Tỉnh Gia Lai có nhiều sai phạm trong việc cấp chủ trương đầu tư 5 dự án điện gió

Thanh tra Chính phủ đã ban hành kết luận “Về việc thanh tra trách nhiệm của UBND tỉnh trong quản lý, sử dụng đất đai, đất có nguồn gốc từ các nông, lâm trường; hoạt động khai thác cát, đất, đá, sỏi và quản lý đầu tư xây dựng trên địa bàn tỉnh Gia Lai”.

Hàng loạt sai phạm tại các dự án điện gió

Kết luận của Thanh tra chỉ rõ hàng loạt sai phạm tại 5 dự án điện gió. Cụ thể, đối với dự án nhà máy điện gió Phát triển Miền núi do Công ty Cổ Phần Điện gió Chư Prông Gia Lai làm chủ đầu tư (Công ty điện gió 1 –mức đầu tư 1.916 tỷ đồng) và dự án nhà máy điện gió Chế biến Tây nguyên do Công ty Cổ phần Năng lượng gió Chư Prông Gia Lai làm chủ đầu tư (Công ty điện gió 2 - mức đầu tư 1.917 tỷ đồng), được thực hiện tại huyện Chư Prông.

Quá trình thực hiện 2 dự này đều có nhiều vi phạm. Cụ thể, Sở KH&ĐT tỉnh Gia Lai và các sở ngành không thẩm định năng lực tài chính Công ty điện gió 1 và Công ty điện gió 2 đã tham mưu UBND tỉnh cấp chủ trương đầu tư vào tháng 7/2020 trong khi chủ đầu tư không đảm bảo năng lực tài chính.

Dự án điện gió Phát triển Miền núi tại đồi chè xã Bầu Cạn, huyện Chư Prông

Dẫn đến, sau khi được cấp chủ trương đầu tư, trong vòng 1 tháng, khi chưa hoàn thành thủ tục đất đai, chưa đầu tư, từ ngày 19/8/2020 đã bắt đầu chuyển nhượng cổ phần. Đến ngày 6/11/2021 đã bán 99,7% cổ phần cho nhà đầu tư nước ngoài.

Ngoài ra, UBND tỉnh Gia Lai ban hành quyết định về việc điều chỉnh chủ trương đầu tư cho Công ty điện gió 2. Trong đó điều chỉnh địa điểm thực hiện dự án bổ sung phần diện tích đất tại xã Thăng Hưng, huyện Chư Prông là không đúng vị trí được phê duyệt bổ sung quy hoạch theo văn bản của Thủ tướng Chính phủ.

Đến nay, cả 2 dự án đều chậm tiến độ, hết thời hạn đầu tư (Công ty điện gió 1 mới hoàn thành thi công lắp đặt 10/15 turbine và Công ty điện gió 2 mới hoàn thành lắp đặt 02/15 turbine), nhưng cơ quan chức năng buông lỏng quản lý, không tham mưu thu hồi tiền ký quỹ. Chủ đầu tư sử dụng lao động nước ngoài nhưng không báo cáo và cơ quan chức năng đã buông lõng quản lý, không xử phạt.

Chỉ một tháng sau khi được cấp chủ trương đầu tư, hai công ty điện gió này bắt đầu chuyển nhượng cổ phần và bán 99,7% cổ phần cho nhà đầu tư nước ngoài

Ngoài ra, Công ty chè Bầu Cạn, Công ty điện gió 1 và 2 không phối hợp với UBND huyện Chư Prông thực hiện tổ chức xác định mốc giới, bàn giao đất trên thực địa, cung cấp bản vẽ thiết kế thi công. Dẫn đến khi thực hiện dự án làm ảnh hưởng tới quyền lợi hợp pháp của người dân nhưng không thực hiện bồi thường, dẫn đến phát sinh khiếu kiện. Công ty điện gió triển khai khởi công xây dựng khi chưa được bàn giao đất ngoài thực địa, chưa thẩm định phê duyệt thiết kế kỹ thuật và bản vẽ thi công.

