Thượng Hải chấm dứt thời 'đổ bô'

Hình ảnh người dân đổ bô biến mất ở Thượng Hải. Ảnh: Sixth Tone.

Cuối tháng 10, truyền thông nhà nước Trung Quốc cho biết chiến dịch đưa nhà vệ sinh vào hầu hết hộ gia đình, triển khai từ những năm 1990, đã hoàn tất vào tháng 9. Đến năm 2023, thành phố vẫn còn 14.082 hộ phải sử dụng bô xí.

Trong nhiều thập kỷ, hàng nghìn hộ dân ở các khu phố cũ trong lõi trung tâm Thượng Hải sống trong cảnh thiếu nước máy và không có nhà vệ sinh tự xả, dù chính quyền liên tục nỗ lực giải quyết. Mật độ dày đặc và cấu trúc “mê cung” của các khu nhà shikumen - loại nhà ngói có “cửa đá” đặc trưng - cùng với yêu cầu bảo tồn di sản khiến quá trình lắp đặt hệ thống nước phải được thiết kế riêng cho từng hộ.

Khi nước Cộng hòa Nhân dân Trung Hoa được thành lập năm 1949, diện tích sống bình quân đầu người tại trung tâm Thượng Hải chỉ 3,9 m2. Khi đó, khoảng 4/5 trong số 5 triệu dân của thành phố vẫn phải dùng bô xí.

Hình ảnh bên trong và bên ngoài của Caoxi San Cun trước khi cải tạo, một khu dân cư cũ tại quận Xuhui, Thượng Hải. Ảnh: The Paper.

Sau công cuộc “cải cách mở cửa” từ năm 1978, Thượng Hải đẩy nhanh việc xây dựng nhà ở công cho cán bộ, tạo nên làn sóng di dời lớn. Chỉ riêng trong thập niên 1980, khoảng 830.000 hộ đã chuyển đến các căn hộ mới có trang bị nhà vệ sinh tự xả. Tuy vậy, theo Jiefang Daily, đến năm 1993 vẫn còn khoảng 800.000 bô xí được sử dụng trong thành phố.

Người dân Thượng Hải hài hước gọi dự án hoàn thiện hệ thống nước cho toàn bộ các hộ là “làm đại sảnh trong vỏ ốc”, ám chỉ việc cải tạo trong điều kiện không gian eo hẹp của những căn nhà cũ.

Chính quyền thành phố đã tùy chỉnh giải pháp phù hợp từng trường hợp: Có nơi phải bố trí lại không gian bên trong nhà để lắp đặt nhà vệ sinh; có nơi xây thêm các cấu trúc nhẹ hoặc khung thép bên ngoài để làm nhà vệ sinh và bếp; một số căn nhà được yêu cầu tháo dỡ hoàn toàn.

Cheng Jinxin, sinh năm 1949 và sống cùng cha mẹ trong căn nhà 14 m2 từ nhỏ, chia sẻ với Jiefang Daily về cuộc sống gắn liền với bô xí ngày trước.

Ông nhớ mỗi sáng 4h, khi còn mơ màng, ông nghe tiếng gọi “Đổ bô đây!” của người đàn ông kéo chiếc xe thu gom đi dọc ngõ. Các hộ dân hối hả mang bô xuống, có người dậy từ 2-3h sáng để chuẩn bị, vì nếu lỡ chuyến thu gom sẽ phải chờ thêm một ngày để xử lý chất thải.

Sau khi trời sáng, họ quay lại lấy bô đã được đổ sạch và kỳ cọ thêm bằng những chiếc chổi tre dài. Giờ đây, những cảnh tượng ấy đã trở thành ký ức của một thời.

Thủy Dương