Thuế quan dự kiến làm gia tăng lạm phát tại Mỹ

Giá tiêu dùng tăng nhẹ

Báo cáo từ Bộ Lao động Mỹ công bố hôm qua (11/6) cho thấy áp lực giá cơ bản trong tháng 5 đã dịu đi. Các chuyên gia kinh tế cho rằng lạm phát chậm phản ứng với các mức thuế sâu rộng của Tổng thống Donald Trump, vì phần lớn các nhà bán lẻ vẫn đang bán hàng tồn kho tích lũy trước khi thuế nhập khẩu có hiệu lực.

Giá tiêu dùng tại Mỹ tăng thấp hơn dự báo trong tháng 5.

Hồi tháng trước, Walmart thông báo sẽ bắt đầu tăng giá vào cuối tháng 5 và tháng 6. Lạm phát cũng được kiềm chế nhờ giá dịch vụ tăng chậm hơn, bao gồm cả giá vé máy bay giảm. Cục Dự trữ Liên bang (Fed) dự kiến giữ nguyên lãi suất, với thị trường tài chính lạc quan về việc nới lỏng chính sách tiền tệ từ tháng 9.

Theo Daniel Hornung, chuyên gia cấp cao tại MIT, báo cáo này cho thấy trước khi có thuế quan và sự bất ổn kinh tế, lạm phát đang trên đà quay về mục tiêu và rào cản chính cho tiến trình này là các đợt tăng giá liên quan đến thuế quan.

Cục Thống kê Lao động (BLS) của Bộ Lao động Mỹ cho biết, chỉ số giá tiêu dùng (CPI) tăng 0,1% trong tháng trước, sau khi tăng 0,2% trong tháng 4. Các nhà kinh tế dự báo CPI của Mỹ sẽ tăng 0,2%. Chi phí nhà ở, chủ yếu là tiền thuê nhà, tăng 0,3%, là động lực chính khiến CPI tăng.

Giá thực phẩm tăng trở lại 0,3% sau khi giảm 0,1% trong tháng 4. Giá hàng tạp hóa tăng 0,3%, nhờ sự tăng mạnh của ngũ cốc, sản phẩm bánh mì và các thực phẩm dùng tại nhà. Giá rau củ quả cũng tăng, nhưng người tiêu dùng được "giải nhiệt" nhờ giá trứng giảm 2,7%. Giá thịt, cá, đồ uống không cồn và sản phẩm từ sữa cũng rẻ hơn so với tháng 4. Giá xăng giảm 2,6%. Trong 12 tháng tính đến tháng 5, CPI tăng 2,4%, sau khi tăng 2,3% trong tháng 4.

Ngoài lượng hàng tồn kho trước thuế, các nhà kinh tế cho rằng môi trường nhu cầu bất ổn khiến một số doanh nghiệp ngần ngại tăng giá. Họ dự đoán lạm phát sẽ tăng từ tháng 6 và trong nửa cuối năm, với các công ty tăng giá dần dần để tránh gây sốc cho người tiêu dùng và thu hút sự chú ý từ Nhà Trắng.

Tháng trước, Tổng thống Donald Trump yêu cầu Walmart "gánh thuế" thay vì tăng giá. Chính quyền cho rằng thuế quan, vốn là một loại thuế, được các nước xuất khẩu chi trả. Hôm qua, ông Trump tuyên bố thỏa thuận thương mại Mỹ-Trung đã hoàn tất, nhưng thuế nhập khẩu từ Trung Quốc vẫn cao hơn nhiều so với tháng 1. Chứng khoán Phố Wall tăng. Đồng USD giảm so với rổ tiền tệ. Lợi suất trái phiếu kho bạc Mỹ giảm.

Loại trừ các thành phần dễ biến động như thực phẩm và năng lượng, CPI tăng 0,1%. Chỉ số CPI cốt lõi tăng 0,2% trong tháng 4. Chi phí nhà ở tăng 0,3%, với chi phí thuê nhà tương đương của chủ sở hữu tăng 0,3%. Dù vậy, giá phòng khách sạn và nhà nghỉ giảm 0,1%, giá vé máy bay giảm 2,7%, cho thấy nhu cầu đang chậm lại.

