Tin thế giới 3/6: Philippines hạ nhiệt Biển Đông, Hungary 'chung thủy' với Nga, Thủ tướng Israel lần đầu tiên bị đối chất sau 5 năm

Nhiều quốc gia NATO đang hướng tới cam kết hướng tới mục tiêu chi ít nhất 5% GDP cho các khoản đầu tư quốc phòng nhằm ứng phó với các mối đe dọa và thách thức ngày càng gia tăng. (Nguồn: EPA-EFE)

Châu Á-Thái Bình Dương

* Trung Quốc bất bình trước diễn biến ở Đối thoại Shangri-La: Người phát ngôn Bộ Ngoại giao Trung Quốc Lâm Kiếm ngày 3/6 tuyên bố nước này bày tỏ hết sức bất bình và kiên quyết phản đối động thái Mỹ, Nhật Bản, Australia và Philippines thổi phồng cái gọi là “mối đe dọa từ Trung Quốc”.

Tại buổi họp báo thường kỳ, trả lời các câu hỏi liên quan đến những bình luận tiêu cực về Trung Quốc của 4 quốc gia nêu trên tại Đối thoại Shangri-La, ông Lâm Kiếm nhấn mạnh Bắc Kinh đã gửi công hàm phản đối nghiêm khắc tới các nước này.

Đại diện Bộ Ngoại giao Trung Quốc chỉ trích: “Chính trị khối và đối đầu phe nhóm phản ánh tư duy Chiến tranh Lạnh, đi ngược lại xu thế thời đại và không được các nước trong khu vực chào đón”, đồng thời cho rằng những hành động như vậy không giải quyết được vấn đề, cũng như không thể đe dọa được Bắc Kinh. (THX)

* Philippines tìm cách hạ nhiệt Biển Đông: Ngoại trưởng Philippines Enrique Manalo cho biết, Manila đang xem xét khả năng ký kết các thỏa thuận mới với Trung Quốc nhằm giảm căng thẳng tại các vùng biển tranh chấp trên Biển Đông.

Trong cuộc phỏng vấn với hãng tin Nikkei Asia ngày 3/6, Bộ trưởng Manalo nói: "Nếu có bất kỳ thỏa thuận nào như vậy, thì sẽ phải phù hợp với lập trường của chúng tôi, rằng nó không ảnh hưởng đến quyền chủ quyền, chủ quyền của chúng tôi… Vì vậy, chắc chắn là có khả năng".

Đồng thời, Ngoại trưởng Philippines không loại trừ khả năng đệ đơn kiện quốc tế chống lại Trung Quốc, tương tự vụ kiện đã được xử thắng kiện cho Manila năm 2016. (Nikkei Asia)

* Nhật Bản "tuyên chiến" nạn đánh bạc trực tuyến: Hạ viện Nhật Bản ngày 3/6 thông qua dự luật siết chặt quy định đánh bạc trực tuyến, theo đó cấm các website hướng người dùng đến các trang đánh bạc.

Dự luật này cấm mở các website đánh bạc trực tuyến cũng như truyền thông tin thu hút người dùng đến những trang này; kêu gọi các nhà điều hành website mạng xã hội xóa thông tin bất hợp pháp trên các nền tảng của mình. Luật sửa đổi dự kiến được thông qua trong kỳ họp hiện nay của Quốc hội kéo dài đến ngày 22/6.

Việc sửa đổi luật nhằm giải quyết tình trạng nghiện đánh bạc diễn ra sau khi một số vận động viên và người nổi tiếng gần đây bị phát hiện sử dụng các sòng bạc ảo. Khảo sát do cảnh sát quốc gia Nhật Bản công bố hồi tháng 3 ước tính có tới 3,37 triệu người tại Nhật Bản tham gia đánh bạc tại các sòng bạc trực tuyến, với số tiền khoảng 1.240 tỷ Yen (8,7 tỷ USD) hằng năm. (Kyodo)

* Chính trường Mông Cổ biến động: Ngày 2/6, Thủ tướng Mông Cổ Luvsannamsrain Oyun-Erdene từ chức sau khi không giành đủ số phiếu ủng hộ trong cuộc bỏ phiếu tín nhiệm tại Quốc hội.

Cuộc bỏ phiếu kín diễn ra sau nhiều ngày biểu tình tại thủ đô Ulaanbaatar phản đối tình trạng tham nhũng. Theo kết quả được công bố, trong số 82 nghị sĩ tham gia bỏ phiếu kín, 44 người giữ nguyên sự tin tưởng vào ông Oyun-Erdene và 38 người bỏ phiếu chống. Như vậy ông Oyun-Erdene không nhận được đủ 64 phiếu ủng hộ cần thiết từ Quốc hội gồm 126 ghế để tiếp tục tại vị. (AFP)

Châu Âu

* Hungary khẳng định "chung thủy" với Nga: Ngoại trưởng Hungary Péter Szijjártó nhấn mạnh, nước này sẽ tiếp tục duy trì lập trường ủng hộ hòa bình và hợp tác năng lượng với Nga, bất chấp tình hình xung đột kéo dài ở Ukraine. Thông tin này được đưa ra sau cuộc điện đàm giữa ông và người đồng cấp Nga Sergei Lavrov trước cuộc họp của Hội đồng Quốc phòng hôm 2/6.

