Thương mại Mỹ - EU lớn cỡ nào?

Ảnh minh họa - Ảnh: Bloomberg.

Tuần vừa rồi, Tổng thống Mỹ Donald Trump dọa áp thuế quan 50% lên hàng hóa từ Liên minh châu Âu (EU) vào Mỹ từ ngày 1/6, sau đó tuyên bố hoãn đến ngày 9/7. Nếu được thực thi, mức thuế quan này được đánh giá sẽ có ảnh hưởng lớn đến dòng chảy thương mại giữa hai bờ Đại Tây Dương và có thể đẩy giá nhiều hàng hóa ở Mỹ như ô tô, dược phẩm và linh kiện máy bay tăng cao.

Thâm hụt thương mại hàng hóa lớn giữa Mỹ với châu Âu vốn là một vấn đề khiến ông Trump không hài lòng. Khi công bố ý định áp thuế quan 50% lên hàng hóa châu Âu hôm thứ Sáu tuần trước, ông nói sự thâm hụt đó là không thể chấp nhận. Ông cũng nói đàm phán thương mại giữa Mỹ và EU hiện “không đi đến đâu”.

Trong kế hoạch thuế quan đối ứng mà ông Trump công bố hồi đầu tháng 4, EU bị áp mức thuế 20%. Tuy nhiên, mức thuế này được hạ về mức cơ sở 10% như đối với các quốc gia và vùng lãnh thổ khác trong thời gian 90 ngày đến ngày 9/7. Bởi vậy, việc ông Trump dọa đánh thuế 50% đối với EU trong lúc đàm phán còn đang diễn ra đã gây bất ngờ lớn.

Dưới đây là một số nét tổng quan về quan hệ thương mại giữa Mỹ và EU do tờ Wall Street Journal điểm lại:

QUY MÔ THƯƠNG MẠI MỸ - EU

EU là đối tác thương mại lớn nhất của Mỹ, lớn hơn cả Mexico, Canada và Trung Quốc. Năm 2024, Mỹ đã nhập khẩu khoảng 606 tỷ USD hàng hóa từ EU và xuất khẩu khoảng 370 tỷ USD sang khối này. Sự mất cân bằng thương mại đó là một vấn đề mà ông Trump đặc biệt quan tâm khi ông cố gắng sử dụng thuế quan để cải tổ ngành sản xuất của Mỹ.

Theo dữ liệu của Cục Phân tích Kinh tế Mỹ, thương mại hàng hóa và dịch vụ với EU chiếm khoảng 4,9% tổng sản phẩm quốc nội (GDP) của Mỹ vào năm 2024. Điều đó có nghĩa là thương mại với châu Âu thậm chí còn chiếm một phần lớn hơn trong nền kinh tế Mỹ so với thương mại với Trung Quốc. Cụ thể, thương mại Mỹ - Trung chỉ chiếm 2,2% GDP của Mỹ trong năm ngoái.

MỸ NHẬP KHẨU NHỮNG HÀNG HÓA GÌ TỪ EU?

Dược phẩm là sản phẩm xuất khẩu lớn nhất của EU sang Mỹ, đạt kim ngạch tổng cộng là 127 tỷ USD vào năm 2024. Châu Âu là cái nôi của những “gã khổng lồ” trong ngành công nghiệp dược phẩm như Bayer và Sanofi, nhưng đó chỉ là một phần của câu chuyện. Một số công ty dược của Mỹ có nhà máy đặt ở Ireland - quốc gia có thuế suất thấp. Vào năm 2024, Ireland xuất khẩu nhiều hàng hóa sang Mỹ hơn Ý và Pháp.

Các mặt hàng nhập khẩu hàng đầu khác từ châu Âu vào Mỹ là ô tô (45,2 tỷ USD) và nhiều loại máy móc khác nhau. Mỹ cũng đã mua 5,4 tỷ USD rượu vang và 4,4 tỷ USD nước hoa từ EU trong năm ngoái.

MỸ XUẤT KHẨU HÀNG HÓA GÌ SANG CHÂU ÂU?

Châu Âu là một khách hàng lớn mua dầu thô, khí đốt, ô tô, máy bay của Mỹ, cũng như các sản phẩm liên quan đến máu như huyết tương. Năm ngoái, Mỹ thu về kim ngạch xuất khẩu 32,3 tỷ USD máy bay và phụ tùng máy bay, cùng 12,4 tỷ USD ô tô từ thị trường EU. Một lượng lớn ô tô xuất khẩu từ châu Âu sang Mỹ là của các thương hiệu châu Âu như BMW và Mercedes.

Ngoài ra, Mỹ là một lực lượng lớn trên huyết tương toàn cầu và đã cung cấp 5,2 tỷ USD các sản phẩm liên quan đến máu cho thị trường EU trong năm ngoái.

VAI TRÒ CỦA THƯƠNG MẠI DỊCH VỤ

Mỹ có thâm hụt thương mại hàng hóa 235,6 tỷ USD với EU trong năm 2024, nhưng nếu tính cả thương mại dịch vụ, mức thâm hụt thương mại chung của Mỹ với EU giảm xuống còn 161 tỷ USD - theo dữ liệu của BEA.

Việc đo lường kim ngạch thương mại dịch vụ không dễ như đối với hàng hóa, vì những dịch vụ như tư vấn kinh doanh và ngân hàng không đi qua các cửa khẩu hay hải cảng như hàng hóa. Theo số liệu của Mỹ, nước này đã xuất khẩu khoảng 277 tỷ USD dịch vụ sang EU và nhập khẩu 201 tỷ USD dịch vụ từ EU trong năm 2024. EU đã từng phát tín hiệu rằng họ có thể sẽ nhắm vào các công ty công nghệ của Mỹ - một nguồn xuất khẩu dịch vụ chính của nước này - để trả đũa thuế quan.

CUỘC CHIẾN THƯƠNG MẠI MỸ - EU TRƯỚC ĐÂY ĐÃ KẾT THÚC RA SAO?

Năm 2018, trong nhiệm kỳ tổng thống đầu tiên, ông Trump đã áp thuế 10% đối với nhôm và 25% đối với thép. Lý do được đưa ra là vấn đề an ninh quốc gia. EU đã đáp trả bằng cách áp thuế đối với hơn 3 tỷ USD hàng xuất khẩu của Mỹ, bao gồm quần jeans, rượu bourbon và xe mô-tô Harley-Davidson.

Năm 2021, chính quyền Tổng thống Joe Biden đã đạt được thỏa thuận với EU, về cơ bản đã chấm dứt xung đột thương mại giữa hai bên. Theo thỏa thuận này, Mỹ miễn thuế quan đối với một hạn ngạch thép và nhôm từ châu Âu vào nước này, và đổi lại EU cũng dừng việc đánh thuế trả đũa đối với hàng Mỹ.

An Huy