Thuế quan khiến một số mặt hàng tăng giá

Chi phí y tế tăng 0,3%. Bảo hiểm xe cơ giới tăng 0,7%, chi phí chăm sóc cá nhân tăng 0,5%. Nhìn chung, chi phí dịch vụ tăng 0,2% sau khi tăng 0,4% trong tháng 4. Một số nhà kinh tế hy vọng rằng bất kỳ đợt tăng giá nào liên quan đến thuế quan sẽ được giảm bớt nhờ giá dịch vụ tăng chậm lại, đặc biệt là tăng trưởng tiền lương.

Chính sách thuế nhập khẩu của chính quyền Tổng thống Donald Trump dự báo sẽ khiến lạm phát tại Mỹ tăng mạnh vào nửa cuối năm 2025.

"Kinh tế chủ yếu là nền kinh tế dịch vụ và chi phí lớn nhất là chi phí lao động. Thị trường lao động hạ nhiệt sẽ giúp giảm thiểu tác động của thuế quan", nhà kinh tế trưởng tại ING, James Knightley cho biết.

Giá đồ nội thất và vận hành hộ gia đình tăng 0,3%. Giá xe đã qua sử dụng giảm 0,5%, giá xe mới giảm 0,3%. Giá quần áo giảm 0,4%. Tuy nhiên, có một số lĩnh vực tăng giá liên quan đến thuế quan. Giá thiết bị gia dụng lớn tăng vọt 4,3%, mức tăng lớn nhất kể từ tháng 8/2020, có thể do đợt thuế đầu tiên đối với thép và nhôm. Giá đồ chơi tăng 1,3%, mức tăng lớn nhất kể từ tháng 2/2023. Giá thuốc kê đơn tăng 0,6%. Nhìn chung, giá hàng hóa cốt lõi không đổi sau khi tăng 0,1% trong tháng 4.

Trong 12 tháng tính đến tháng 5, lạm phát CPI cốt lõi của Hoa Kỳ tăng 2,8%, tương đương mức tăng của tháng 4.

Fed theo dõi các thước đo lạm phát khác, bao gồm chỉ số giá chi tiêu tiêu dùng cá nhân (PCE) cốt lõi, cho mục tiêu 2%. Các nhà kinh tế ước tính lạm phát PCE cốt lõi tăng 0,2% trong tháng 5 sau khi tăng 0,1% trong tháng 4, đưa mức tăng hàng năm lên 2,6% từ 2,5% trong tháng 4. Tuy nhiên, các ước tính này có thể thay đổi sau dữ liệu Chỉ số giá sản xuất (PPI) công bố vào hôm nay.

Ông Trump nắm bắt báo cáo CPI ôn hòa để yêu cầu Fed giảm lãi suất một điểm phần trăm đầy đủ. Nhưng giá cả cao hơn có thể sắp đến. Báo cáo Beige Book của Fed tuần trước ghi nhận nhiều báo cáo về việc các doanh nghiệp dự kiến chi phí và giá cả sẽ tăng nhanh hơn trong tương lai.

Dữ liệu CPI sẽ được theo dõi chặt chẽ trong những tháng tới, cũng vì một lý do khác. Tuần trước, BLS, đơn vị cũng biên soạn các báo cáo kinh tế khác, bao gồm báo cáo việc làm được chú ý, thông báo tạm dừng thu thập dữ liệu CPI ở ba thành phố do hạn chế về nguồn lực. BLS, như các cơ quan chính phủ khác, bị ảnh hưởng nghiêm trọng bởi sa thải hàng loạt, nghỉ việc tự nguyện, nghỉ hưu sớm và đóng băng tuyển dụng, thuộc chiến dịch chưa từng có của Nhà Trắng nhằm giảm mạnh quy mô chính phủ và tái cấu trúc.

BLS cũng thông báo, từ dữ liệu PPI tháng 7 công bố vào tháng 8, sẽ ngừng tính toán và công bố khoảng 350 chỉ số, bao gồm dữ liệu từ ngành PPI, hàng hóa, nhu cầu cuối cùng - nhu cầu trung gian và các chỉ số đặc biệt. Với ước tính nhân sự BLS giảm ít nhất 15%, điều này làm dấy lên lo ngại về chất lượng dữ liệu. Mặc dù vậy, BLS hôm thứ ba khẳng định dữ liệu công bố đáp ứng các tiêu chuẩn nghiêm ngặt. Có điều, cơ quan này không đề cập đến vấn đề nhân sự.

"Chất lượng dữ liệu được đánh giá qua các thước đo về phương sai, nghiên cứu độ lệch và đánh giá phương pháp khảo sát. BLS sẽ tiếp tục đánh giá chất lượng dữ liệu", BLS thông tin.

Đức Bình