Thực hiện tốt quy chế dân chủ ở cơ sở góp phần thúc đẩy Thủ đô phát triển

Điều này khẳng định vai trò quan trọng của thực hiện QCDC ở cơ sở trong việc củng cố lòng tin của Nhân dân, nâng cao hiệu quả quản lý Nhà nước và xây dựng chính quyền đô thị hiện đại, chuyên nghiệp, phục vụ.

Ủy viên Ban Thường vụ Thành ủy, Trưởng ban Tuyên giáo và Dân vận Thành ủy chủ trì buổi kiểm tra về công tác xây dựng và thực hiện Quy chế dân chủ tại quận Hai Bà Trưng.

Đưa dân chủ đi vào thực chất

Theo báo cáo của Thành ủy Hà Nội, ngay sau khi Bộ Chính trị ban hành Chỉ thị số 30-CT/TW ngày 18/02/1998 về xây dựng và thực hiện QCDC ở cơ sở, Thành ủy Hà Nội đã xác định đây là nhiệm vụ chính trị quan trọng và có ý nghĩa đối với sự phát triển bền vững của Thủ đô. Trên tinh thần đó, Hà Nội đã ban hành nhiều văn bản chỉ đạo, hướng dẫn cụ thể; đẩy mạnh tuyên truyền, quán triệt, tổ chức triển khai thực hiện Chỉ thị số 30-CT/TW một cách đồng bộ, bài bản và quyết liệt.

Từ năm 1998 đến nay, Hà Nội đã có nhiều cách làm sáng tạo, linh hoạt trong triển khai thực hiện QCDC ở cơ sở, đảm bảo quyền làm chủ thực sự của Nhân dân thông qua việc thực hiện phương châm “dân biết, dân bàn, dân làm, dân kiểm tra, dân giám sát, dân thụ hưởng”. Đặc biệt, công tác dân vận của chính quyền được chú trọng gắn với cải cách hành chính và chuyển đổi số, phát huy vai trò của người đứng đầu trong tiếp dân, giải quyết đơn thư, xử lý kiến nghị, phản ánh của công dân.

Theo đó, TP chỉ đạo các cấp, các ngành từ TP đến cơ sở thành lập Ban chỉ đạo xây dựng và thực hiện QCDC ở cơ sở; lựa chọn các đơn vị trong 3 loại hình cơ sở làm điểm để rút kinh nghiệm chỉ đạo ra diện rộng. Qua hơn một năm làm “điểm”, TP đã xây dựng hệ thống văn bản thực hiện QCDC ở cơ sở, bao gồm: 3 quy chế, 4 quy ước áp dụng cho xã, phường, thị trấn; 5 quy chế, 1 quy ước cho cơ quan hành chính sự nghiệp; 7 quy chế, 1 quy ước cho khối DN Nhà nước.

Việc tổ chức đối thoại của người đứng đầu cấp ủy, chính quyền với Ủy ban MTTQ Việt Nam, các tổ chức chính trị - xã hội và Nhân dân được các cấp ủy đảng, chính quyền từ TP tới cơ sở nghiêm túc thực hiện. Từ năm 2017 đến nay, cấp TP đã tổ chức được 24 hội nghị tiếp xúc, đối thoại giữa đồng chí Bí Thư Thành ủy, Thường trực Thành ủy, Chủ tịch HĐND TP, Chủ tịch UBND TP với MTTQ, các đoàn thể chính trị - xã hội, cán bộ, đoàn viên, hội viên và các tầng lớp Nhân dân trên địa bàn.

Cấp huyện tổ chức 277 hội nghị; đã có 66.742 lượt người tham gia hội nghị tiếp xúc, đối thoại định kỳ với trên 10.000 lượt ý kiến góp ý, kiến nghị, hầu hết ý kiến được cấp ủy, chính quyền tiếp thu, trả lời theo quy định. Việc tổ chức hội nghị đối thoại trực tiếp giữa người đứng đầu cấp ủy, chính quyền các cấp với Nhân dân được thực hiện nghiêm túc, đảm bảo dân chủ, công khai, góp phần quan trọng trong công tác xây dựng Đảng, chính quyền, phát huy dân chủ trực tiếp, củng cố và tăng cường mối quan hệ mật thiết giữa Đảng, chính quyền và Nhân dân.

Thành phố gắn việc thực hiện dân chủ với công tác CCTTHC, thực hiện tốt mô hình “Một cửa”, “Một cửa liên thông”. Tính đến hết năm 2024, tổng số TTHC thuộc thẩm quyền giải quyết tại TP là 1.885 TTHC. Thực hiện đơn giản hóa TTHC, UBND TP đã phê duyệt phương án đơn giản hóa 42 TTHC; bãi bỏ, thay thế 135 TTHC. Tỷ lệ hồ sơ TTHC do các sở, ngành tiếp nhận được giải quyết đúng hạn đạt 99,19%. Trong năm 2024, TP đã tiếp nhận 5.248 phản ánh, kiến nghị của công dân về quy định TTHC. Đến nay, có 5.248 phản ánh, kiến nghị đã được các cơ quan có liên quan trả lời, xử lý theo quy định (đạt tỷ lệ 100%).

