhất về địa lý, văn hóa, kinh tế và khả năng cung cấp dịch vụ công hiệu quả hơn cho người dân.

Cuối cùng, về thời điểm tiến hành, TS Lê Trung Kiên, Học viện Chính trị quốc gia Hồ Chí Minh cho rằng, việc bỏ cấp huyện, sáp nhập một số đơn vị cấp tỉnh, một số xã cần được nghiên cứu, đánh giá và thực hiện ngay trước thời điểm Đại hội XIV của Đảng. Nhờ đó, công tác nhân sự lãnh đạo sẽ được sớm ổn định, tạo điều kiện thuận lợi cho bộ máy mới đi vào vận hành ngay từ đầu nhiệm kỳ.

(Theo nhandan.vn)