Thuế quan của Hoa Kỳ có định hình lại thương mại toàn cầu?

Tổng thống Mỹ Donald Trump công bố áp mức thuế đối ứng mới tại Nhà Trắng, ngày 2/4/2025. Ảnh: THX/TTXVN

Tổng thống Mỹ Donald Trump đã công bố mức thuế quan đối ứng, đánh dấu sự kết thúc của chính sách thương mại kéo dài hàng thập kỷ của Mỹ dành riêng cho việc hạ thấp rào cản thuế quan trên toàn thế giới. Khi làm như vậy, Tổng thống Trump đánh cược lớn rằng mức thuế quan cao hơn sẽ thúc đẩy sản xuất mới tại Mỹ. Nhưng những mức thuế quan đó cũng có ý nghĩa quan trọng đối với các đồng minh của Mỹ như Hàn Quốc.

Khi công bố mức thuế quan mới, chính quyền ông Trump đã áp dụng mức thuế quan cơ bản 10% đối với hàng hóa nhập khẩu vào Mỹ và sau đó áp dụng mức thuế quan riêng cho khoảng 60 nền kinh tế, được thiết kế để giải quyết các rào cản đối với hàng xuất khẩu của Mỹ liên quan đến mức thuế quan trung bình của quốc gia, thuế giá trị gia tăng (VAT) và một loạt các rào cản phi thuế quan.

Mức thuế quan đối ứng 25% đối với hàng xuất khẩu của Hàn Quốc sẽ không áp dụng cho các sản phẩm như thép và ô tô, vốn có mức thuế riêng. Tuy nhiên, điều đó không mấy an ủi vì các nhà sản xuất Hàn Quốc vẫn sẽ phải đối mặt với mức thuế 25% đối với các mặt hàng đó. Trong khi mức thuế quan của Hàn Quốc là 25%, biểu đồ của Nhà Trắng cho thấy chính quyền ông Trump đã xác định các rào cản trên thị trường Hàn Quốc tương đương với mức thuế quan 50%.

Vì Nhà Trắng chưa công bố chi tiết về cách tính thuế suất của từng quốc gia nên không rõ chính quyền ông Trump định giá các rào cản khác nhau như thế nào. Một ước tính cho rằng thuế VAT của Hàn Quốc có thể tăng thêm 5% vào các tính toán thuế quan. Ước tính thương mại quốc gia (NTE) mới công bố của chính quyền, trong đó nêu chi tiết các rào cản nước ngoài đối với thương mại Mỹ, liệt kê các yếu tố tiềm ẩn như thiếu minh bạch trong việc thực hiện và thử nghiệm liên quan đến các quy định về hóa chất, khó khăn trong việc nhận được sự chấp thuận cho các sản phẩm công nghệ sinh học, không dỡ bỏ lệnh cấm đối với thịt bò Mỹ trên 30 tháng tuổi và các rào cản tiềm ẩn như phí sử dụng mạng và các quy định mới cho các nền tảng trực tuyến.

Bất kỳ điều nào trong số những điều này hoặc những điều khác được liệt kê trong NTE đều có thể góp phần vào việc tính toán mức thuế quan đối ứng mới, nhưng có một rào cản cụ thể được đề cập nhắm vào mô hình kinh tế của Hàn Quốc. Sắc lệnh hành pháp của ông Trump lưu ý rằng các chính sách trong nước của một quốc gia có thể kìm hãm tiêu dùng trong nước để thúc đẩy xuất khẩu sang Mỹ. Sắc lệnh lưu ý rằng tiêu dùng trong nước chiếm 68% Tổng sản phẩm quốc nội (GDP) của Mỹ, trái ngược với 49% GDP ở Hàn Quốc. Nền kinh tế của Hàn Quốc từ lâu đã hướng đến xuất khẩu và việc đưa Hàn Quốc vào vấn đề này một cách cụ thể có thể cho thấy rằng Mỹ đang tìm kiếm những thay đổi rộng hơn đối với mô hình kinh tế của Hàn Quốc.

Trong khi mức thuế 25% cao hơn nhiều so với dự đoán của nhiều người, Hàn Quốc đang ở vị thế cạnh tranh tương đối tốt so với các nước láng giềng. Bất chấp những nỗ lực của Thủ tướng Nhật Bản Shigeru Ishiba nhằm giành được sự ủng hộ của Tổng thống Trump, Nhật Bản vẫn phải chịu mức thuế 24%. Các nền kinh tế khác ở Ấn Độ Dương - Thái Bình Dương đang phải đối mặt với mức thuế cao hơn Hàn Quốc. Ấn Độ phải chịu mức thuế 27%, Indonesia chịu mức thuế 32% và Việt Nam chịu mức thuế 46%. Trung Quốc phải chịu mức thuế 34%. Tổng thống Trump áp thuế 34% lên hàng hóa của Trung Quốc, bên cạnh mức thuế 20% mà ông đã áp dụng kể từ khi trở lại Nhà Trắng vào tháng Một.

Trong khi mức thuế 25% rõ ràng là đáng thất vọng, Hàn Quốc có thể thấy mình ở trong tình thế tồi tệ hơn nhiều. Câu hỏi bây giờ là phải làm gì tiếp theo. Sắc lệnh nêu rõ rằng các quốc gia áp dụng thuế quan để đáp trả thuế quan của Mỹ có thể phải đối mặt với mức thuế quan cao hơn trong nỗ lực làm giảm bất kỳ hành động trả đũa nào đối với Mỹ. Sắc lệnh cũng gợi ý rằng các quốc gia thực hiện các bước để điều chỉnh chính sách của họ theo Mỹ có thể thấy mức thuế quan giảm. Tuy nhiên, vẫn chưa rõ liệu mức thuế quan 10% mới có phải là vĩnh viễn hay có thể đàm phán được.

Một điều đã trở nên rõ ràng từ các đợt áp thuế ban đầu đối với Canada và Mexico là có vẻ như không có nhiều khác biệt về kết quả giữa cách tiếp cận trả đũa của Canada và cách tiếp cận hòa giải hơn của Mexico.

Cách tiếp cận ban đầu tốt nhất đối với Hàn Quốc là theo cách tiếp cận của Mexico tức là tham gia vào ngoại giao kín đáo nhưng cũng xem các cuộc thảo luận như một cuộc đàm phán. Điều quan trọng đối với các nhà hoạch định chính sách Hàn Quốc là cân nhắc những gì họ muốn từ các cuộc đàm phán ngoài việc giảm thuế quan của Mỹ. Tuy nhiên, Mỹ vẫn chưa cho thấy có một con đường rõ ràng để xóa bỏ thuế quan và Hàn Quốc cũng sẽ thận trọng thực hiện các bước để điều chỉnh.

Trần Quang (PV TTXVN tại Hàn Quốc)