Tiềm năng từ những mô hình kinh tế dưới tán rừng

Việc trồng mây dưới tán rừng góp phần nâng cao thu nhập cho người dân huyện miền núi Đakrông - Ảnh: T.P

Dưới tán rừng tự nhiên xanh mướt thuộc địa phận thôn Gia Giã, xã Hướng Hiệp, hàng chục hec ta mây nước đang phát triển tươi tốt, chờ ngày thu hoạch. Toàn bộ diện tích hơn 100 ha mây nước này được Dự án Hành lang Bảo tồn đa dạng sinh học tiểu vùng Mê Kông mở rộng giai đoạn 2 (BCC) triển khai từ năm 2017 - 2019 và giao cho các hộ dân thuộc Tổ bảo vệ rừng cộng đồng thôn Gia Giã tiếp nhận quản lý, chăm sóc; được hưởng lợi khi thu hoạch .

Anh Hồ Văn Hùng, thành viên Tổ bảo vệ rừng cộng đồng thôn Gia Giã cho biết, cây mây nước trồng đơn giản, ít tốn công chăm sóc. Nếu chăm sóc đúng quy trình kỹ thuật thì nhanh cho thu hoạch hơn và thời gian thu hoạch có thể kéo dài liên tục từ 18 - 20 năm.

Không chỉ mang lại giá trị về kinh tế, cây mây nước trồng dưới tán rừng còn tận dụng được diện tích đất, không ảnh hưởng đến cây lâm nghiệp, giúp giảm lượng cỏ dại, tăng độ ẩm cho đất, giảm đáng kể vấn đề xói mòn đất, tăng lượng dinh dưỡng cho cây lâm nghiệp.

Đặc biệt, một lợi thế của cây mây nữa là hầu như không bị ngã đổ khi có mưa bão xảy ra, giúp người trồng ít gặp rủi ro, thiệt hại so với các loại cây rừng khác. “Cây mây nước có sức sống rất khỏe, thích hợp với nhiều loại chân đất khác nhau và không đòi hỏi đầu tư chăm sóc công phu như những loại cây khác. Người dân ở đây rất hưởng ứng trong việc tham gia trồng cây mây để nâng cao thu nhập và hơn hết là để bảo vệ rừng, bảo vệ môi trường sống của chúng tôi”, anh Hùng bộc bạch.

Toàn huyện Đakrông hiện có khoảng 300 ha cây mây nước. Tuy chưa đạt năng suất ổn định trong năm đầu thu hoạch song đây vẫn là một trong những mô hình kinh tế dưới tán rừng được đánh giá góp phần nâng cao thu nhập cho người dân trên địa bàn huyện.

Từ ngày triển khai dự án trồng mây nước dưới tán rừng, người dân ra vào rừng thường xuyên hơn. Nhờ đó, các đối tượng xấu không còn dám vào khai thác gỗ trong khu vực rừng giao khoán cho người dân quản lý, bảo vệ.

Tình trạng chặt phá rừng tự nhiên để làm rẫy từng diễn ra thường xuyên nay cũng không còn. Đây là minh chứng cho thấy mô hình trồng mây nước không chỉ mang lại lợi ích kinh tế mà còn đóng vai trò quan trọng trong việc bảo vệ và duy trì hệ sinh thái rừng tự nhiên.

Với diện tích rừng và đất lâm nghiệp chiếm tới 95,68% diện tích đất tự nhiên, huyện Đakrông còn triển khai trồng các loại cây dược liệu nhằm mở ra hướng đi đa dạng, bền vững cho người dân. Trong số đó, dự án trồng ba kích tím tại các xã Hướng Hiệp, Tà Rụt cho thấy hiệu quả vượt trội.

Hiện, tổng diện tích cây ba kích tím đạt gần 200 ha. Ba kích tím là loại dược liệu dễ trồng trên nhiều loại đất, khả năng chịu hạn tốt và có công dụng hỗ trợ điều trị bệnh, giúp mạnh gân cốt, bổ thận cường dương. Ba kích tím được trồng với mật độ khoảng 500 hố/ha, mỗi hố gồm 3 gốc cây.

Việc trồng ba kích dưới tán rừng mang lại hiệu quả cao với lợi ích kép. Trên cùng một diện tích, người dân vừa có thu nhập từ cây rừng, vừa có thêm nguồn thu đáng kể từ ba kích. Theo tính toán của người dân địa phương, chỉ sau 3 năm trồng, ba kích tím có thể mang lại thu nhập khoảng 100 triệu đồng/ha, tương đương với các cây trồng chính như: keo, quế, nhưng lại dễ trồng và chăm sóc hơn.

Mỗi gốc ba kích sau 5 năm trồng cho năng suất khoảng 1 kg củ. Với giá thị trường hiện tại dao động từ 350.000 - 500.000 đồng/kg, tổng diện tích ba kích tím hiện có trên địa bàn hứa hẹn sẽ mang lại cuộc sống ấm no cho người dân. Cùng với cây ba kích tím, huyện còn triển khai trồng một số loại dược liệu khác như: sả, húng quế, sâm Bố Chính...; hỗ trợ xây dựng phát triển cơ sở chế biến và bước đầu đã mang lại những tín hiệu khả quan.

Việc phát triển các loại dược liệu này không chỉ giúp cải thiện thu nhập của người dân mà còn tận dụng được diện tích đất dưới tán rừng, làm cho thảm thực vật của rừng thêm đa dạng, việc bảo vệ rừng của người dân cũng ngày càng tốt hơn.

Chuyên viên Phòng Nông nghiệp và Môi trường huyện Đakrông Hoàng Xuân Điệp cho hay, các mô hình, dự án phát triển kinh tế dưới tán rừng tại huyện Đakrông có sự thành công bước đầu nhưng chưa tương xứng với tiềm năng, lợi thế sẵn có. Để hoạt động này đi vào chiều sâu, từ năm 2022, huyện Đakrông đã xây dựng Đề án số 139/ĐA-UBND về “phát triển trồng cây dược liệu huyện Đakrông giai đoạn 2022 - 2025, định hướng đến năm 2030”. Qua đó, nhằm xây dựng vùng nguyên liệu ổn định, tạo ra sản phẩm hàng hóa có giá trị, từng bước hình thành các sản phẩm OCOP đặc trưng của địa phương.

“Kể từ sau khi giao rừng cho người dân và địa phương quản lý, huyện đã tích cực tuyên truyền, triển khai các dự án phù hợp để người dân vừa có thể nâng cao thu nhập từ rừng, vừa tham gia bảo vệ rừng hiệu quả.

Thời gian tới, địa phương tiếp tục hỗ trợ người dân phát triển cây lâm sản ngoài gỗ như: cây dược liệu, cây mây nước..., mở ra hướng đi phù hợp với định hướng phát triển nông thôn bền vững, vừa khai thác hợp lý tài nguyên thiên nhiên, vừa góp phần nâng cao thu nhập, cải thiện đời sống cho người dân miền núi. Đồng thời, giữ gìn và bảo vệ hệ sinh thái rừng - tài sản quý giá của địa phương”, ông Điệp nói.

Nam Phương