Thượng viện Mỹ đạt bước tiến lớn để có thể mở cửa lại chính phủ

Tòa nhà Quốc hội Mỹ tại Washington. Ảnh: Getty Images

Thượng viện đã tiến hành một cuộc bỏ phiếu thử quan trọng - bước đầu tiên trong chuỗi thủ tục phê chuẩn. Theo truyền hình trực tiếp trên trang web Thượng viện, trong cuộc bỏ phiếu thủ tục, 60 Thượng nghị sĩ đã ủng hộ và 40 người phản đối - vừa đủ số phiếu cần thiết để thông qua gói ngân sách lưỡng đảng. Trong cuộc bỏ phiếu thủ tục, 5 Thượng nghị sĩ Dân chủ đã đổi hướng ủng hộ thỏa thuận. Một số Thượng nghị sĩ Cộng hòa bảo thủ ban đầu do dự, song sau cuộc trao đổi với Tổng thống Trump, họ đã bỏ phiếu thuận, giúp đạt được ngưỡng 60 phiếu.

Tuy nhiên, Lãnh đạo phe Dân chủ Thượng viện Chuck Schumer cùng phần lớn thành viên đảng Dân chủ đã bỏ phiếu chống, phản đối việc không kèm theo cam kết chắc chắn về gia hạn trợ cấp thuế y tế. Ông Schumer tuyên bố không thể "ủng hộ" một thỏa thuận mà ông cho là "từ bỏ cuộc chiến vì chăm sóc sức khỏe". Thượng nghị sĩ Bernie Sanders thuộc bang Vermont gọi đây là "sai lầm nghiêm trọng" trong khi nhiều thành viên Dân chủ khác cho rằng cử tri mới đây đã bày tỏ mong muốn đảng tiếp tục giữ vững lập trường.

Thỏa thuận do 3 Thượng nghị sĩ trung dung, gồm bà Jeanne Shaheen, bà Maggie Hassan thuộc bang New Hampshire và ông Angus King - nghị sĩ độc lập từ bang Maine, khởi xướng. Theo đó, Thượng viện sẽ thông qua 3 dự luật chi tiêu thường niên mang tính lưỡng đảng, đồng thời kéo dài nguồn tài chính cho phần còn lại của chính phủ tới cuối tháng 1-2026. Gói dự luật này sẽ đảm bảo kinh phí hoạt động cho Quốc hội và các cơ quan trực thuộc, Bộ Nông nghiệp, Cơ quan Quản lý Thực phẩm và Dược phẩm (FDA), các chương trình phúc lợi cho cựu chiến binh, cùng một số dự án xây dựng của Lầu Năm Góc trong tài khóa 2026. Phần còn lại của chính phủ liên bang sẽ được duy trì hoạt động thông qua một nghị quyết tiếp tục chi tiêu có hiệu lực đến ngày 30-1-2026. Gói ngân sách cũng hủy bỏ lệnh sa thải hàng loạt viên chức liên bang được ban hành từ ngày 1-10 và đảm bảo họ sẽ được nhận lương bù.

Nhằm đạt được thỏa thuận, phe Dân chủ đã nhận được cam kết từ lãnh đạo phe đa số tại Thượng viện John Thune rằng Thượng viện sẽ tổ chức một cuộc bỏ phiếu vào tháng 12 để gia hạn các khoản trợ cấp trong Đạo luật Chăm sóc sức khỏe hợp túi tiền (ACA), vốn sẽ hết hiệu lực vào cuối năm nếu Quốc hội không hành động. Phe Dân chủ cũng sẽ được quyền lựa chọn nội dung dự luật gia hạn được đưa ra biểu quyết.

Thỏa thuận được lãnh đạo phe đa số Thượng viện John Thune ủng hộ mạnh mẽ. Ông kêu gọi hành động ngay khi tình trạng đóng cửa chính phủ tiếp tục làm tê liệt hệ thống hàng không, đe dọa chương trình hỗ trợ thực phẩm cho hàng triệu người và khiến hàng trăm nghìn viên chức chưa nhận được lương. Trong 40 ngày kể từ khi chính phủ ngừng hoạt động, ông John Thune đã tổ chức 14 lần bỏ phiếu cho dự luật được Hạ viện nhằm kéo dài ngân sách tới cuối tháng 11. Tuy nhiên, dự luật liên tiếp không đạt đủ phiếu cần thiết do sự phản đối của phe đối lập. Phe Dân chủ khẳng định rằng bất cứ gói ngân sách nào cũng phải gia hạn các khoản trợ cấp thuế giúp giảm chi phí bảo hiểm y tế theo ACA vốn sẽ hết hạn vào cuối năm.

Tối cùng ngày, Tổng thống Donald Trump cho biết "có vẻ như chúng ta đang tiến gần đến việc kết thúc đóng cửa chính phủ", song chưa tuyên bố chính thức ủng hộ thỏa thuận. Theo thỏa thuận vừa được thông qua, gói ngân sách sẽ được đưa ra bỏ phiếu cuối cùng tại Thượng viện trong những ngày tới, trước khi chuyển sang Hạ viện và trình lên Tổng thống Trump. Nếu được Hạ viện thông qua và Tổng thống ký ban hành, gói ngân sách này sẽ chính thức chấm dứt đợt đóng cửa chính phủ dài nhất lịch sử nước Mỹ, mở đường cho việc khôi phục hoạt động của toàn bộ cơ quan liên bang và hoàn trả lương cho hàng triệu công chức.

Tình trạng chính phủ đóng cửa đã bước sang ngày thứ 40 - dài nhất trong lịch sử Mỹ - khiến hàng loạt nhân viên liên bang phải nghỉ việc, đồng thời làm gián đoạn chương trình hỗ trợ lương thực, hoạt động của các công viên quốc gia và lĩnh vực hàng không. Các cơ quan môi trường và giao thông cảnh báo tình trạng thiếu nhân lực trong kiểm soát không lưu có thể gây tắc nghẽn nghiêm trọng trong dịp lễ Tạ ơn sắp tới.

AN BÌNH