Tiền thì tiền thật mà hàng thì hàng giả- ai bảo vệ người tiêu dùng?

Ngày 18/6, tại phiên thảo luận ở hội trường về kinh tế - xã hội, nhiều đại biểu Quốc hội đã lên tiếng, đề nghị Chính phủ có biện pháp mạnh tay, xác định rõ trách nhiệm và xử lý dứt điểm tình trạng hàng giả, hàng nhái, hàng kém chất lượng.

Trao đổi bên hành lang Quốc hội, các đại biểu cho rằng, không chỉ dừng lại ở việc rà soát, kiểm tra tất cả các quầy hàng bán hàng giả, hàng nhái, hàng kém chất lượng, mà vấn đề là quyền lợi của người tiêu dùng phải được đảm bảo.

- Thưa đại biểu, trước tình trạng hàng giả, hàng nhái diễn biến phức tạp, đặc biệt là sự vào cuộc mạnh mẽ của các cơ quan chức năng gần đây, bà đánh giá thế nào về công tác bảo vệ người tiêu dùng và những lỗ hổng cần khắc phục?

Đại biểu Quốc hội Hồ Thị Minh (đoàn Quảng Trị). Ảnh: Mai Loan.

ĐBQH Hồ Thị Minh: Gần đây, sau vụ việc phát hiện 600 loại sữa giả, phải nói rằng các cơ quan chức năng đã vào cuộc rất quyết liệt. Điều đó cho thấy một sự thật là người tiêu dùng đang được bảo vệ, nhưng liệu như thế có quá muộn không?

Bởi vì sau vụ 600 hộp sữa giả, Bộ Công an lần lượt đưa ra các vụ việc, các chuyên án về rất nhiều mặt hàng giả khác. Điều tôi quan tâm ở đây là, sau khi chúng ta phát hiện ra hàng giả, thì quyền lợi của người dân được bảo vệ như thế nào?

Tôi nghĩ không chỉ dừng lại ở việc rà soát, kiểm tra tất cả các quầy hàng bán hàng giả, hàng nhái, hàng kém chất lượng, mà vấn đề là quyền lợi của người tiêu dùng cần được đảm bảo. Chúng ta mua hàng, tiền thì tiền thật mà hàng thì hàng giả, trong thời gian rất dài, chúng ta chưa được các cơ quan chức năng bảo vệ. Đó là một điều rất đáng buồn.

Để giải quyết, tôi cho rằng, không phải chỉ cơ quan công an, cả hệ thống chính trị cần phải vào cuộc, cần phải lên án và thật sự cần phải quyết liệt hơn nữa. Để người dân khi bỏ ra đồng tiền của mình thì phải được thụ hưởng lại những gì đảm bảo chất lượng và đảm bảo an sinh cho họ.

- Việc triển khai chính quyền địa phương hai cấp sắp tới được kỳ vọng sẽ giúp cán bộ gần dân hơn. Theo bà, để giải quyết tận gốc vấn nạn hàng giả, hàng nhái, cần có cơ chế quy trách nhiệm như thế nào đối với người đứng đầu địa phương?

ĐBQH Hồ Thị Minh: Chính quyền hai cấp sẽ chính thức hoạt động từ ngày 1/7, với cơ chế phân cấp, phân quyền rất rõ nét. Nếu một lãnh đạo địa phương không kiểm soát được các doanh nghiệp sản xuất hàng giả trên địa bàn mình quản lý, để đến khi cơ quan chức năng vào cuộc mới phát hiện, thì theo tôi, người đứng đầu đó phải chịu trách nhiệm đầu tiên.

Trong mô hình chính quyền hai cấp, việc phân cấp, phân quyền đã quy định rất rõ trách nhiệm của địa phương. Sau này, cán bộ xã sẽ được chính quy hóa, rất nhiều lãnh đạo ở các sở, ngành về làm bí thư, chủ tịch xã. Nếu nói đội ngũ cán bộ không đáp ứng được trong thời điểm này là không được.

