Tiến tới COP29: Cần 1,5 nghìn tỷ USD mỗi năm để tăng gấp ba công suất năng lượng tái tạo tới 2030

Báo cáo chính thức đầu tiên về các mục tiêu năng lượng quan trọng được đặt ra bởi Đồng thuận Các Tiểu vương quốc Ả Rập Thống nhất (UAE) vừa được công bố bởi IRENA phối hợp với COP28, nước chủ nhà COP29 là Brazil, và Liên minh Năng lượng tái tạo toàn cầu - trước khi diễn ra COP (Pre-COP). Báo cáo cung cấp các dữ liệu và đánh giá kịp thời, chính xác cho các quyết định tại COP trong tương lai, bao gồm COP29 tại Baku vào tháng 11 năm nay.

COP28 đã đưa ra Đồng thuận UAE với nhiều tham vọng, bao gồm kêu gọi ngăn chặn nạn phá rừng, tăng gấp ba công suất điện tái tạo và tăng gấp đôi hiệu quả năng lượng vào năm 2030. Đây là những yếu tố quan trọng để giữ mục tiêu nhiệt độ toàn cầu không tăng quá 1,5°C.

Khoảng rừng Amazon bị chặt phá tại Humaita, bang Amazonas, Brazil, ngày 16.9.2022. Ảnh tư liệu: AFP/TTXVN

Cần khoản đầu tư 1,5 nghìn tỷ USD mỗi năm

Tuy nhiên theo Báo cáo, mặc dù đã có sự gia tăng chưa từng có trong việc triển khai năng lượng tái tạo vào năm 2023, nhưng tiến độ vẫn chưa đạt đủ để tăng gấp ba công suất năng lượng tái tạo vào năm 2030.

Đồng thời, đầu tư hàng năm vào công suất năng lượng tái tạo cần tăng gấp ba lần, từ mức cao kỷ lục mới là 570 tỷ USD vào năm 2023 lên 1,5 nghìn tỷ USD mỗi năm từ năm 2024 đến 2030.

Báo cáo cho thấy, để đạt được các mục tiêu toàn cầu, công suất năng lượng tái tạo lắp đặt cần phải tăng từ 3,9 terawatt (TW) hiện tại lên 11,2 TW vào năm 2030, hay cần phải bổ sung thêm 7,3 TW trong gần bảy năm sắp tới. Tuy nhiên, các kế hoạch quốc gia hiện tại dự kiến sẽ khiến cho 3,8 TW không được phát triển vào năm 2030, thiếu hụt 34% so với mục tiêu đề ra.

Ngoài ra, tốc độ cải thiện cường độ năng lượng hàng năm phải tăng từ 2% vào năm 2022 lên 4% trong giai đoạn từ 2023 đến 2030. Điều này đòi hỏi tăng các giải pháp hiệu quả, và điện khí hóa trong nhiều lĩnh vực, bao gồm: giao thông, xây dựng và công nghiệp.

Theo báo cáo, các chính sách và kế hoạch hiện tại chưa đủ để hạn chế mức tăng nhiệt độ toàn cầu ở mức 1,5°C; cần các can thiệp chính sách khẩn cấp và các khoản đầu tư lớn. Theo đó khuyến nghị các hành động ưu tiên và mức độ đầu tư cần thiết cho vòng cam kết đóng góp do quốc gia tự quyết định (NDC) tiếp theo theo Thỏa thuận Paris 2025.

“Là đơn vị giám sát tiến trình đạt được các mục tiêu năng lượng Đồng thuận UAE, chúng tôi phải phát đi cảnh báo. Các NDC tiếp theo phải đánh dấu một bước ngoặt và đưa thế giới trở lại đúng hướng”, Francesco La Camera, Tổng giám đốc IRENA, cho biết.

Tiến sĩ Sultan Al Jaber, Chủ tịch COP28, nói thêm: “Chúng ta cần nhiều quốc gia hơn tham gia bằng cách đưa ra các mục tiêu cụ thể về năng lượng tái tạo và cơ sở hạ tầng trong NDC sắp tới của họ, khuyến khích đầu tư từ khu vực tư nhân và làm cho việc phát triển và triển khai các dự án trở nên dễ dàng hơn. Chúng ta cần nghĩ lớn hơn, hành động táo bạo hơn và cùng nhau tiến nhanh hơn trên hành trình chuyển đổi năng lượng của chúng ta."

