Tiếp tục thực hiện PCI 34 tỉnh, thành phố, VCCI ra mắt bộ chỉ số phiên bản 2.0

Thời điểm khởi đầu của PCI phiên bản 34 tỉnh, thành phố

Phát biểu tại Tọa đàm chuyên đề Phương pháp PCI 2.0, ông Đậu Anh Tuấn, Phó tổng thư ký Liên đoàn Thương mại và Công nghiệp Việt Nam (VCCI), cũng là Giám đốc Dự án PCI phiên bản 63 tỉnh, thành phố đã gọi đây là thời điểm phù hợp để xây dựng phiên bản mới của PCI.

Ông Đậu Anh Tuấn, Phó tổng thư ký Liên đoàn Thương mại và Công nghiệp Việt Nam (VCCI)

Lý do không chỉ là sự kết thúc của hành trình PCI của 63 tỉnh, thành phố; cũng không chỉ là những thay đổi khi chuyển sang mô hình quản trị chính quyền địa phương 2 cấp.

“Đây là giai đoạn khu vực kinh tế tư nhân đang có những điểm tựa bứt phá vững chắc là bộ tứ nghị quyết trụ cột của Bộ Chính trị, với không gian phát triển rất khác so với giai đoạn trước. Mặc dù PCI vẫn sẽ là tiếng nói của doanh nghiệp, đo sự hài lòng của doanh nghiệp với chính quyền địa phương, nhưng phương pháp phải mới, đáp ứng yêu cầu của thực tiễn”, ông Tuấn làm rõ yêu cầu phải thay đổi của PCI.

Được VCCI khởi xướng vào năm 2004, lần công bố Bảng xếp hạng PCI của 63 tỉnh thành đầu tiên được thực hiện vào năm 2005, PCI được coi là động lực thúc đẩy cuộc đua cạnh tranh và học hỏi cải cách giữa các địa phương. Các tỉnh đứng đầu PCI đều là nơi xuất phát của những sáng kiến cải cách hiệu quả. Các đợt học tập kinh nghiệm tốt diễn ra giữa các địa phương trong suốt 20 năm qua.

Có thể nói, thành công lớn của PCI là thúc đẩy sự chuyển đổi tư duy quản lý của chính quyền địa phương từ hành chính sang phục vụ. Nhưng tháng 4/2025 là lần công bố cuối cùng Bảng xếp hàng PCI với sự có mặt của 63 tỉnh, thành phố.

“Hiện tại, chúng tôi đang nhận được đề nghị từ các địa phương về việc hỗ trợ cung cấp thông tin khảo sát của PCI về các địa phương, để phục vụ cho việc xây dựng kế hoạch, chiến lược nhiệm kỳ tới. Các địa phương đang rất cần thông tin về doanh nghiệp, về cảm nhận của doanh nghiệp, xem hoạt động sản xuất, kinh doanh đang khó khăn gì, thuận lợi gì, những vấn đề gì cần phải ưu tiên trong giai đoạn hiện tại. Thông tin độc lập, từ thực tiễn sẽ mang lại nhiều hữu ích cho chính quyền các địa phương, có thêm chất liệu cho quá trình cải cách”, ông Tuấn phân tích khi giới thiệu về PCI phiên bản 2.0 mà VCCI đang dự thảo, lấy ý kiến các bộ, ngành, địa phương, doanh nghiệp…

Có thể hình dung, PCI 2.0 được xây dựng với mục tiêu đo lường toàn bộ hệ sinh thái phát triển kinh tế tư nhân, thay vì tập trung vào các thủ tục hành chính truyền thống như giai đoạn trước.

PCI 2.0 sẽ không còn những chỉ số “đã thành công”

Hệ sinh thái phát triển kinh tế tư nhân toàn diện đòi hỏi sự hài hòa và tích hợp các yếu tố: khung pháp lý ổn định, sự bình đẳng thực chất trong tiếp cận mọi nguồn lực, môi trường kinh doanh chi phí thấp, hệ sinh thái đổi mới, sáng tạo và một cam kết mạnh mẽ về phát triển bền vững.

Điều này có nghĩa, PCI 2.0 sẽ vẫn kế thừa những kết quả đã tạo dựng của PCI 1.0 trong 20 năm qua, nhưng sẽ có những hoạt động mới, bộ chỉ số mới, phù hợp yêu cầu cải cách mới trong bối cảnh mối quan hệ, tương tác giữa chính quyền và doanh nghiệp đã có những thay đổi, vị thế của kinh tế tư nhân được xác định là một động lực quan trọng nhất của nền kinh tế quốc dân. Hơn thế, nhiệm vụ phát triển kinh tế tư nhân đã được giao cho các bộ, ngành, địa phương rất cụ thể, điều mà giai đoạn thực hiện PCI phiên bản 1.0 không có.

Ông Phạm Ngọc Thạch, Phó trưởng Ban Pháp chế (VCCI) giới thiệu bộ chỉ số PCI 2.0

Chính vì vậy, ông Phạm Ngọc Thạch, Phó trưởng Ban Pháp chế (VCCI) cho biết, PCI 2.0 sẽ phải bám sát các định hướng chiến lược trong bộ tứ Nghị quyết trụ cột, là công cụ thúc đẩy tốc độ, hiệu quả các nhiệm vụ của các địa phương; cùng với đó là thúc đẩy việc thực hiện các đòi hỏi của xu thế phát triển mới, chuyển đổi số, xanh…

“Từ tháng 4 đến tháng 7/2025, chúng tôi đã chủ động nghiên cứu, dự thảo, gửi tới các cơ quan, chuyên gia, địa phương. Đã có 29/34 địa phương gửi ý kiến góp ý. Các địa phương thực sự rất kỳ vọng vào các thông tin của PCI”, ông Thạch nói.

