Tích hợp dữ liệu, phát hiện giao dịch bất thường để phòng, chống tham nhũng

Đại biểu Nguyễn Tâm Hùng, Đoàn đại biểu Quốc hội TP.HCM phát biểu. Ảnh: Quốc hội.

Chiều 18/11, Quốc hội thảo luận tại hội trường về dự án Luật sửa đổi, bổ sung một số điều của Luật Phòng, chống tham nhũng.

Dự thảo luật điều chỉnh quy định tăng giá trị tài sản kê khai từ 50 triệu đồng lên 150 triệu đồng; tăng giá trị tài sản, thu nhập khi kê khai biến động trong năm từ 300 triệu đồng lên 1 tỷ đồng…

Đại biểu Phạm Văn Hòa (Đoàn đại biểu Quốc hội tỉnh Đồng Tháp) cho rằng ngưỡng 1 tỷ đồng kê khai bổ sung khi có thay đổi về giá trị tài sản, thu nhập là phù hợp bối cảnh kinh tế hiện nay. Tuy nhiên, đại biểu lo ngại việc có những trường hợp né tránh và tìm cách chia nhỏ tài sản để không phải kê khai bổ sung.

Theo đại biểu Phạm Văn Hòa, mọi biến động tài sản bất thường, không phù hợp thu nhập, dù dưới 1 tỷ đồng, đều phải giải trình để tạo cơ chế quan trọng ngăn chặn các hành vi kỹ thuật né kê khai.

Các đại biểu tham gia phiên họp. Ảnh: Quốc hội.

Đại biểu Nguyễn Tâm Hùng, (Đoàn đại biểu Quốc hội TP.HCM) cho rằng khoản 2, khoản 3, khoản 4 điều 16 mở rộng chủ thể lập báo cáo nhưng mới dừng ở mức phối hợp, chưa có trung tâm dữ liệu báo cáo thống nhất.

Đại biểu Nguyễn Tâm Hùng đề nghị bổ sung nguyên tắc báo cáo phòng chống tham nhũng được chuẩn hóa theo chuẩn dữ liệu mở, thống nhất trên toàn quốc.

“Toàn bộ dữ liệu từ các bộ ngành địa phương phải được kết nối về cơ sở dữ liệu quốc gia về phòng chống tham nhũng. Đây là nền tảng để hình thành hệ thống cảnh báo sớm, giúp phát hiện những bất thường trong đầu tư công, đất đai, đấu thầu…”, đại biểu Hùng nêu.

Theo đại biểu, nếu không thiết lập rõ nguyên tắc này vào luật, chúng ta tiếp tục đối mặt báo cáo rời rạc, chậm trễ, thiếu khả năng phân tích, dự báo.

Ngoài ra, đại biểu Nguyễn Tâm Hùng cũng đề nghị nghiên cứu quy định cơ sở dữ liệu phòng chống tham nhũng kết nối với cơ sở dữ liệu quốc gia về đất đai, dân cư, đăng ký doanh nghiệp, thuế, hải quan, ngân hàng, công chứng. Vì theo đại biểu, 90% hành vi tham nhũng để lại dấu vết thông qua biến động tài sản và các giao dịch tài chính. Chỉ khi dữ liệu được tích hợp, cơ quan kiểm soát mới phát hiện giao dịch bất thường, tài sản chuyển dịch lòng vòng hoặc đứng tên hộ.

Tổng Thanh tra Chính phủ Đoàn Hồng Phong phát biểu giải trình, làm rõ một số vấn đề đại biểu Quốc hội nêu. Ảnh: Quốc hội.

Giải trình ý kiến các đại biểu Quốc hội, Tổng thanh tra chính phủ Đoàn Hồng Phong cho rằng về quy định giá trị tài sản kê khai, kê khai bổ sung, đa số ý kiến của các đại biểu tán thành với quy định này.

Một số ý kiến đại biểu đề nghị làm rõ căn cứ quy định tăng giá trị kê khai từ 50 triệu đồng lên 150 triệu đồng và giá trị tài sản thu nhập bổ sung biến động trong năm từ 300 triệu đồng lên 1 tỷ đồng.

Theo Tổng Thanh tra Chính phủ Đoàn Hồng Phong, quy định trên dựa vào các yếu tố là do tăng lương cơ sở, do điều kiện kinh tế xã hội phát triển.

Về phạm vi đối tượng phải kê khai tài sản trong doanh nghiệp nhà nước, đa số ý kiến đại biểu tán thành việc mở rộng phạm vi đối tượng như dự thảo.

Một số ý kiến đại biểu đề nghị làm rõ tính khả thi, sự phù hợp thực tiễn của việc kiểm soát tài sản, thu nhập trong trường hợp người nước ngoài hoặc người thuộc khu vực ngoài nhà nước tham gia quản lý doanh nghiệp nhà nước.

Về vấn đề này, theo Tổng Thanh tra Chính phủ, để đáp ứng yêu cầu phòng chống tham nhũng trong điều kiện hiện nay, quy định này là phù hợp với quy định Luật Doanh nghiệp, Luật Quản lý sử dụng vốn nhà nước đầu tư vào sản xuất kinh doanh tại doanh nghiệp quy định người được giao tham gia quản lý điều hành doanh nghiệp nhà nước nắm giữ trên 50% vốn nhà nước phải kê khai tài sản, thu nhập.

Trên cơ sở quy định này, Chính phủ sẽ quy định các trường hợp phải kê khai tài sản, thu nhập tại doanh nghiệp nhà nước là những người đại diện, chủ sở hữu trực tiếp, người đại diện phần vốn nhà nước và một số chức danh, chức vụ tại doanh nghiệp nhà nước mà không bao gồm người nước ngoài hoặc người ở khu vực ngoài nhà nước.

Các ý kiến khác về ứng dụng công nghệ số trong quản lý tài sản, thu nhập phòng chống tham nhũng, cơ quan chủ trì soạn thảo sẽ phối hợp với Ủy ban Pháp luật và Tư pháp nghiên cứu tiếp thu, hoàn thiện, bảo đảm thể chế hóa chủ trương của Đảng, đồng bộ hệ thống văn bản quy phạm pháp luật.

Đỗ Mến