Đặc biệt, thực hiện Kết luận số 127-KL/TW, ngày 28/2/2025 về triển khai nghiên cứu, đề xuất tiếp tục sắp xếp tổ chức bộ máy của hệ thống chính trị, Hà Nội đã hoàn tất quá trình lấy ý kiến Nhân dân về đề án sắp xếp các đơn vị hành chính cấp xã trên địa bàn, với tỷ lệ 96% đồng thuận cách đặt tên các phường, xã mới. Sau khi được Bộ Chính trị phê duyệt, TP dự kiến giảm từ 526 phường, xã xuống còn 126 (73 xã, 53 phường), giảm 76%.

Ngoài ra, các tổ dân phố, thôn, làng, khu dân cư trên địa bàn TP đã triển khai thực hiện hiệu quả hương ước, quy ước dân chủ ở cơ sở, góp phần hình thành lối sống văn minh, tôn trọng pháp luật, gắn kết cộng đồng. Việc công khai, minh bạch các nội dung Nhân dân được biết, được bàn và được giám sát đã trở thành nền nếp, đặc biệt trong các lĩnh vực như đầu tư công, quy hoạch, đền bù, hỗ trợ tái định cư, công tác cán bộ... Nhân dân ngày càng chủ động hơn trong phản ánh, kiến nghị cũng như tham gia đóng góp ý kiến vào các chủ trương, chính sách của địa phương.

Quang cảnh Hội nghị đối thoại định kỳ giữa người đứng đầu cấp ủy, chính quyền với Ủy ban MTTQ Việt Nam, các tổ chức chính trị - xã hội và Nhân dân trên địa bàn quận năm 2022 do quận Đống Đa tổ chức.

Cùng với đó, MTTQ và các tổ chức chính trị - xã hội các cấp đã tăng cường công tác giám sát, phản biện xã hội. Qua đó phát hiện kịp thời các vấn đề còn bất cập, kiến nghị xử lý các vụ việc phức tạp, góp phần giữ vững ổn định chính trị - xã hội trên địa bàn.

Động lực quan trọng để xây dựng Thủ đô

Trong hơn 25 năm qua, việc thực hiện QCDC ở cơ sở tại Hà Nội không chỉ góp phần nâng cao hiệu lực, hiệu quả quản lý Nhà nước mà còn thúc đẩy phát triển kinh tế - xã hội, cải thiện đời sống Nhân dân. Các cơ quan, đơn vị, địa phương đã coi trọng việc lắng nghe, tiếp thu ý kiến người dân trong xây dựng và triển khai các dự án phát triển đô thị, từ đó hạn chế tình trạng khiếu kiện đông người, kéo dài.

Công tác CCHC được đẩy mạnh gắn với thực hiện QCDC. Đặc biệt thông qua ứng dụng công nghệ thông tin, chuyển đổi số trong cung cấp dịch vụ công, giúp người dân và doanh nghiệp dễ dàng tiếp cận thông tin, thực hiện các thủ tục nhanh chóng, minh bạch. Hàng loạt mô hình “Một cửa hiện đại”, “Chính quyền số phục vụ Nhân dân” đã góp phần nâng cao sự hài lòng của người dân với cơ quan công quyền.

Thông qua việc xây dựng và thực hiện QCDC ở cơ sở đã góp phần nâng cao tinh thần trách nhiệm của đội ngũ cán bộ, công chức, viên chức, nhất là người đứng đầu trong thực thi công vụ, góp phần đấu tranh chống suy thoái về đạo đức, lối sống; phòng, chống tham nhũng, tiêu cực; tạo sự gắn bó, đoàn kết trong các cơ quan, đơn vị.

Đồng thời, thu hút được sự hưởng ứng đồng tình tham gia của các tầng lớp N hân dân trong xây dựng Đảng, xây dựng chính quyền; xây dựng các cộng đồng dân cư tự quản ở thôn, làng, tổ dân phố, ngăn ngừa có hiệu quả hơn đối với những vi phạm, tội phạm, tiêu cực ở cơ sở. Củng cố niềm tin của Nhân dân đối với Đảng và Nhà nước; củng cố và tăng cường mối quan hệ gắn bó mật thiết giữa Đảng, chính quyền với Nhân dân. Từ đó, tạo động lực quan trọng thúc đẩy hoàn thành nhiệm vụ phát triển kinh tế - xã hội, củng cố quốc phòng - an ninh, nâng cao đời sống vật chất và tinh thần cho Nhân dân.

Đặc biệt, việc xây dựng và thực hiện QCDC ở cơ sở đã góp phần quan trọng trong việc thực hiện Nghị quyết số 15-NQ/TW của Bộ Chính trị về phương hướng, nhiệm vụ phát triển Thủ đô Hà Nội đến năm 2030, tầm nhìn đến năm 2045. Trong đó nhấn mạnh vai trò của người dân là chủ thể trong phát triển Thủ đô “văn hiến, văn minh, hiện đại”.

Có thể thấy, việc xây dựng và thực hiện QCDC ở cơ sở theo Chỉ thị số 30-CT/TW của Bộ Chính trị tại Hà Nội thời gian qua đã đạt được nhiều kết quả quan trọng, góp phần thúc đẩy phát triển kinh tế - xã hội, củng cố lòng tin của Nhân dân đối với Đảng và chính quyền các cấp. Dân chủ ở cơ sở từng bước được phát huy thực chất hơn, quyền làm chủ của Nhân dân được bảo đảm và mở rộng, thể hiện rõ nét qua phương châm “dân biết, dân bàn, dân làm, dân kiểm tra, dân giám sát, dân thụ hưởng”.

Nguyên Bảo