Thi công dự án điện gió trên đất rừng

Ngoài 2 dự án trên, Thanh tra Chính Phủ cũng chỉ rõ loạt sai phạm tại dự án Nhà máy điện gió Hưng Hải Gia Lai (Công ty Hưng Hải) do Công ty Cổ phần đầu tư và Phát triển phong điện Gia Lai làm chủ đầu tư. Dự án này được xây dựng tại huyện Kông Chro với nguồn vốn hơn 3.700 tỷ đồng.

Tương tự, dự án này Sở KH&ĐT cũng không tổ chức thẩm định năng lực tài chính của Công ty Hưng Hải đã tham mưu UBND tỉnh ban hành quyết định cấp chủ trương đầu tư khi chủ đầu tư không đảm bảo năng lực tài chính.

Đặc biệt, dự án điện gió Hưng Hải không nằm trên các xã Yang Bắc, xã An Thành, xã Hà Tam (huyện Đak Pơ) tuy nhiên, các sở ngành tham mưu UBND tỉnh chấp thuận điều chỉnh chủ trương đầu tư bổ sung phần diện tích các xã trên mà không xin ý kiến của Thủ tướng Chính phủ, để một phần dự án xây trên đất không có quy hoạch năng lượng. Ngoài ra, đến thời điểm thanh tra, chủ đầu tư không có xác nhận thuê đất, bàn giao đất với diện tích hơn 26 ha đã khởi công xây dựng.

Dự án điện gió ở huyện Kông Chro (Gia Lai)

Theo kết luận của Thanh tra Chính phủ, UBND tỉnh Gia Lai cấp chủ trương đầu tư cho 2 dự án nhà máy điện gió Chơ Long của Công ty CP Phong điện Chơ Long và dự án điện gió Yang Trung của Công ty CP Phong điện Yang Trung tại huyện Kông Chro vi phạm quy định pháp luật về đất đai.

Cụ thể, người đại diện pháp luật 2 dự án trên là ông Nguyễn Nam Chung có hành vi vi phạm về sử dụng đất, đã bị UBND tỉnh Hòa Bình xử lý năm 2020 do xây dựng cây xăng, siêu thị không phép. Chủ đầu tư không có vốn góp chủ sở hữu tương ứng với 20% tổng mức đầu tư. Thế nhưng, Sở KH&ĐT Gia Lai vẫn tham mưu UBND tỉnh cấp chủ trương đầu tư là vi phạm quy định.

Quá trình thực hiện 2 dự án nêu trên, Chủ đầu tư đã khởi công xây dựng khi chưa được UBND tỉnh cho thuê đất (là hành vi chiếm đất bị nghiêm cấm), chưa được bàn giao đất ngoài thực địa, chưa phê duyệt thiết kế kỹ thuật, bản vẽ thi công và không thực hiện lập Kế hoạch bảo vệ môi trường trước khi thực hiện dự án nhưng cơ quan chức năng đã buông lỏng quản lý đất đai…

Thanh tra Chính phủ xác định, UBND tỉnh Gia Lai cấp chủ trương đầu tư dự án có hơn 98.500m2 đất quy hoạch lâm nghiệp là không đúng với chỉ đạo của Thủ tướng Chính phủ. Thực tế, Công ty Chơ Long đã thi công dự án điện gió trên đất quy hoạch lâm nghiệp trước khi chuyển mục đích sử dụng đất vi phạm những hành vi bị cấm theo Điều 12 Luật Đất đai năm 2013. Tuy nhiên, cơ quan chức năng của tỉnh đã buông lỏng quản lý, không phát hiện xử lý theo quy định.

Từ những sai phạm trên, Thanh tra Chính phủ xác định trách nhiệm thuộc về Chủ tịch, phó chủ tịch phụ trách UBND tỉnh Gia Lai; UBND huyện Kông Chro, UBND huyện Chư Prông; Giám đốc các Sở KH&ĐT, TN&MT, NN&PTNT, LĐ-TB&XH, Công thương và các tổ chức, cá nhân liên quan qua các thời kỳ.

Trần Hiền