Theo dự thảo, bộ chỉ số PCI 2.0 đang được VCCI lấy ý kiến gồm 3 trụ cột.

Trụ cột 1 là nền tàng môi trường kinh doanh thuận lợi – trong đó đo lường các điều kiện cần để doanh nghiệp hoạt động an toàn, chi phí thấp, có thể dự báo được. Có thể kể tới các chỉ số thành phần như gia nhập thị trường, tiếp cận nguồn lực, chỉ số minh bạch và trách nhiệm giải trình, chi phí tuân thủ.

Trụ cột II là thúc đẩy môi trường cạnh tranh bình đẳng, thông thoáng, an toàn, đo lường các yếu tố góp phần củng cố, hỗ trợ sự phát triển của doanh nghiệp như môi trường cạnh tranh bình đẳng, chính sách hỗ trợ doanh nghiệp, chất lượng lao động, thiết chế pháp lý.

Trụ cột III là động lực tăng trưởng bền vững đo lường kết quả và động lực phát triển nội tại của chính khu vực kinh tế tư nhân, và đo lường vai trò kiến tạo của chính quyền trong dẫn dắt, thúc đẩy sự phát triển của kinh tế tư nhân, với 3 chỉ số thành phần động lực tăng trưởng bền vững và đổi mới, sáng tạo; quy mô, hiệu quả và đóng góp của kinh tế tư nhân, sự năng động và vai trò kiến tạo của chính quyền tỉnh.

Như vậy, sẽ có 137 chỉ tiêu, trong đó 103 chỉ tiêu kế thừa từ PCI 1.0; 34 chỉ tiêu mới. Những chỉ tiêu được làm gọn đi có thể nói là đã đạt được thành công, như đăng ký doanh nghiệp; còn giữ lại những chỉ tiêu về cấp phép điều kiện kinh doanh… vì vẫn còn rất nhiều quan ngại từ doanh nghiệp.

Một số chỉ tiêu được bổ sung như chất lượng các nền tảng số dùng chung do tỉnh cung cấp, sự sẵn sàng và dễ dàng trong tiếp cận dữ liệu mở của tỉnh hay chỉ số đánh giá tiến độ giải quyết công việc, chất lượng dịch vụ trực tuyến…

Phương pháp thực hiện, theo ông Thạch, vẫn sẽ kết hợp cảm nhận của doanh nghiệp với các cơ quan nhà nước kết hợp với số liệu thống kê khách quan.

“Mục tiêu cuối cùng của PCI – như nhiều lần chúng tôi đã nhấn mạnh, đó là không phải là bảng xếp hạng mà là tạo ra một lộ trình cải cách, giúp chính quyền nhân diện điểm yếu và hành động”, ông Thạch nhấn mạnh.

Dự kiến, sau khi hoàn thiện bộ chỉ số, các hoạt động khảo sát của PCI 2.0 sẽ diễn ra vào quý IV/2025, công bố vào quý II/2026. Tuy nhiên, nhiều khả năng PCI năm 2025 sẽ chỉ cung cấp thông tin về cảm nhận doanh nghiệp cho các địa phương, không tiến hành xếp hạng các địa phương. Lý do là sau khi tổ chức lại chính quyền cấp tỉnh, trong số 34 địa phương hiện tại, có địa phương được sáp nhập từ 2-3 địa phương khác, có địa phương không, nên sẽ chịu tác động không giống nhau trong vận hành tổ chức bộ máy.

Liên đoàn Thương mại và Công nghiệp Việt Nam (VCCI) cho biết PCI 2.0 là một trong hoạt động của Chương trình “Xây dựng và công bố báo cáo Kinh tế tư nhân Việt Nam thường niên”.
Chương trình này là sáng kiến mới của VCCI, phối hợp thực hiện cùng Công ty TNHH Thương mại - Dịch vụ Tân Hiệp Phát (Tân Hiệp Phát). Mục tiêu là xây dựng một ấn phẩm định kỳ, khách quan, cung cấp thông tin tham khảo tin cậy cho các nhà hoạch định chính sách, tổ chức hỗ trợ doanh nghiệp, hiệp hội doanh nghiệp, hiệp hội ngành nghề và cộng đồng doanh nghiệp tư nhân Việt Nam.
Báo cáo sẽ phân tích dữ liệu thống kê, kết hợp phản ánh tiếng nói từ thực tế của doanh nghiệp về quá trình tiếp cận các nguồn lực, việc thực hiện thủ tục hành chính, chuyển đổi số và phát triển bền vững. Trên cơ sở, đó, ấn phẩm thường niên sẽ đề xuất các khuyến nghị chính sách thực tiễn giúp cải thiện chất lượng điều hành kinh tế địa phương, nâng cao năng lực cạnh tranh cấp tỉnh, thúc đẩy đổi mới sáng tạo và sự phát triển của khu vực kinh tế tư nhân tại Việt Nam.

Sáng kiến này đánh dấu bước đi quan trọng của VCCI trong cung cấp thông tin toàn diện và có chiều sâu về thực trạng, cơ hội và thách thức của khu vực kinh tế tư nhân – một động lực quan trọng nhất của nền kinh tế Việt Nam.

Khánh Linh