Tiềm năng hợp tác năng lượng giữa Châu Á và Trung Đông

ADNOC Logistics and Services (L&S) mua 80% cổ phần của Navig8 có trụ sở tại Singapore vào năm 2024. Ảnh AFP

Thương mại và đầu tư ngày càng tăng sẽ mang lại nhiều cơ hội hơn cho M&A (hoạt động mua bán và sáp nhập). Cả hai khu vực đều đang tận dụng các cơ hội thỏa thuận để mở rộng phạm vi ngoài biên giới, tiếp thu các công nghệ tiên tiến cũng như bổ sung các năng lực mới.

Hoạt động M&A của các công ty Trung Đông vào khu vực châu Á-Thái Bình Dương (APAC) đã đạt giá trị cao kỷ lục trong năm 2023, với tổng giá trị lên tới 12 tỷ USD. Phần lớn trong số này đến từ các giao dịch với các mục tiêu ở Trung Quốc, chiếm khoảng 8,7 tỷ USD. Khối lượng giao dịch cũng rất mạnh, với một danh sách dày đặc các giao dịch sắp được thực hiện. Trong suốt năm 2023, tổng cộng có 45 giao dịch được hoàn tất, là mức cao nhất kể từ năm 2016.

Trong khi đó, hoạt động M&A trong năm 2024 cũng khá ổn định, mặc dù không đạt được mức kỷ lục như năm 2023. Trong sáu tháng đầu năm, đã có 18 giao dịch với tổng giá trị 2,8 tỷ USD. Đầu tư và thương mại cũng đang phát triển mạnh mẽ. Thương mại của Hội đồng hợp tác Vùng Vịnh (GCC) với các quốc gia đang phát triển ở châu Á dự kiến sẽ đạt 757 tỷ USD vào năm 2030, gần gấp đôi giá trị đạt được vào năm 2021, điều này cho thấy mối quan hệ chiến lược ngày càng tăng giữa hai khu vực.

Động lực chính của hoạt động này là tầng lớp trung lưu đang phát triển ở châu Á. Theo số liệu gần đây, trong năm tới, khu vực này sẽ là nơi sinh sống của 80% “người tiêu dùng mới” trên thế giới, những người có thể chi tiêu 12 USD trở lên mỗi ngày-điều này đang thúc đẩy đầu tư vào khu vực. Vì lý do này, các lĩnh vực hướng tới người tiêu dùng trong khu vực đang trở nên hấp dẫn hơn đối với các giao dịch xuyên biên giới.

SWF di chuyển vào APAC

Quỹ tài sản nhà nước (SWFs) của các quốc gia Trung Đông ngày càng hoạt động tích cực hơn tại châu Á khi các chính phủ tìm cách đa dạng hóa nền kinh tế và đổi mới khu vực. Trong ba quý đầu năm 2023, các SWFs từ Vùng Vịnh đã đầu tư tổng cộng 8,5 tỷ USD để tăng cường mối quan hệ với châu Á, tăng gần 60% so với năm 2022. Các nhà đầu tư thuộc sở hữu nhà nước từ Các Tiểu vương quốc Ả Rập Thống nhất (UAE) và Ả Rập Xê Út đang dẫn đầu, với những cái tên lớn như Quỹ Đầu tư Công Ả Rập Xê Út (PIF), Cơ quan Đầu tư Abu Dhabi và Cơ quan Đầu tư Qatar đều tích cực hoạt động tại châu Á.

Sứ mệnh chuyển tiếp

Quá trình chuyển đổi năng lượng toàn cầu cũng đang thu hút sự quan tâm từ các quốc gia vùng Vịnh sang châu Á. Thương vụ xe điện lớn nhất năm 2023 chứng kiến đối thủ Nio của Tesla có trụ sở tại Trung Quốc nhận được khoản đầu tư 2,2 tỷ USD từ CYVN Holdings, mang lại cho công ty có trụ sở tại Emirates này 20% cổ phần. Thỏa thuận này nhằm mục đích tạo động lực cho Nio khi công ty này đang chịu áp lực tài chính từ cuộc chiến giá cả do đối thủ Tesla của Mỹ khởi xướng.

UAE cũng chịu trách nhiệm về hai thương vụ M&A lớn nhất của một nhà thầu Trung Đông nhắm vào APAC tính đến năm 2024. Thương vụ lớn nhất là ADNOC Logistics and Services (L&S) mua 80% cổ phần của Navig8 có trụ sở tại Singapore, trị giá 1 tỷ USD. Việc mua lại nhà điều hành nhóm vận chuyển giúp công ty sở hữu đội tàu gồm 32 tàu chở dầu hiện đại trên khắp năm châu lục, phù hợp với kế hoạch mở rộng toàn cầu của ADNOC L&S.

Thỏa thuận lớn thứ hai được ghi nhận là quỹ ADQ do nhà nước Abu Dhabi kiểm soát, đã mua 49% cổ phần của nhà đầu tư cơ sở hạ tầng Australia Plenary với giá 650 triệu USD. Nguồn tài trợ này sẽ cho phép Plenary theo đuổi các kế hoạch tăng trưởng của mình. Điều này sẽ bao gồm việc tạo ra nền tảng đầu tư tập trung vào các cơ sở hạ tầng công cộng và xã hội ở khu vực GCC, Trung Đông và Trung Á.

