Tiền tệ châu Á đảo chiều do chính sách thuế của Mỹ

Vài chục năm qua, nhiều nền kinh tế châu Á đã triển khai một chiến lược kinh doanh đơn giản: xuất khẩu hàng hóa qua Mỹ rồi tái đầu tư số tiền kiếm được vào tài sản tại đây.

Chiến lược này được hình thành từ cuộc khủng hoảng tài chính 1997, khi các nước châu Á vay ngoại tệ ngắn hạn quá nhiều mà không có đủ dự trữ USD, dẫn đến khủng hoảng nợ nghiêm trọng, kéo theo sự mất giá mạnh mẽ của các đồng tiền châu Á và thị trường chứng khoán sụp đổ.
Sau cú ngã đau đớn này, các nước châu Á tập trung bán hàng cho thị trường Mỹ để kiếm USD. Tổng cộng, 11 nền kinh tế lớn nhất đã mua 4.700 ngàn tỷ USD cổ phiếu và trái phiếu Mỹ kể từ năm 1997, nâng tổng số tiền rót vào nơi này lên tới 7.500 tỷ USD.

Tuy nhiên, chiến lược này giờ đang phải đối mặt với thách thức lớn nhất: quyết tâm tái định hình thương mại toàn cầu và nền kinh tế Mỹ của chính quyền Tổng thống Donald Trump.
Theo Stephen Jen - CEO của Quỹ Eurizon SLJ Capital, một sự thay đổi lớn đang diễn ra, trong bối cảnh các quốc gia châu Á từng một thời tích cực mua tài sản Mỹ bắt đầu nghi ngờ về sức mạnh của nền kinh tế số một thế giới.

Ông dự báo xu hướng này có thể khiến hơn 2.500 ngàn tỷ USD chảy khỏi Mỹ để đổ vào các thị trường khác trên thế giới. Trong tình huống đó, giá trị của đồng tiền tại các thị trường mới nổi sẽ tăng vọt so với đồng USD.

Giá trị của đồng tiền tại các thị trường mới nổi sẽ tăng vọt so với đồng USD

Thực tế, việc dòng vốn chảy khỏi Mỹ đã bắt đầu từ trước khi ông Trump nhậm chức lần hai, nhưng giờ tốc độ của nó đang tăng lên đáng kể với những tín hiệu rõ ràng.

Ví dụ, Nippon Life Insurance - Công ty bảo hiểm nhân thọ lớn nhất Nhật Bản, đang tìm lựa chọn thay thế cho trái phiếu chính phủ Mỹ. UniSuper - một trong những quỹ hưu trí lớn nhất Australia tuyên bố các khoản đầu tư vào Mỹ đã đạt mức cao nhất và có kế hoạch cắt giảm vì ông Trump "hóa ra là thảm họa cho kinh doanh".
Các khách hàng giàu có của Ngân hàng UBS cũng giảm tài sản bằng USD và chuyển sang vàng, tiền ảo và Nhân dân tệ (Trung Quốc). Khoảng 10 công ty văn phòng gia đình và cố vấn quản lý hàng tỷ USD cho biết đang giảm hoặc ngừng đầu tư thêm vào cổ phiếu và trái phiếu Mỹ.

Thậm chí, Trung Quốc cũng đã giảm nắm giữ trái phiếu Mỹ trong tháng 3 vừa qua. Theo nhiều nhà quản lý tài sản hàng đầu thế giới, xu hướng đảo ngược chỉ mới bắt đầu.

Xu hướng đảo ngược chỉ mới bắt đầu

Hiện, châu Á nổi lên như một điểm đến để giới đầu tư giảm rủi ro và đa dạng hóa tài sản, với kỳ vọng hầu hết tiền tệ ở khu vực sẽ tăng giá, khi các chính sách mới cùng cuộc chiến thuế toàn cầu của Mỹ định hình lại thương mại toàn cầu.

Trong một kịch bản lý tưởng, sự thống trị của USD sẽ suy giảm một cách có trật tự và vốn đầu tư sẽ quay về châu Á. Các đồng tiền đang bị định giá thấp sẽ mạnh lên, tạo ra 3 tác động tích cực đồng thời: Tiền nước ngoài tràn vào, lãi suất thực giảm và giá tài sản tăng.

"Xu hướng tăng giá của các đồng tiền châu Á đánh dấu sự đảo chiều so với năm ngoái, thời điểm các chính phủ buộc phải can thiệp thị trường để hỗ trợ đồng nội tệ suy yếu, còn ngân hàng trung ương phải trì hoãn chu kỳ cắt giảm lãi suất".

Cuộc chiến thuế quan gần đây đã làm suy yếu đồng USD và tạo điều kiện cho các ngân hàng trung ương châu Á tiếp tục cắt lãi suất do bớt lo ngại về việc lạm phát tăng. Lãi suất thấp hơn đồng nghĩa thanh khoản trên thị trường cao hơn và cuối cùng là kỳ vọng về giá tài sản tăng.

Theo dữ liệu từ QUICK, các loại tiền tệ chính của châu Á (trừ đồng rupiah Indonesia), VND và HKD đều đã tăng giá so với đồng bạc xanh tính đến thứ Sáu tuần trước. Đô la Đài Loan (TWD) tăng 10%, JPY tăng 9%, KRW tăng 7% và SGD tăng 6% so với USD.