Các tấm pin mặt trời tại Công viên năng lượng tái tạo Khavda (Ấn Độ). Ảnh: Reuters

Theo ông Mukhtar Babayev, Chủ tịch được chỉ định của COP29, các sáng kiến tạo điều kiện cho hành động bao gồm thúc đẩy chương trình nghị sự thông qua việc tạo ra các khu năng lượng xanh và hành lang năng lượng xanh, củng cố lưới điện, tăng cường khả năng lưu trữ năng lượng, và phát triển hydro sạch.

“Để thực hiện những bước đi cụ thể và biến những khuyến nghị này thành hiện thực, chúng tôi đang hợp tác chặt chẽ với các đối tác quốc tế để đảm bảo các cam kết sẽ chuyển thành kết quả thực tế, mang lại lợi ích cho tất cả các quốc gia, bao gồm những quốc gia dễ bị tổn thương nhất trước tác động của biến đổi khí hậu. Thời điểm hành động là ngay bây giờ. Chúng tôi kêu gọi tất cả các bên liên quan – chính phủ, doanh nghiệp và xã hội dân sự – tăng cường nỗ lực và mang lại tiến bộ nhằm hỗ trợ các mục tiêu quan trọng này.”, ông Mukhtar Babayev nói.

Giám đốc điều hành của Liên minh Năng lượng Tái tạo Toàn cầu Bruce Douglas cho rằng: “Giờ là lúc các chính phủ rà soát lại NDC, đặt ra các kế hoạch tham vọng, cụ thể và khả thi để thu hẹp khoảng cách hiện tại và đạt được mục tiêu toàn cầu về tăng gấp ba công suất năng lượng tái tạo vào năm 2030. Thông điệp của chúng tôi rất rõ ràng: Hãy hiện thực hóa thay đổi ngay bây giờ.”

Hợp tác quốc tế sẽ rất quan trọng để điều hướng tốt hơn các nguồn tài chính nhằm đạt được các mục tiêu về khí hậu, phát triển và công nghiệp hóa cho một thế giới công bằng hơn. Ảnh minh họa: microgridnews.com

Cần tiến bộ hơn trong các yếu tố then chốt của quá trình chuyển đổi năng lượng

Báo cáo kết luận rằng, để thực hiện các mục tiêu Đồng thuận UAE, cần phải có những tiến bộ đáng kể trên các yếu tố then chốt của quá trình chuyển đổi năng lượng, cụ thể là: cơ sở hạ tầng và vận hành hệ thống, chính sách và quy định, chuỗi cung ứng, kỹ năng và năng lực, tài chính và hợp tác quốc tế.

Các nền kinh tế mới nổi và đang phát triển tiếp tục đối mặt với khoảng cách tài chính, làm suy yếu khả năng tiếp cận các công nghệ chuyển đổi năng lượng cần nhiều vốn. Đầu tư vào năng lượng tái tạo ở châu Phi đã giảm 47% từ năm 2022 đến 2023. Khu vực châu Phi cận Sahara nhận được đầu tư liên quan đến chuyển đổi ít hơn 40 lần so với mức trung bình của thế giới trên đầu người. Việc thu hẹp khoảng cách này đòi hỏi phải đảm bảo tài chính với điều kiện tốt hơn bằng cách giảm thiểu rủi ro quốc gia và tăng cường sự sẵn có của tài chính ưu đãi, chủ yếu từ các quỹ phát triển đa phương và song phương, các tổ chức tài chính và các quỹ từ thiện.

Hợp tác quốc tế sẽ rất quan trọng để điều hướng tốt hơn các nguồn tài chính nhằm đạt được các mục tiêu về khí hậu, phát triển và công nghiệp hóa cho một thế giới công bằng hơn. Việc đồng thuận về một Mục tiêu Tập thể mới về Tài chính Khí hậu (NCQG) mạnh mẽ tại COP29 sẽ rất quan trọng để tăng cường hỗ trợ tài chính cho các hành động khí hậu, cũng như khuyến khích các mục tiêu tham vọng trong quá trình nộp NDC 3.0 vào năm 2025.

Lê Quỳnh