Tiểu thuyết lãng mạn - phong độ hay đẳng cấp thật?

Khi Shonee Mirchandani từ London về Hong Kong cách đây hai thập kỷ để điều hành chuỗi hiệu sách gia đình Bookazine, ấn tượng đầu tiên của bà là những cuốn tiểu thuyết lãng mạn chiếm giữ vị trí đắc địa bên cạnh lối vào cửa hàng.

Bà nhớ lại: “Không có không gian cho các loại sách khác, sách phi hư cấu hay sách đoạt giải, tất cả đều là những tiểu thuyết lãng mạn nóng bỏng theo phong cách cũ". Và sau khi thực hiện những điều chỉnh mới để thay đổi diện mạo cho chuỗi hiệu sách, Mirchandani nhận được phàn nàn từ nhiều khách hàng nữ rằng họ không mua được những cuốn sách yêu thích của mình nữa.

Mirchandani nói: "Tôi dần nhận ra họ đều bị ám ảnh với việc mua những cuốn sách lãng mạn để làm cuộc sống thêm thú vị, dù họ thường không thừa nhận mình đọc chúng”.

20 năm sau, việc đọc tiểu thuyết lãng mạn không còn là một bí mật nhỏ nữa và những nhà bán sách như Bookazine đang vui vẻ đặt những tác phẩm của Colleen Hoover, Sarah J. Maas, Emily Henry và Rebecca Yarros ở vị trí trung tâm trong các cửa hiệu.

Bà Shonee Mirchandani tại cửa hiệu thuộc Bookazine. Ảnh: SCMP.

Thị trường lãng mạn đã bùng nổ toàn cầu, đặc biệt tại khu vực các nước nói tiếng Anh. Tại Mỹ, doanh số bán sách in trong danh mục này ghi nhận hơn 39 triệu bản vào năm 2023, tăng từ 18 triệu bản vào năm 2020, theo Circana BookScan. Doanh số bán hàng tại Anh cũng ghi nhận mức tăng trưởng tương tự với doanh số hàng năm đạt 53 triệu bảng Anh, tăng 110% trong cùng kỳ.

Nữ hoàng không thể tranh cãi của thể loại lãng mạn là Colleen Hoover “CoHo”, người được cho là đã bán 23 triệu bản truyện lãng mạn. Ra mắt tiểu thuyết từ năm 2011 và tận hưởng nhiều thành công, tên tuổi của CoHo một lần nữa nóng lên khi cuốn It Ends with Us được chuyển thành phim có sự tham gia của Blake Lively và Justin Baldoni. Hoover một lần nữa càn quét các bảng xếp hạng sách, chiếm ba vị trí đầu bảng trong top 50 sách ăn khách của Vương quốc Anh, được Nielsen BookScan công bố vào tháng 8 vừa qua.

Sức sống của thể loại lãng mạn

Những hiện tượng xuất bản như vậy không phải điều mới. Từ giữa những năm 2000, đã có sự nổi lên của thể loại phiêu lưu - âm mưu The Da Vinci Code (Mật mã Davinci) (2003) của Dan Brown, câu chuyện tình yêu bị cấm đoán của giới ma cà rồng Twilight (Chạng vạng) (2005) của Stephenie Meyer, thế giới phản địa đàng dành cho thanh thiếu niên The Hunger Games (Đấu trường sinh tử) (2008) của Suzanne Collins và sau đó là câu chuyện về đời sống tình dục Fifty Shades of Grey (Năm mươi sắc thái) (2011) của E.L. James.

Cả tác phẩm gốc và bộ phim chuyển thể đều rất ăn khách. Ảnh: SCMP.

Trong khi nhiều người đã nói rằng các yếu tố bên ngoài như khủng hoảng kinh tế, đại dịch... đã đưa độc giả chìm đắm vào những câu chuyện tình nóng bỏng của nhà Bridgerton hay các tác phẩm của Hoover thì còn nhiều điều hơn thế.