Tôi cho rằng, một khi chính quyền hai cấp được vận hành thì trách nhiệm của chính quyền địa phương càng được nâng lên. Lãnh đạo tỉnh thì không phải "vi hành" nữa, mà là phải về với dân, sát với dân để nắm bắt xem chính quyền hai cấp hoạt động như thế nào, có thực sự hiệu quả hay không. Và người dân không phải tìm đến cán bộ nữa, mà cán bộ phải tìm đến dân để giải quyết tấtcả những vấn đề mà dân thắc mắc.

Tuy nhiên, một số địa phương sáp nhập thì việc di chuyển rất xa. Để gần được dân, tôi nghĩ rằng các đồng chí lãnh đạo địa phương sắp tới đây cần có những giải pháp hữu hiệu. Đó là phân công các cán bộ ở trung tâm hành chính công phải thực sự tâm huyết, am hiểu. Khi tiếp cận với dân, họ phải giải quyết được những thắc mắc, những vấn đề mà nhân dân quan tâm, mong muốn được giải trình. Có như thế thì chính quyền mới thật sự gần dân.

- Cùng chung quan điểm về việc nâng cao trách nhiệm của chính quyền cơ sở, nhưng nhiều ý kiến lo ngại cấp xã hiện còn "yếu và thiếu". Theo ông, để cấp xã thực sự là "cánh tay nối dài" trong cuộc chiến chống hàng giả, chúng ta cần giải quyết những bài toán nào?

Đại biểu Quốc hội Phạm Văn Hòa (đoàn Đồng Tháp). Ảnh: Mai Loan.

ĐBQH Phạm Văn Hòa: Thực tế cho thấy, nhiều cửa hàng kinh doanh hàng gian, hàng giả, hàng kém chất lượng chỉ đóng cửa khi có đợt truy quét quyết liệt. Điều này cho thấy họ đã bày bán công khai trong một thời gian dài, nhưng lực lượng chức năng ở đâu mà không kiểm tra, giám sát? Đây là một điểm cần phải được làm rõ.

Sắp tới, khi triển khai chính quyền hai cấp, trách nhiệm quản lý nhà nước sẽ chủ yếu tập trung ở cấp xã. Đây là cấp trực tiếp gần dân, sát dân nên phải chịu trách nhiệm về vấn nạn hàng giả, hàng kém chất lượng, thực phẩm chứa hóa chất độc hại.

Tuy nhiên, phải thừa nhận rằng cơ quan quản lý chức năng ở cấp xã hiện còn rất yếu và thiếu, cả về nhân lực, phương tiện lẫn chuyên môn. Họ thiếu thiết bị để kiểm tra, xét nghiệm sản phẩm; thiếu cả kinh phí và cán bộ có chuyên môn để thực hiện. Ví dụ, để xét nghiệm hóa chất, ai sẽ làm? Kinh phí từ đâu?

Chúng ta không thể quy trách nhiệm cho chính quyền địa phương khi họ không có công cụ để thực thi. Nếu chỉ kiểm tra bằng mắt thường, họ không thể phân biệt được hàng thật, hàng giả. Do đó, cần phải có quy định rạch ròi, cụ thể. Cấp trên phải hỗ trợ về con người, chuyên môn, phương tiện kỹ thuật và nguồn lực cho cơ sở. Chỉ khi đã đầu tư thỏa đáng mà địa bàn vẫn để xảy ra vi phạm, lúc đó chúng ta mới xử lý trách nhiệm được.

Vấn đề này cũng là dịp để chúng ta rút kinh nghiệm từ tình trạng cán bộ xa dân, nhũng nhiễu đã tồn tại. Với mô hình mới, chính quyền cấp xã phải là nơi sát dân, có trách nhiệm và lo cho đời sống của người dân trên mọi lĩnh vực. Việc gần dân, sát dân là điều kiện tiên quyết.

Cán bộ được giao nhiệm vụ mà không giải quyết được các yêu cầu chính đáng của dân thì nên từ chức để người khác làm. Chính quyền cấp xã sắp tới phải có những cán bộ thực sự có năng lực, có trách nhiệm, có tâm và có tầm, dám nghĩ, dám làm, dám chịu trách nhiệm vì lợi ích chung. Những ai không đáp ứng được yêu cầu này thì nên nghỉ theo chế độ, để bộ máy hoạt động hiệu quả, đúng hướng theo nghị quyết của cấp trên.

Trân trọng cảm ơn các đại biểu!

Mai Loan (thực hiện)