Bất chấp lo ngại Trung Quốc sẽ hạ giá đồng tiền để bù đắp cho tác động từ sắc thuế của Mỹ khi thương chiến bùng nổ, đồng Nhân dân tệ đã tăng 1,6% tính đến thời điểm hiện tại trong năm nay.
Bà Huang không cho rằng Trung Quốc sẽ phá giá đồng nội tệ, xét đến nỗ lực xây dựng mối quan hệ chặt chẽ hơn với các nước Nam Bán cầu. "Để hạn chế rủi ro tách khỏi Mỹ, Trung Quốc không thể sử dụng biện pháp phá giá tiền tệ", vị chuyên gia này nhận định.

Trong khi đó, 2 chiến lược gia Chun Him Cheung và Adarsh Sinha của BofA Global Research nói đã cập nhật dự báo về TWD và KRW mạnh hơn, còn HKD và Nhân dân tệ yếu hơn.
Theo cả hai, Nhân dân tệ sẽ suy yếu xuống 7,5 đổi một USD trong tháng 6 trước khi ổn định ở mức 7,3 trong nửa cuối năm. Dù thừa nhận căng thẳng thương mại Mỹ - Trung vẫn tiềm ẩn nhiều bất ổn và Ngân hàng Nhân dân Trung Quốc nghiêng về chính sách đồng tiền yếu hơn, cả hai chuyên gia cho rằng "việc hoãn thuế trong 90 ngày và giảm leo thang thuế xuống 30% với Trung Quốc sẽ khuyến khích tỷ giá USD/Nhân dân tệ ít biến động hơn".

Trong một kịch bản lý tưởng, sự thống trị của USD sẽ suy giảm một cách có trật tự và vốn đầu tư sẽ quay về châu Á

Đối với thị trường chứng khoán, giới đầu tư đã rút 5,1 tỷ USD khỏi các quỹ cổ phiếu Mỹ trong tuần tính đến ngày 28/5/2025, gấp hơn 2 lần so với dòng tiền chảy ra của tuần trước, theo dữ liệu của TD Securities. Các quỹ cổ phiếu Trung Quốc ghi nhận 1,1 tỷ USD dòng tiền chảy vào, chiếm khoảng một nửa dòng tiền chảy vào các quỹ cổ phiếu thị trường mới nổi.
Thomas Poullaouec - Giám đốc giải pháp đa tài sản khu vực châu Á - Thái Bình Dương tại T.Rowe Price ở Singapore, nói gần đây đã cắt giảm phân bổ vốn chủ sở hữu châu Á từ mức "vượt trội" xuống "trung lập" để giảm rủi ro. "Khu vực này ban đầu bị nhắm mục tiêu mạnh mẽ hơn bởi thuế đối ứng của Mỹ. Dù rủi ro thuế đã giảm kể từ đó, vẫn chưa có giải pháp cụ thể nào khả quan", ông nói.
Vị giám đốc cũng cho biết đang giảm tỉ trọng cổ phiếu và trái phiếu, nhưng tăng tỉ trọng tiền mặt, vì cho rằng có nhiều cơ hội tốt hơn ngoài Mỹ, đặc biệt là ở châu Âu. Dù vậy, ông vẫn giữ tỉ trọng cổ phiếu Trung Quốc ở mức cao, và cho biết quyết định này có thể thay đổi và chỉ "trong ngắn hạn".

Theo ông, thị trường chứng khoán Trung Quốc được thúc đẩy bởi các nhà đầu tư nhỏ, lẻ và tâm lý, thường tách biệt với nền kinh tế nói chung. "Chúng tôi đang tìm kiếm một số tín hiệu từ chính phủ cho thấy một biện pháp kích thích có thể sắp được đưa ra để duy trì tỉ trọng cổ phiếu", Poullaouec nói.
Trong số các cổ phiếu thị trường mới nổi của châu Á, Amundi đang tăng tỉ trọng ở các cổ phiếu Ấn Độ vì chúng đang phục hồi từ mức thấp gần đây. Tổ chức quản lý tài sản của Pháp này cũng đang giảm tỉ trọng ở các cổ phiếu Đông Á do lo ngại ông Trump nhắm vào ngành công nghiệp bán dẫn - điều sẽ gây ảnh hưởng đến thị trường Hàn Quốc và Đài Loan.
Hiện, Amundi giữ vị thế phòng thủ với cổ phiếu Trung Quốc, ưu tiên các ngành hướng đến nhu cầu trong nước và cổ phiếu trả cổ tức cao. Trong khi thương chiến Mỹ - Trung tạm ngừng leo thang, nền kinh tế Trung Quốc vẫn yếu. "Ngay khi nền kinh tế bắt đầu ổn định, cú sốc thuế đã xảy ra. Chúng tôi không còn nghĩ rằng nền kinh tế có thể tránh được giảm phát nữa", bà Huang nhận xét.
Dù thừa nhận những tiến bộ trong công nghệ Trung Quốc, Amundi vẫn hoài nghi về khả năng cạnh tranh lâu dài của nước này, xét đến áp lực giảm phát. "Trung Quốc thực sự cần thúc đẩy nhu cầu trong nước để các công ty công nghệ của mình giành chiến thắng trong dài hạn. Điều cốt yếu ở đây là lợi nhuận", bà Huang nói thêm.

Bảo Quân