Theo Demi Miao Hui, Phó tổng biên tập của nhà xuất bản độc lập Xiron (Motie), đơn vị xuất bản các ấn phẩm tiếng Trung của Hoover, thì sức hấp dẫn của tác giả này nằm ở sự kết hợp giữa các chủ đề mạnh mẽ và phổ quát. Hui nói rằng: “It Ends with Us không chỉ là câu chuyện tình yêu mà còn là lời khẳng định phụ nữ phải có sự nghiệp riêng, tự đưa ra quyết định, phải dũng cảm và không chỉ trông chờ vào đàn ông cùng hôn nhân”.

Được xuất bản vào tháng 6, phiên bản tiếng Trung vẫn chưa đạt được thành công như bản gốc tiếng Anh. Nhưng với việc bộ phim được phát hành, Miao tin rằng nó sẽ tạo ra tác động đến thị trường Trung Quốc.

Vai trò của thời đại số và độc giả

Cho rằng Colleen Hoover không phải một thành công liên thể loại giống như Dan Brown hay Fifty Shades, ông Robin Chan Ho-fai, Giám đốc mua sách của Bookazine, cho rằng doanh thu ấn tượng và lâu dài của Hoover phần nào nhờ vào các nền tảng số.

Claire Siemaszkiewicz, CEO của tập đoàn xuất bản Totally Entwined Group, cho biết các dịch vụ như Kindle Unlimited tạo ra sự chuyển đổi thực sự, cho phép độc giả mượn tối đa 20 đầu sách cùng một lúc với giá 11,99 USD/tháng. Bà giải thích: "Những độc giả của tiểu thuyết lãng mạn có nhu cầu đọc rất nhiều. Và chi phí là một yếu tố lớn”.

Điều này phần nào giải thích được việc thể loại lãng mạn đã trở thành một thế lực đáng kể trên thị trường số. Theo số liệu gần đây từ đơn vị giám sát sách điện tử K-lytics của Amazon, thể loại lãng mạn chiếm 58% trong 400 cuốn sách được đọc nhiều nhất trên dịch vụ đọc sách điện tử Kindle vào năm 2023. Bộ ba thể loại bí ẩn, ly kỳ và hồi hộp đứng thứ hai, chiếm 16%, thể loại khoa học viễn tưởng và kỳ ảo tụt xuống vị trí thứ sáu với chỉ 1%.

Thêm vào đó, sự phát triển của các nền tảng mạng xã hội đã thúc đẩy sự kết nối không chỉ của độc giả với nhà văn mà cả giữa các nhà văn với nhau. Nhờ đó, thể loại lãng mạn ngày càng phong phú với các nhà văn mới cùng góc nhìn mới mẻ, cùng nhau chia sẻ, thảo luận trên BookTok, Instabook, Wattpad, Radish hay Reddit.

Một trong những động lực khiến Brian Sealy bắt đầu sự nghiệp viết lách là do ông thấy thất vọng và bị phản bội sau khi phát hiện ra nhiều câu chuyện lãng mạn nam-nam ông đang đọc là của tác giả nữ. Sealy chia sẻ: “Phần lớn là câu chuyện của những tác giả nữ dị tính diễn giải sự tưởng tượng trong đầu họ. Tôi nghĩ 'Đàn ông đồng tính không như vậy đâu'". Tác phẩm mới nhất về đề tài đồng tính của Sealy, Don't Point at the Moon, lấy bối cảnh ở Hong Kong, đã được Pride Publishing phát hành vào tháng 8.

Câu chuyện về sức mạnh của sự kết nối, gặp gỡ, chia sẻ trên Internet đang góp phần làm nên sức sống của thể loại lãng mạn. Những nhà văn như Tessa Bailey và Casey McQuiston có thể không phải cái tên lớn vượt ra ngoài đề tài họ thường viết. Nhưng họ vẫn có doanh số sách bán ra lần lượt là hơn 4 triệu và 3 triệu bản cũng như tự hào có hàng trăm nghìn người theo dõi trên mạng xã hội.

Terri Leasa Swan, CEO và nhà sáng lập của nhà xuất bản tiểu thuyết lãng mạn Keeperton, mới ra mắt tại Australia, cũng khẳng định: “Sức mạnh của thể loại lãng mạn nằm ở độc giả, những người luôn sẵn sàng chia sẻ và quảng bá các tác phẩm họ yêu thích. Sự khác biệt lớn nhất giữa tiểu thuyết lãng mạn và các thể loại khác là những độc giả tuyệt vời”.

Minh Hoa