Thuế của ông Trump châm ngòi 'cuộc chiến sinh tồn' của Canada

Tổng thống Mỹ Donald Trump đã thực hiện lời đe dọa của mình, khi chính quyền của ông đã áp mức thuế toàn diện 25% đối với hàng nhập khẩu của Canada, ngoại trừ năng lượng chịu mức thuế 10%. Ông Trump cũng áp đặt mức thuế 25% đối với hàng hóa của Mexico và tăng gấp đôi mức thuế đối với hàng hóa Trung Quốc lên 20%.

Các nhà kinh tế Frances Donald và Cynthia Leach của Ngân hàng RBC tin rằng, đây là cú sốc thương mại lớn nhất mà Canada phải gánh chịu trong gần một thế kỷ qua.

Vina Nadjibulla, Phó chủ tịch nghiên cứu và chiến lược tại Quỹ Châu Á Thái Bình Dương của Canada tuyên bố, thuế quan là “cuộc chiến sinh tồn” của Canada.

Bất kể tác động của nó ra sao, các nhà kinh tế đều đồng ý rằng, cuộc chiến thương mại giữa Mỹ và Canada đã bắt đầu.

Canada đã công bố mức thuế 25% đối với hàng nhập khẩu của Mỹ trị giá 30 tỷ đô la Canada (khoảng 21 tỷ USD) để trả đũa và nói rằng nếu cần thiết, họ sẽ áp thêm thuế đối với 125 tỷ đô la Canada (khoảng 87 tỷ USD) hàng hóa của Mỹ trong vòng 21 ngày.

Chính quyền tổng thống Mỹ Donald Trump đã chính thức áp thuế lên hàng hóa Canada, Mexico và Trung Quốc. Nguồn: Reuters

Mexico cũng hứa sẽ trả đũa nhưng trì hoãn hành động cho đến Chủ nhật tuần này.

Trung Quốc tuyên bố sẽ áp thuế 10% đến 15% đối với một số sản phẩm nhập khẩu của Mỹ bắt đầu từ ngày 10/3 và đã đưa ra một loạt hạn chế xuất khẩu mới nhắm vào các hàng hóa cụ thể của Mỹ.

Trung Quốc cũng đã đệ đơn khiếu nại lên Tổ chức Thương mại Thế giới về hành động áp thuế của chính phủ Mỹ vào thứ Ba ngày 4/3.

Rachel Ziemba, thành viên cấp cao không thường trú tại Trung tâm An ninh Mỹ mới cho biết, thời gian của cuộc chiến thuế quan “vẫn sẽ do Mỹ quyết định”. Nhưng bà Ziemba nói rằng, ngay cả khi gói thuế quan được dỡ bỏ, nhiều mức thuế có mục tiêu hơn có thể vẫn được giữ nguyên, dẫn đến lạm phát sẽ gây tổn hại cho nền kinh tế của tất cả các quốc gia liên quan.

Trả lời phỏng vấn của phóng viên báo Al Jazeera, bà Ziemba đề cập đến lời hứa của ông Trump sẽ áp dụng thuế quan tương ứng đối với tất cả các quốc gia đánh thuế sản phẩm của Mỹ. “Khi giá cả và lạm phát tăng lên, các công ty sẽ phải lập kế hoạch không chỉ cho các mức thuế này mà còn cho các mức thuế khác sắp tới. Điều này sẽ có tác động kinh tế đáng kể về mọi mặt”, bà Ziemba nói.

Giáo sư Brett House của Trường Kinh tế Columbia nói với Al Jazeera: "Thật khó để nói tình hình hiện tại sẽ đi đến đâu".

Ông House cho biết: “Mỹ chắc chắn sẽ áp dụng nhiều mức thuế hơn đối với nhiều quốc gia hơn trước khi chúng tôi thấy bất kỳ chính sách nào được dỡ bỏ”.

Ông House nói rằng, mặc dù các cuộc đàm phán có thể diễn ra nhưng lý do của Tổng thống Donald Trump trong việc áp thuế đối với Canada - buộc nước này phải ngăn chặn dòng người nhập cư không có giấy tờ và fentanyl vào Mỹ - dựa trên dữ liệu "hoàn toàn sai" và trên thực tế, những người nhập cư bất hợp pháp, súng và ma túy đang ngày càng chảy theo hướng ngược lại.

Tháng trước, Tập đoàn Phát thanh Truyền hình Canada (CBC) đưa tin dữ liệu mới từ Cơ quan Dịch vụ Biên giới Canada (CBSA) cho thấy, dòng ma túy và súng bất hợp pháp từ Mỹ chảy vào nước này đã gia tăng trong vài năm qua. Ví dụ, vào năm 2024, số lượng ma túy bị thu giữ đã tăng từ 3.800 kg lên 8.300 kg, vượt quá số lượng bị thu giữ ở biên giới Mỹ.

