Tín dụng xanh 'nghẽn' vì thiếu danh mục phân loại xanh

Tại phiên chất vấn và trả lời chất vấn diễn ra sáng 11-11, tín dụng xanh đã được các đại biểu quan tâm đặt vấn đề đối với NHNN. Đại biểu Lê Đào An Xuân (ĐBQH tỉnh Phú Yên), chất vấn theo kế hoạch tăng trưởng xanh, NHNN được giao nhiệm vụ hoàn thiện khuôn khổ pháp lý cho tín dụng xanh và ngân hàng xanh.

Đây là nhóm nhiệm vụ ở mức ưu tiên cao và phải thực hiện trong giai đoạn 2021-2025. Thời gian qua, NHNN cũng đã ban hành một số văn bản như là Đề án phát triển ngân hàng xanh tại Việt Nam vào năm 2018, hướng dẫn thực hiện quản lý rủi ro về môi trường năm 2023.

"Các NHTM cũng đã cung cấp các gói tín dụng xanh chủ yếu cho các lĩnh vực năng lượng, nông, lâm nghiệp, xử lý chất thải. Tuy nhiên, thực tiễn thì còn rất nhiều doanh nghiệp ở các lĩnh vực cần chuyển từ nâu sang xanh trong bối cảnh chịu ảnh hưởng lớn của thiên tai và biến đổi khí hậu thì lại có rất ít thông tin và rất khó để tiếp cận các nguồn vốn xanh. Vậy Thống đốc đánh giá việc hoàn thành nhiệm vụ này đến năm 2025 như thế nào, liệu có đáp ứng kịp thời nhu cầu chuyển đổi xanh của doanh nghiệp hay không?", ĐB đặt vấn đề và câu hỏi này cũng được đại biểu gửi tới Bộ trưởng Bộ Tài chính.

Trả lời ĐB, Thống đốc Nguyễn Thị Hồng cho biết, bảo vệ môi trường là vấn đề rất quan trọng trong phát triển bền vững và được các nước trên thế giới cũng quan tâm. Đối với Việt Nam, Trung ương, lãnh đạo Đảng, Nhà nước, Quốc hội và Chính phủ cũng đặc biệt quan tâm vấn đề này.

Trên cơ sở các nghị quyết của Trung ương, nghị quyết của Quốc hội, nghị quyết và kế hoạch triển khai của Chính phủ, NHNN đã ban hành các chỉ thị, văn bản để khuyến khích các TCTD tập trung nguồn lực để cấp tín dụng xanh, triển khai các giải pháp quản lý rủi ro về môi trường khi các TCTD cấp tín dụng, hoàn thiện cơ chế, chính sách để góp phần đạt được mục tiêu tăng trưởng xanh. NHNN đã ban hành các kế hoạch hành động, giao nhiệm vụ cho các cơ quan, đơn vị trong hệ thống, triển khai các chương trình tín dụng đặc thù, góp phần sử dụng tiết kiệm, hiệu quả tăng trưởng xanh.

"Năm 2017, từ chỉ có 5 TCTD tham gia tín dụng xanh, đến nay đã có 50 TCTD phát sinh dư nợ tín dụng xanh và dư nợ vào khoảng 650.000 tỷ đồng, trong đó tín dụng đối với năng lượng tái tạo, năng lượng sạch chiếm khoảng 45%; đối với nông nghiệp sạch, xanh chiếm 30%. Đặc biệt dư nợ tín dụng mà các TCTD khi cấp tín dụng đánh giá về các rủi ro môi trường đã tăng lên khoảng 3,2 triệu tỷ đồng trong tổng số dư nợ của cả hệ thống là 15 triệu tỷ đồng", Thống đốc Nguyễn Thị Hồng cho biết.

Tuy nhiên, hiện NHNN cũng gặp nhiều khó khăn, vướng mắc vì hệ thống NH cần được hướng dẫn của các cơ quan, bộ ngành liên quan đến danh mục phân loại xanh để các TCTC khi cấp tín dụng căn cứ vào đó. Còn đối với đầu tư vào lĩnh vực xanh như năng lượng tái tạo, năng lượng sạch… đòi hỏi nguồn vốn với giá trị rất lớn và kì hạn dài, đây chính là những khó khăn của hệ thống NH khi nguồn vốn huy động của hệ thống ngân hàng rất ngắn hạn.

Do đó, thời gian tới NHNN cũng sẽ tiếp tục quan tâm thực hiện triển khai theo đúng kế hoạch của Thủ tướng Chính phủ, đặc biệt khi Thủ tướng Chính phủ phê duyệt danh mục phân loại xanh thì NHNN sẽ hướng dẫn các TCTD cấp tín dụng xanh và NHNN sẽ theo dõi thực hiện, đánh giá rủi ro về môi trường, nếu có vướng mắc phát sinh thì NHNN sẽ tiếp tục chỉnh sửa.

Cũng liên quan đến vấn đề này, ĐB Đặng Bích Ngọc (ĐBQH tỉnh Hòa Bình) chất vấn với nội dung: "Việt Nam là quốc gia chịu tác động lớn của biến đổi khí hậu như bão lũ, thiên tai… đòi hỏi hoạt động tín dụng của NH phải gắn với mục tiêu bảo vệ môi trường, phát triển kinh tế xanh. Tuy nhiên, thực tiễn thời gian qua cho thấy, việc thực hiện các hoạt động tín dụng về nội dung này vẫn còn gặp nhiều khó khăn, vướng mắc". ĐB nêu câu hỏi, ngành ngân hàng có giải pháp gì để chỉ đạo triển khai thực hiện tốt nhiệm vụ này?

Với chất vấn này, Thống đốc cho biết, Việt Nam là nước chịu tác động lớn bởi biến đổi khí hậu. Vừa qua, tình hình bão lũ thiên tai đặt ra yêu cầu cho các cơ quan, bộ ngành phải tập trung rà soát những giải pháp của ngành để ứng phó hiệu quả. Ngành NH có nhiều giải pháp với vấn đề này, đặc biệt là quan tâm triển khai tín dụng xanh. NHNN đã ban hành các kế hoạch để triển khai và đạt được các kết quả cụ thể.

Tuy nhiên, Thống đốc cũng cho biết, về đánh giá rủi ro đối với môi trường trong hoạt động cấp tín dụng, khó khăn hiện nay là chưa có danh mục phân loại xanh. Ngay sau khi Thủ tướng Chính phủ ban hành danh mục phân loại xanh, ngành ngân hàng sẽ quyết liệt chỉ đạo để khi các tổ chức tín dụng cấp tín dụng, cho vay thì đánh giá rủi ro để nâng cao dư nợ tín dụng, giúp việc cấp tín dụng gắn với đánh giá tác động môi trường.

Thiên Minh