Ngoại trưởng Péter Szijjártó cảnh báo về khả năng xung đột Ukraine kéo dài hơn dự kiến do các hành động quân sự gần đây. Do đó, Hungary đang chuẩn bị cho các cuộc tấn công chính trị có thể xảy ra, liên quan đến lập trường ủng hộ hòa bình của họ.

Ông Péter Szijjártó đã trao đổi với người đồng cấp Nga về tình hình chiến sự, đồng thời bày tỏ quan tâm đến lệnh ngừng bắn, đánh giá cao việc Moscow đã tiếp tục thúc đẩy hòa đàm tại Istanbul. (AFP)

* NATO đồng lòng mục tiêu 5% GDP cho quốc phòng: Tại hội nghị diễn ra ở Vilnius (Litva) ngày 2/6, các nước thành viên nhóm Bucharest Nine cùng các quốc gia Bắc Âu đã ra tuyên bố chung nhất trí tăng chi tiêu quốc phòng lên mức 5% GDP.

Theo tuyên bố chung, các nước cam kết hướng tới mục tiêu chi ít nhất 5% GDP cho các khoản đầu tư quốc phòng nhằm ứng phó với các mối đe dọa và thách thức ngày càng gia tăng. Ngoài ra, các nước này cũng kêu gọi tất cả đồng minh đầu tư nhiều hơn để có đủ nguồn lực và năng lực đáng tin cậy cho hoạt động phòng thủ.

Phát biểu tại hội nghị, Tổng thống Slovakia Peter Pellegrini cho biết nước này ủng hộ đề xuất chi 3,5% GDP cho quốc phòng và 1,5% GDP cho các nhu cầu bổ sung trong NATO. Theo ông Pellegrini, trong bối cảnh địa chính trị biến động, các nước thành viên NATO tại châu Âu cần chia sẻ trách nhiệm nhiều hơn trong vấn đề an ninh. Vì thế, Slovakia hoàn toàn ủng hộ tăng chi quốc phòng và củng cố trụ cột của châu Âu trong NATO. (Euronews)

* Châu Âu khơi thông nguồn lực quốc phòng: Ủy ban châu Âu (EC) phê duyệt một thỏa thuận giữa các tập đoàn BAE Systems (Anh), Leonardo (Italy) và Công ty tăng cường công nghiệp hàng không (Nhật Bản) để quản lý việc sản xuất dòng máy bay chiến đấu thế hệ tiếp theo.

Liên doanh này, vừa do Brussels phê duyệt vào ngày 2/6, đang chuẩn bị hoạt động trong bối cảnh các đồng minh chủ chốt của Mỹ như Italy, Anh và Nhật Bản muốn giảm phụ thuộc vào thiết bị quốc phòng của Mỹ, cũng như việc Tổng thống Donald Trump rút lại cam kết an ninh lâu dài của Washington với châu Âu.

EU đang tích cực khuyến khích hợp tác công nghiệp trong lĩnh vực quốc phòng, ví dụ thông qua mua sắm chung bằng một quỹ mới, cho phép các công ty từ các quốc gia thứ ba như Anh và Nhật Bản tham gia nếu họ ký các thỏa thuận hợp tác. (Reuters)

Trung Đông-châu Phi

* Xe cứu trợ LHQ bị tấn công: Người phát ngôn Quỹ Nhi đồng LHQ (UNICEF) ngày 3/6 xác nhận một đoàn xe của LHQ đang vận chuyển lương thực vào al-Fashir, thủ phủ vùng Bắc Darfur của Sudan đã bị tấn công trong đêm qua, gây nhiều thương vong.

Trả lời báo giới, người phát ngôn UNICEF cho biết: “Chúng tôi đã nhận được thông tin về một đoàn xe gồm các xe tải thuộc Chương trình Lương thực thế giới (WFP) và UNICEF bị tấn công vào đêm qua khi đang ở Al Koma, Bắc Darfur, chờ được chấp thuận để tiếp tục đến al-Fashir”.

Tuy nhiên, đại diện UNICEF không nêu thông tin về các thủ phạm thực hiện vụ tấn công.

Tình trạng đói kém đang gây ảnh hưởng nghiêm trọng đời sống ở al-Fashir, do 2 năm chiến tranh đã cắt đứt nguồn cung nhu yếu phẩm. (Reuters)

* Du lịch y tế Tanzania tạo tiếng vang: Ngày 2/6, Bộ trưởng Y tế Tanzania Jenista Mhagama cho biết du lịch y tế tại quốc gia Đông Phi này đang tăng trưởng đáng kể, đặc biệt trong bối cảnh chính phủ Tanzania đang dành các khoản đầu tư lớn cho dịch vụ chăm sóc sức khỏe.