Thủ tướng Canada Trudeau cho rằng động thái áp thuế của Tổng thống Mỹ Trump là "cực kỳ ngu ngốc". Nguồn: Reuters

'Sự chuyển đổi sâu sắc'

Trong khi mọi thứ đều có thể thương lượng được, Giáo sư Brett House của Trường Kinh tế Columbia cho biết, Tổng thống Donald Trump thường chỉ phản ứng với sự lấy lòng hoặc ép buộc và Canada đã cố gắng lấy lòng.

Ông House nói: “Bây giờ, văn phòng thủ tướng Canada đang chuyển sang cưỡng chế một cách đúng đắn”.

Ngoài các mức thuế được công bố cho đến nay, Canada cũng đang xem xét áp thuế đối với xuất khẩu điện sang Mỹ.

Quan trọng hơn, tình hình này cũng khiến người ta chú ý nhiều hơn đến câu hỏi: Mối quan hệ của Canada với Mỹ sẽ như thế nào trong tương lai?

Một số người Canada ước tính thuế quan của ông Trump có thể khiến 1,5 triệu việc làm bị mất và khiến nền kinh tế Canada rơi vào suy thoái.

Thủ tướng Canada Justin Trudeau hôm thứ Ba tuần này cho biế, kế hoạch của ôngTrump sẽ dẫn đến “sự sụp đổ hoàn toàn của nền kinh tế Canada vì nó sẽ khiến chúng ta dễ dàng bị nuốt chửng hơn”.

Vina Nadjibulla, Phó Chủ tịch nghiên cứu và chiến lược tại Quỹ Châu Á Thái Bình Dương của Canada nói với Al Jazeera: “Đây không chỉ là về thuế quan. Sự thay đổi sâu sắc và đáng lo ngại nhất mà chúng tôi đang chứng kiến hiện nay là mối quan hệ giữa Canada và Mỹ. Đây là cuộc chiến sinh tử đòi hỏi sự lãnh đạo của tất cả các tỉnh và tất cả các đảng phái chính trị vì không ai biết điều gì sẽ xảy ra vào ngày mai”.

Bà Najibullah cho biết, hiện chưa rõ liệu căng thẳng hiện tại chỉ giới hạn trong thương mại hay sẽ lan sang các lĩnh vực khác như chính sách đối ngoại, quốc phòng và an ninh.

Bà nói thêm rằng, ngay cả khi mối quan hệ giữa hai nước đã tan băng, "hiện đã có một sự thay đổi mô hình hoàn toàn" về cách nhìn nhận mối quan hệ giữa Mỹ và các đồng minh truyền thống của nước này.

Các nước Canada, Mexico và Trung Quốc đồng loạt lên án hành động áp thuế của chính quyền Tổng thống Donald Trump

Nhưng đó cũng là lời cảnh tỉnh đối với Mexico, khi một số quan chức Canada đề nghị Canada và Mỹ nên xây dựng một thỏa thuận thương mại giữa họ để thay thế Hiệp định Mỹ - Mexico - Canada.

Ông House cho biết: “Có sức mạnh về số lượng. Chiến lược của một kẻ bắt nạt như Tổng thống Mỹ là chia rẽ và đảm bảo các cuộc đàm phán riêng biệt với các đối thủ của mình”.

Ông House cảnh báo, những gợi ý về việc Canada loại Mexico khỏi một thỏa thuận thương mại trong tương lai có thể gây tổn hại cho quan hệ Canada - Mexico nhưng sẽ nhất quán với chiến lược của ông Trump là đẩy hai bên xa nhau để họ không thể đàm phán từ một quan điểm thống nhất.

Bộ trưởng Thương mại Mỹ Howard Lutnick nói với Fox Business News hôm thứ Ba rằng, ông Trump sẽ đạt được thỏa thuận trung gian với Canada và Mexico về thuế quan và dự kiến sẽ đưa ra thông báo vào thứ Tư.

Bà Ziemba cho biết không có sự thỏa hiệp nào có thể sửa chữa hoàn toàn những thiệt hại đã gây ra cho mối quan hệ giữa các đối tác thương mại của Bắc Mỹ, đặc biệt là khi các mức thuế bổ sung dự kiến sẽ được áp dụng đối với các ngành cụ thể trong tương lai.

Bà Ziemba nói: “Cái giá phải trả của cuộc chiến thương mại là rất lớn, nhưng cũng có thể đạt được một thỏa thuận đình chiến”.

Cho đến lúc đó, như người Canada nói, khi một trận đấu nổ ra trong môn khúc côn cầu, cả hai bên sẽ sẵn sàng ra quân.

Hồng Hạnh