Thuế quan 'Ngày giải phóng' của ông Trump bị chặn, Nhà Trắng lên tiếng

Một tòa án liên bang hôm 28/5 đã chặn chính sách thuế quan có tầm ảnh hưởng rộng rãi của Tổng thống Mỹ Donald Trump, phán quyết rằng vị Tổng tư lệnh đã vượt quá thẩm quyền của mình, báo New York Post đưa tin.

Theo báo Mỹ, hội đồng gồm 3 thẩm phán tại Tòa án Thương mại Quốc tế ở Manhattan đã tuyên bố rằng chỉ có Quốc hội mới có thẩm quyền giải quyết thương mại với các quốc gia khác.

Tòa cũng ra phán quyết rằng Tổng thống Mỹ không có thẩm quyền áp thuế theo quyền hạn kinh tế khẩn cấp mà ông đã trích dẫn khi công bố các mức thuế quan "có đi có lại" đối với các quốc gia trên thế giới vào ngày 2/4 mà ông gọi là "Ngày giải phóng".

Các sắc lệnh hành pháp mà ông Trump công bố mức thuế quan "được tuyên bố là vô hiệu vì trái luật. Các sắc lệnh thuế quan toàn cầu và trả đũa vượt quá bất kỳ thẩm quyền nào được trao cho Tổng thống… để điều chỉnh hoạt động nhập khẩu bằng thuế quan", phán quyết nêu rõ.

Tổng thống Mỹ Donald Trump. Ảnh: Getty Images

Vụ kiện được đệ trình bởi Trung tâm Tư pháp Tự do phi đảng phái, thay mặt cho 5 doanh nghiệp nhỏ mua hàng hóa từ các quốc gia bị ảnh hưởng bởi chính sách thuế quan của Nhà Trắng.

Các nguyên đơn lập luận rằng ông Trump không thể sử dụng Đạo luật Quyền hạn Kinh tế Khẩn cấp Quốc tế (IEEPA) năm 1977 để biện minh cho các mức thuế quan, ảnh hưởng đến hầu hết các quốc gia trên toàn cầu.

Theo tờ Financial Times, phán quyết này là một "đòn" giáng có thể khiến chính sách thương mại toàn cầu của Tổng thống Mỹ rơi vào tình trạng hỗn loạn, và là một bước ngoặt lớn trong các cuộc chiến thương mại mà ông Trump đã phát động trong những tháng đầu nhiệm kỳ Tổng thống thứ hai của mình.

Ngay cả khi phán quyết được kháng cáo, thì hiện tại nó cũng sẽ tiếp thêm động lực cho những người phản đối thuế quan tại các công ty Mỹ, các thủ đô nước ngoài và Quốc hội Mỹ, những người đã cố gắng thuyết phục ông Trump hủy bỏ các khoản thuế.

Theo Newsweek, trong một tuyên bố phản hồi phán quyết hôm 28/5, một phát ngôn viên của Nhà Trắng đã nhắc lại lời chỉ trích của ông Trump về "cách đối xử không có đi có lại" của các quốc gia khác đối với Mỹ.

"Những khoản thâm hụt này đã tạo ra tình trạng khẩn cấp quốc gia tàn phá các cộng đồng người Mỹ, bỏ lại người lao động của chúng ta phía sau và làm suy yếu cơ sở công nghiệp quốc phòng của chúng ta – những sự thật mà tòa án đã không tranh cãi", vị phát ngôn viên nói với Newsweek.

Vị phát ngôn viên cũng đã chỉ trích phán quyết này, nói rằng "các thẩm phán không được bầu không có thẩm quyền quyết định cách giải quyết đúng đắn tình trạng khẩn cấp quốc gia".

"Tổng thống Trump đã cam kết đặt nước Mỹ lên hàng đầu và chính quyền cam kết sử dụng mọi đòn bẩy của quyền hành pháp để giải quyết cuộc khủng hoảng này và khôi phục lại sự vĩ đại của nước Mỹ", vị phát ngôn viên nói.

Trước đó, Nhà Trắng khẳng định chỉ có Quốc hội, chứ không phải thẩm phán, mới có thể quyết định câu hỏi "chính trị" về việc liệu Tổng thống có được phép ban bố tình trạng khẩn cấp hay không.

Minh Đức (Theo NY Post, Newsweek, Financial Times)