Tín hiệu tích cực từ cá tra

Nhiều triển vọng cho cá tra tại thị trường EU. Ảnh: Vassep.

Gia tăng đơn hàng

Dẫn số liệu từ Hải quan Việt Nam, Vasep cho biết, xuất khẩu cá tra sang EU trong 4 tháng đầu năm 2025 đạt 61 triệu USD, tăng 9% so với cùng kỳ năm ngoái. Đây là tín hiệu tích cực, dù tăng trưởng phần lớn đến từ một số thị trường riêng lẻ, trong khi nhiều nước vẫn ghi nhận xu hướng giảm nhập khẩu.

Dẫn đầu khối EU về giá trị nhập khẩu cá tra Việt Nam là Hà Lan với kim ngạch đạt hơn 17 triệu USD trong 4 tháng đầu năm 2025, tăng 15% so với cùng kỳ năm 2024. Theo bà Thu Hằng, chuyên gia thị trường cá tra của Vasep, sự gia tăng đơn hàng từ Hà Lan có thể được lý giải bởi hai yếu tố: một là tồn kho tại các nhà phân phối châu Âu giảm sau mùa đông, kéo theo nhu cầu nhập khẩu trở lại; hai là giá cá tra đang ở mức hợp lý, phù hợp với chiến lược tiêu dùng tiết kiệm của người dân EU trong giai đoạn kinh tế còn nhiều biến động.

Với vai trò là trung tâm trung chuyển và phân phối hàng thủy sản lớn nhất EU, thị trường Hà Lan vẫn giữ vai trò chiến lược trong chuỗi xuất khẩu cá tra. Nhiều doanh nghiệp (DN) Việt đang tập trung cải thiện chất lượng sản phẩm, đặc biệt là các sản phẩm cá tra tẩm ướp, cắt miếng, đóng khay, phục vụ nhu cầu tiêu dùng tiện lợi, kỳ vọng giúp thị trường này phục hồi trở lại trong quý III.

Italy cũng là một trong điểm sáng của thị trường cá tra Việt Nam. Có nhiều yếu tố hỗ trợ cho đà tăng trưởng này. Một phần đến từ việc chi phí sinh hoạt tại Italy vẫn còn cao và tầng lớp thu nhập trung bình có xu hướng chuyển sang sử dụng các loại thực phẩm chất lượng – giá hợp lý, trong đó cá tra là lựa chọn phù hợp. Mặt khác, việc một số chuỗi siêu thị và nhà hàng Italy bắt đầu chú trọng tới các sản phẩm có nguồn gốc bền vững, truy xuất rõ ràng – tiêu chí mà cá tra Việt Nam có thể đáp ứng thông qua các chứng nhận như ASC, Global GAP cũng mở ra không gian tiêu thụ rộng hơn.

“Với kết quả khả quan trong 4 tháng đầu năm, xuất khẩu cá tra sang EU trong quý II được kỳ vọng tiếp tục tăng trưởng 2 con số, đặc biệt trong bối cảnh giá nguyên liệu trong nước ổn định, chi phí logistics không biến động lớn, tâm lý người tiêu dùng châu Âu đang dần cải thiện” - Vasep nhận định.

Vẫn theo Vasep, nếu cả năm 2025 duy trì được tốc độ tăng trưởng ổn định từ 8–12% mỗi quý, kim ngạch xuất khẩu cá tra sang EU hoàn toàn có thể đạt hoặc vượt mốc 180–190 triệu USD - mức phục hồi tích cực so với đáy của năm 2023.Tuy nhiên, để đạt được mục tiêu này, ngành cá tra cần tiếp tục đa dạng hóa sản phẩm, tăng hàm lượng chế biến và đặc biệt là duy trì được chất lượng đồng đều – yếu tố then chốt để giữ được niềm tin từ các nhà nhập khẩu khó tính trong khối EU.

Đẩy mạnh đàm phán và ký kết FTA Việt Nam - Mercosur

Cùng với thị trường EU, với tiến trình đàm phán Hiệp định thương mại tự do (FTA) Việt Nam - Mercosur đang được thúc đẩy, (gồm Brazil, Argentina, Uruguay, Paraguay) trở thành "EU thứ hai" của cá tra Việt Nam đang ngày càng rõ nét. Mercosur hiện là khối kinh tế lớn thứ năm thế giới về quy mô dân số với hơn 600 triệu người, thu nhập bình quân đầu người ngày càng tăng và nhu cầu tiêu dùng thực phẩm nhập khẩu ngày càng lớn. Trong số các loại cá thịt trắng, cá tra của Việt Nam đang chiếm ưu thế rõ rệt tại một số quốc gia thuộc khối Mercosur, đặc biệt là Brazil và Colombia - nước quan sát viên của Mercosur. Điều này mở ra cơ hội rất lớn để cá tra Việt Nam mở rộng thị phần tại khu vực này nếu FTA được ký kết.

Brazil hiện là thị trường dẫn đầu khu vực Nam Mỹ về nhập khẩu cá tra Việt Nam và là thị trường tiêu thụ cá tra Việt Nam nhiều thứ 3 thế giới, chỉ sau Trung Quốc và Mỹ. Theo số liệu của Hải quan Việt Nam, tính đến ngày 15/5, xuất khẩu cá tra sang Brazil đạt 70 triệu USD, tăng 70% so với cùng kỳ năm ngoái.

Để biến Mercosur trở thành EU thứ hai cho cá tra Việt Nam, cần một chiến lược tổng lực, đồng bộ từ chính phủ đến DN. Theo đó, đẩy mạnh đàm phán và ký kết FTA Việt Nam - Mercosur trong thời gian sớm nhất, với các ưu đãi thuế đặc biệt dành cho nhóm hàng thủy sản; Tăng cường xúc tiến thương mại, xây dựng hình ảnh quốc gia cho cá tra Việt Nam tại các hội chợ thực phẩm quốc tế ở Brazil, Argentina, Colombia…

“Cơ hội rất rõ ràng, nhưng để chinh phục thị trường này một cách bền vững, ngành cá tra cần đi trước một bước, chủ động trong cải tiến sản phẩm, xây dựng hệ thống phân phối, quan trọng nhất là đẩy nhanh tiến trình FTA Việt Nam - Mercosur. Nếu làm tốt, ngành hàng cá tra hoàn toàn có thể thu về thêm hàng trăm triệu USD từ thị trường rộng lớn này” - đại diện Vasep nhấn mạnh.

Khanh Lê