Số lượng bệnh nhân nước ngoài tìm kiếm các dịch vụ điều trị bệnh tại Tanzania đã tăng gấp đôi trong 4 năm qua. Những bệnh nhân này đến từ các quốc gia như Comoros, Malawi, Burundi, Zambia, Rwanda, Nam Phi, Mozambique, CHDC Congo, Sudan, Uganda, Zimbabwe, Ethiopia, Somalia, Kenya, Ai Cập và Mauritius.

Theo bà Mhagama, sự gia tăng này phản ánh danh tiếng ngày càng tăng của ngành chăm sóc sức khỏe Tanzania trong khu vực, đặc biệt trong lĩnh vực điều trị ung thư, tim mạch, chỉnh hình... (African News)

* Thủ tướng Israel lần đầu tiên bị đối chất sau 5 năm: Ngày 3/6, phiên tòa xét xử hình sự Thủ tướng Israel Benjamin Netanyahu đã bước sang dấu mốc quan trọng khi công tố viên lần đầu tiên được phép tiến hành đối chất ông, 5 năm sau khi phiên tòa bắt đầu.

Từ ngày 10/12/2024, ông Netanyahu đã tham gia 36 phiên tòa với phần trả lời các câu hỏi do luật sư riêng của mình đặt ra. Ông Netanyahu đang đối mặt với 3 vụ án hình sự, trong đó vụ Walla-Bezeq, hay còn gọi là vụ án 4000, có tính chất phức tạp nhất liên quan đến thao túng truyền thông.

Cho đến nay, ông Netanyahu bác bỏ mọi cáo buộc và cho rằng toàn bộ vụ án là sản phẩm của một âm mưu chính trị do cảnh sát và cơ quan công tố dựng lên. (Al Jazeera)

Châu Mỹ

* Mỹ tăng cường giám sát Greenland: Lầu Năm Góc dự kiến trong tuần này sẽ chuyển giao quyền giám sát Greenland từ Bộ Tư lệnh châu Âu sang Bộ Tư lệnh phương Bắc của lực lượng vũ trang Mỹ nhằm đảm bảo sự phối hợp chặt chẽ hơn.

Tổng thống Donald Trump từng nhiều lần tuyên bố Greenland nên trở thành một phần của Mỹ và không loại trừ khả năng sử dụng vũ lực để thiết lập quyền kiểm soát, do tầm quan trọng chiến lược của hòn đảo đối với an ninh quốc gia và nhiệm vụ bảo vệ “thế giới tự do”. Trong khi đó, nhà lãnh đạo Greenland Múte Egede khẳng định hòn đảo này không phải để bán và sẽ không bao giờ được bán. (Politico)

* Tổng thống Mỹ hoan nghênh đồng minh Ba Lan: Tổng thống Mỹ Donald Trump ngày 3/6 lên tiếng chúc mừng ứng cử viên phe đối lập Ba Lan Karol Nawrocki giành chiến thắng trong cuộc bầu cử Tổng thống ở nước này, gọi ông là "đồng minh" của mình.

Đăng trên mạng xã hội Truth Social, ông Trump khẳng định: "Đồng minh của Trump chiến thắng ở Ba Lan, gây sốc toàn châu Âu. Chúc mừng Ba Lan, các bạn đã chọn một Người chiến thắng".

Ngoại trưởng Mỹ Marco Rubio cũng gửi lời chúc mừng tới ông Nawrocki, nhấn mạnh tiềm năng tăng cường quan hệ Mỹ-Ba Lan. Ông Rubio viết trên X: "Chúc mừng Tổng thống đắc cử Karol Nawrocki với một chiến thắng khó khăn khi một chương mới bắt đầu ở Ba Lan. Cùng nhau, Mỹ và Ba Lan sẽ tạo dựng liên minh tham vọng nhất trong lịch sử chung của chúng ta về quốc phòng, năng lượng và thương mại". (TTXVN)

* Argentina tái cơ cấu Bộ Ngoại giao: Ngày 2/6, Tổng thống Argentina Javier Milei đình chỉ việc đào tạo các nhà ngoại giao mới, hủy kỳ thi tuyển sinh của Viện phục vụ đối ngoại quốc gia (ISEN), trong bối cảnh có khoảng 50 vị trí nhân sự tại các đại sứ quán và lãnh sự quán hiện không có người đảm nhiệm.

Đây được cho là một phần trong quá trình tái cơ cấu Bộ Ngoại giao Argentina. Nhiều nhà ngoại giao đến kỳ luân chuyển không được bổ nhiệm lại, trong khi người thay thế chưa được cử đi.

Chánh Văn phòng Nội các Guillermo Francos khẳng định đây là biện pháp tạm thời trong năm 2025 nhằm “điều chỉnh nhân sự theo nhu cầu thực tế”. (Buenos Aires Times)

Xuân Sơn