Thuốc điều trị lichen nitidus

Lichen nitidus không cần điều trị trong hầu hết các trường hợp, vì ở phần lớn bệnh nhân, các nốt sần không ngứa hoặc khó chịu và có thể sẽ tự biến mất theo thời gian. Thông thường, lichen nitidus tự khỏi mà không cần điều trị trong vòng 1 năm.

Tuy nhiên, việc sử dụng một số loại thuốc có thể giúp giảm ngứa, giảm các nốt sần gây khó chịu cho người bệnh lichen nitidus.

1. Các thuốc điều trị lichen nitidus

1.1 Thuốc corticosteroid dạng bôi hoặc uống

Tác dụng: Trong các dạng lichen mạn tính hoặc dai dẳng, có thể sử dụng các thuốc corticosteroid tại chỗ hoặc toàn thân để giảm viêm và ngứa.

Tác dụng phụ tùy thuộc vào dạng thuốc. Sử dụng corticosteroid tại chỗ trong thời gian dài có thể gây mỏng da, làm giảm hiệu quả điều trị và các vấn đề khác về da. Sử dụng corticosteroid đường uống trong thời gian dài có thể gây loãng xương, đái tháo đường, tăng huyết áp và mức cholesterol cao.

1.2 Thuốc kháng histamin trong điều trị lichen nitidus

Tác dụng: Thuốc kháng histamin đôi khi được sử dụng chủ yếu giúp giảm ngứa nếu có. Các thuốc bao gồm cetirizine, loratadine, diphenhydramine... có thể làm dịu tình trạng kích ứng da.

Tác dụng phụ: Thuốc kháng histamin thường được dung nạp tốt. Tuy nhiên, thuốc cũng có thể gây một số tác dụng phụ, nhất là khi sử dụng kéo dài, bao gồm buồn ngủ, mệt mỏi (nếu sử dụng thuốc kháng histamin thế hệ đầu tiên như diphenhydramine, hydroxyzine), khô miệng, mũi hoặc họng, chóng mặt, choáng váng, mờ mắt, táo bón hoặc bí tiểu.

Người bệnh lichen nitidus cần được khám và điều trị sớm.

1.3 Chất ức chế calcineurin

Tác dụng: Thuốc giúp ức chế phản ứng miễn dịch và có thể hữu ích cho bệnh lichen nitidus. Các thuốc bao gồm pimecrolimus và tacrolimus...

Tác dụng phụ có thể xảy ra như châm chích, nóng rát và ngứa tại vị trí bôi thuốc. Không sử dụng thuốc này kết hợp với liệu pháp quang trị liệu. Hạn chế tiếp xúc với ánh nắng mặt trời khi sử dụng tacrolimus và không sử dụng giường tắm nắng trong quá trình điều trị.

1.4 Ciclosporin

Tác dụng: Ciclosporin là một loại thuốc ức chế miễn dịch có thể được sử dụng 'ngoài nhãn' để điều trị bệnh lichen nitidus nghiêm trọng hoặc lan rộng, đặc biệt là khi các phương pháp điều trị khác không hiệu quả. Thuốc giúp giảm viêm và phản ứng miễn dịch bất thường, có thể dẫn đến giảm kích thước và sự lây lan của các tổn thương lichen nitidus.

Tác dụng phụ: Ciclosporin là thuốc ức chế miễn dịch nên có những rủi ro đáng kể, bao gồm độc tính với thận, huyết áp cao, tăng nguy cơ nhiễm trùng, nướu phát triển quá mức, rậm lông, rối loạn chức năng gan.

Lưu ý, nếu ciclosporin không hiệu quả hoặc gây độc tính nguy hiểm, có thể sử dụng các phương án thay thế bao gồm: Methotrexate (một loại thuốc ức chế miễn dịch khác), acitretin (retinoid dạng uống), liệu pháp quang học (PUVA, UVB).

1.5. Retinoid

Tác dụng: Retinoid là phiên bản tổng hợp của vitamin A có thể dùng để điều trị tại chỗ hoặc uống. Phương pháp điều trị tại chỗ có thể gây kích ứng da trong bệnh lichen nitidus.

Lưu ý, retinoid có thể gây dị tật bẩm sinh nên phụ nữ đang mang thai hoặc có thể mang thai không nên sử dụng. Những trường hợp này cần tham khảo ý kiến bác sĩ trước khi dùng.

1.6 Liệu pháp ánh sáng

Ngoài ra có thể sử dụng liệu pháp ánh sáng (liệu pháp quang học) để điều trị lichen nitidus. Đối với phương pháp điều trị này, sẽ sử dụng một máy phát ra một loại ánh sáng đặc biệt. Sử dụng ánh sáng cực tím A (UVA), thâm nhập sâu vào da. Liệu pháp này thường được sử dụng kết hợp với một loại thuốc làm cho da nhạy cảm hơn với ánh sáng UVA.

Lưu ý, cần tránh tiếp xúc với ánh nắng mặt trời trong một vài ngày sau khi quang trị liệu. Ngoài ra, cần đeo kính râm hấp thụ tia UV đặc biệt trong một vài ngày để bảo vệ mắt.

2. Lưu ý khi dùng thuốc

Để điều trị hiệu quả người bệnh cần thực hiện:

- Khi có triệu chứng người bệnh cần đi khám để chẩn đoán chính xác lichen nitidus (bởi vì các tình trạng khác có thể gây ra các vết phát ban trên da có thể trông giống như bệnh lichen nitidus) để được điều trị phù hợp.

- Không tự ý dùng thuốc điều trị lichen nitidus khi chưa có chỉ định của bác sĩ.

- Cần tuân thủ chỉ định và hướng dẫn dùng thuốc của bác sĩ và tái khám đúng hẹn.

- Mặc dù một số phương pháp điều trị hiệu quả với những trường hợp bệnh nhân bị ngứa hoặc sưng, nhưng có thể xảy ra một số phản ứng phụ. Do đó, trong thời gian dùng thuốc, nếu gặp bất kỳ triệu chứng bất thường nào cần báo ngay cho bác sĩ để được kịp thời xử trí.

Khi nồm ẩm dễ mắc những bệnh nào về da?

DS. Hoàng Vân