Thách thức APAC

Mặc dù có nhiều cơ hội, các nhà đầu tư và người mua từ Trung Đông vẫn phải đối mặt với một số thách thức khi muốn tham gia vào thị trường APAC. Một trong những thách thức chính là áp lực từ việc Hoa Kỳ không đầu tư vào một số công nghệ của Trung Quốc, đặc biệt trong lĩnh vực trí tuệ nhân tạo (AI). Những hạn chế trong việc bán hàng có thể làm tổn hại đến mối quan hệ đang phát triển giữa Trung Đông và Trung Quốc. Gần đây, Hoa Kỳ đã gây áp lực lên UAE để cắt đứt quan hệ với tập đoàn công nghệ Trung Quốc Huawei, sau khi công ty này được phép truy cập vào các mạng viễn thông của UAE.

Ngoài ra, các quy định về dữ liệu và khác biệt cũng là một trở ngại, có thể cản trở việc chia sẻ dữ liệu rộng rãi và các cơ hội giao dịch. Mặc dù còn nhiều thách thức, nhưng tỷ lệ thương mại và đầu tư từ Trung Đông vào khu vực APAC vẫn không có dấu hiệu giảm sút. Xu hướng này có thể đảm bảo các giao dịch M&A sẽ gia tăng trong những năm tới khi các doanh nghiệp tiếp tục theo đuổi kế hoạch mở rộng chiến lược.

Các nhà thầu APAC để mắt đến các mục tiêu ở Trung Đông

Trong khi đầu tư đối ứng từ APAC vào Trung Đông cho đến nay vẫn trầm lắng, nhưng hoạt động vẫn có dấu hiệu tích cực. Tổng cộng có 33 thương vụ trị giá 4 tỷ USD được thực hiện vào năm 2023, trong đó Israel, UAE và Oman là mục tiêu đầu tư hàng đầu. Tính đến thời điểm hiện tại của năm 2024, hoạt động diễn ra tương đối chậm, chỉ có 9 giao dịch trị giá 260 triệu USD được thực hiện. Israel đang là địa điểm mục tiêu quan trọng của các nhà giao dịch khao khát công nghệ, trong khi UAE và Qatar cũng là mục tiêu nhắm tới.

Trung Quốc đang trở thành sự hiện diện tích cực trong khu vực. Tại Hội nghị Kinh doanh Ả Rập-Trung Quốc lần thứ 10 được tổ chức tại Riyadh vào tháng 6 năm 2023, theo báo cáo, có 30 giao dịch trị giá 10 tỷ USD đã được thống nhất giữa các công ty Trung Quốc và các nhà đầu tư Trung Đông. Đáng chú ý, các công ty công nghệ Trung Quốc, đối mặt với sự quản lý chặt chẽ từ các cường quốc phương Tây cùng tình trạng suy thoái kinh tế trong nước, đang ngày càng mạnh mẽ hơn trong khu vực. Ví dụ, gã khổng lồ giao hàng thực phẩm Meituan đang tìm kiếm nhân viên tại Riyadh-đây là bước chuyển mình đầu tiên của công ty nhằm hướng ra ngoài lãnh thổ đất nước. Trong khi đó, Alibaba, một trong những gã khổng lồ thương mại điện tử của Trung Quốc, đang hợp tác với các công ty địa phương tại Saudi Arabia và UAE để thâm nhập vào khu vực.

Giao dịch M&A lớn nhất năm 2023 chứng kiến một công ty năng lượng Indonesia nhắm đến lĩnh vực dầu khí của Oman. Vào tháng 8, công ty MedcoEnergi có trụ sở tại Jakarta đã được chính quyền Sultanate của Oman phê duyệt để mua lại 20% cổ phần trong hai khối dầu khí từ công ty năng lượng địa phương OQ Exploration & Production. Việc mua lại này sẽ tăng cường sản lượng hàng ngày của MEDC và góp phần vào các nguồn dự trữ dầu khí trong tương lai.

Ngành công nghiệp TMT nổi tiếng toàn cầu của Israel cũng đang được các nhà thầu châu Á nhắm tới. Lĩnh vực này đã mang đến một số thương vụ quan trọng trong hai năm qua, bao gồm thương vụ mua lại nhà cung cấp giải pháp iLottery NeoGames trị giá 1,2 tỷ USD của Aristocrat Leisure, cũng như thương vụ mua lại công ty công nghệ du lịch MST Travel của ứng dụng đặt phòng Yanolja Hàn Quốc với giá 121 triệu USD. Tuy nhiên, những thách thức vẫn còn. Xung đột đang diễn ra trong khu vực đã gây mất ổn định, khiến triển vọng đầu tư trong tương lai trở nên không chắc chắn. Mặc dù điều này dường như chưa phải là yếu tố cản trở các giao dịch, nhưng sự leo thang hơn nữa có thể làm giảm sự quan tâm của nhà đầu tư.

Việc thay đổi các quy định liên quan đến chia sẻ dữ liệu là một trở ngại khác và cần được xem xét cẩn thận. Mối quan hệ đang phát triển giữa Trung Đông và APAC có vẻ sẽ được củng cố hơn nữa trong thời gian tới. Trong bối cảnh địa chính trị và kinh tế vĩ mô đang thay đổi, các quốc gia vùng Vịnh và châu Á sẽ tìm kiếm sự hỗ trợ và tăng trưởng kinh tế của nhau - một xu hướng được phản ánh qua số liệu thương mại tăng vọt và hoạt động M&A lành mạnh.

Nh.Thạch

AFP